Հիմնական
Գործի համար: ԵԴ/0946/01/20Վիճակագրական տողի համար: 11․1
Ամբաստանյալ
Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղի
Դատավոր
Երևան քաղաքի դատարան:Քրեական վերաքննիչ:
Հոդվածներ
Երևան քաղաքի դատարան: Դ Ա Տ Ա Վ Ճ Ի Ռ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈւԹՅԱՆ ԱՆՈւՆԻՑ
04 օգոստոսի 2021թ. ք. Երևան
ԵԴ/0946/01/20
Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանը՝ հետևյալ կազմով.
նախագահող դատավոր՝ Ն. Բաղդասարյան,
քարտուղարներ՝ Ա. Զաքարյան,
մասնակցությամբ՝
մեղադրող,
ՀՀ գլխավոր դատախազության ՀՀ ԱԱԾ
մինչդատական վարույթի օրինականության
նկատմամբ հսկողության վարչության
ավագ դատախազ՝ Գ. Հովակիմյանի,
ամբաստանյալ՝ Փ. Մոհամմադռահիմի
Ռազեղիի,
պաշտպան՝ Էդ. Հակոբյանի,
թարգմանիչ՝ Տ. Դավուդյանի,
դատարանում, դռնբաց դատական նիստում քննեց գործն ըստ մեղադրանքի՝
Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի՝
ծնված 1986թ. օգոստոսի 31-ին ԻԻՀ Թեհրան քաղաքում, ԻԻՀ քաղաքացի, ֆիզիկապես վատառողջ, նրա մոտ ախտորոշվել է "Բ-Թալասեմիա, զարկերակային գեր ճնշում, 2 աստիճան, սրտի ռիթմի խանգարում արտահայտված սինուսայաին հաճախասրտություն, վեր փորոքային էքստրասիստոլաներ, սրտի իշեմիկ հիվանդություն NYHA I", բարձրագույն կրթությամբ, ամուրի, խնամքին ոչ ոք, նախկինում չդատված, հանդիսանում է "Փուրիա Ռազեղի" Ա/Ձ արագ կետի տնօրենը, ԻԻՀ-ում բնակվել է ք.Թեհրան, Բանայի խճուղի, Բեհեշտի ավան, Արղավան 25, բնակարան 21 հասցեում, ՀՀ-ում բնակվել է ք. Երևան, Լենինգրադյան փողոց, թիվ 31/8 շենքի, թիվ 31 բնակարանում, կալանքի տակ է 19.11.2019թ., մեղադրվում է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով և ՀՀ քրեական օրենսգրքի 267.1-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետով.
Գործի դատավարական նախապատմությունը.
19.11.2019թ. ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 267.1 հոդվածի 1-ին մասով հարուցվել է թիվ 58232619 քրեական գործը:
21.11.2019թ. որոշում է կայացվել Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով և 267.1-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետով որպես մեղադրյալ ներգրավելու մասին:
01.09.2020թ. որոշում է կայացվել թիվ 58232619 քրեական գործից Փուրիա Մոհամմադոահիմի Ռազեղիի մասն անջատելու, անջատված մասին թիվ 58219620 քրեական գործի համարը շնորհելու և վարույթ ընդունելու մասին:
Թիվ 58232619 քրեական գործը կազմվել, հաստատված մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել և 04.09.2020թ. ստացվել է Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանում:
Թիվ ԵԴ/0946/01/20 քրեական գործը 04.09.2020թ. մակագրվել է դատավոր Ա.Թադևոսյանին, 07.09.2020թ. որոշմամբ ընդունվել է վարույթ:
Դատավորի լիազորությունները դադարած համարվելու պատճառով տեղի է ունեցել կազմի փոփոխություն, թիվ ԵԴ/0946/01/20 քրեական գործը մակագրվել է դատավոր Ն.Բաղդասարյանին և 10.05.2021թ. որոշմամբ ընդունվել է վարույթ:
Դատարանի կողմից հաստատված փաստական հանգամանքները.
Դատաքննությամբ, գործի տվյալներով, դատարանը հիմնավորված է համարում հետևյալը.
Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին ՀՀ պետական սահմանով առանձնապես խոշոր չափերի թմրամիջոցների մաքսանենգություն կատարելու և դրանք ՀՀ-ում ապօրինի իրացնելու դիտավորությամբ, 2019թ. նոյեմբերի 19-ին Թեհրան-Երևան ուղղությամբ մեկնող ավտոբուսով մոր՝ Շաֆիղե Փուր Ազհարի Բաղերի հետ միասին, Մեղրի մաքսային կետով հատել է հայ-իրանական պետական սահմանը, և Իրանից մուտք գործելով Հայաստան, մաքսանենգությամբ՝ մաքսային հսկողությունից թաքցնելով, ՀՀ պետական սահմանով ապօրինի տեղափոխել է առանձնապես խոշոր չափերով՝ 13.78 գրամ քաշով "Մետամֆետամին" տեսակի թմրամիջոց, որն ապօրինի պահելով իր մոտ, փոխադրել է մինչև Երևան քաղաքի "Կիլիկիա" ավտոկայան, որտեղ ժամը 1600-ի սահմաններում հանդիպել է ըստ պայմանավորվածության՝ իրեն դիմավորելու եկած եղբորը՝ ԻԻՀ քաղաքացի Դանիալ Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին և իր ծանոթին՝ ԻԻՀ քաղաքացի Մոհամմադ Էբրահիմ Մեհդիի Թուրհաժիունին, ապա նստելով վերջինիս կողմի շահագործվող "Նիսան Տիանա" մակնիշի, 34 SQ 852 համարանիշի ավտոմեքենան, ապօրինի փոխադրելու նպատակով դրա մեջ է տեղադրել նաև մաքսանենգությամբ ՀՀ ներկրված հիշյալ առանձնապես խոշոր չափերով թմրամիջոցը, սակայն բռնվել է ԱԱԾ աշխատակիցների կողմից:
Ապացույցների հետազոտում և գնահատում.
Դատարանի կողմից հաստատված հանգամանքները հիմնավորվում են հետևյալ ապացույցներով.
Առաջադրված մեղադրանքում Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղղին իրեն մաղավոր ճանաչեց, հայտնեց, որ զղջում է կատարած արարքի համար, իր եղբայրը և հարազատները դեպքի հետ կապ չունեն, որևէ արարքում մեղավոր չեն: Հայտնեց, որ հրաժարվում է պատասխանել հարցերին:
/Դատական նիստի արձանագրություն/
Վկա Առաքել Աշոտի Սիմոնյանի ցուցմունքով այն մասին, որ 2009 թվականից աշխատում է Երևան քաղաքի Մոսկովյան 25 հասցեում գործող կարի արհեստանոցում՝ որպես դերձակ: 2019 թվականի գարնանից իր արհեստանոցի հարևանությամբ գործող սրճարանը Դավիթ Շահբազյանից ամսեկան 1.500 ԱՄՆ դոլարի դիմաց վարձակալել են ԻԻՀ քաղաքացի Փուրիա Ռազեղին և նրա եղբայր Դանիալ Ռազեղին: Ինքը պարբերաբար այցելել է նշված սրճարան և այցելությունների ընթացքում ծանոթացել ու մտերմացել է վերջիններիս հետ: Տեղեկանալով, որ սրճարանի համար Փ.Ռազեղին Դավիթին վճարել է ամսեկան 1.500 ԱՄՆ դոլար գումար, և տեսնելով սրճարանի հաճախորդների սակավությունը՝ ենթադրել է, որ Փ.Ռազեղին չի կարող օգուտով աշխատեցնել սրճարանը և հավանաբար այլ եկամտի աղբյուր պետք է ունենա: Բացի այդ, ճանաչել է սրճարանի որոշ հաճախորդներին, ովքեր իր տպավորությամբ եղել են թմրամոլներ և ենթադրել է, որ Փուրիան և Դանիալը սրճարանում զբաղվում են թմրամիջոցների իրացմամբ: Հերթական հանդիպման ժամանակ Փ.Ռազեղիից հետաքրքրվել է վերջինիս բիզնեսի ֆինանսական վիճակից, հարցնելով, թե եկամուտը նրան գոհացնում է, թե ոչ, ինչին ի պատասխան Փ.Ռազեղին հայտնել է, որ միայն դրա եկամուտը չէ, և հուսալի հաճախորդներ ունենալու դեպքում զբաղվում է նաև թմրամիջոցների իրացմամբ, որոնք բերում է տարբեր երկրներից, այդ թվում՝ նաև Իրանից: Փ.Ռազեղին նաև տեղեկացրել է, որ դրսից կարող է բերել տարբեր տեսակի, այդ թվում՝ նաև "Մետանֆետամին" տեսակի թմրամիջոց, և հայտնել է, որ եթե հուսալի մարդիկ լինեն՝ թմրամիջոց ձեռք բերելու հարցով կարող է դիմել իրեն:
2017 թվականին ծանոթացել և ընկերացել է "Ատմոսֆեր" սրճարանում որպես մատուցող աշխատող Ալիկ Ալեքսանյանի հետ և շփումների ընթացքում պարզել է, որ վերջինս թմրամոլ է, և օգտագործում է "Մետանֆետամին" տեսակի թմրամիջոց: 2019 թվականի սեպտեմբերին Ալիկ Ալեքսանյանն իրեն հայտնել է, որ թմրամիջոց օգտագործելու կարիք ունի ու հետաքրքրվել է, արդյոք ունի որևէ ծանոթ, ումից կարող է "Մետանֆետամին" տեսակի թմրամիջոց ձեռք բերել: Դրանցի հետո, ինքը բջջային հեռախոսի հավելվածների միջոցով զանգահարել է Փ.Ռազեղղին և վերջինիցս հետաքրքրվել "Մետանֆետամին" տեսակի թմրամիջոց ունենալու մասին: Դրական պատասխան ստանալուց հետո, յուրաքանչյուր չափաբաժնի համար Ա.Ալեքսանյանից վերցրած 30.000-40.000 ՀՀ դրամ գումարը Փ.Ռազեղիին կամ վերջինիս եղբորը տալուց հետո, նրանց մատնանշած թաքստոցից վերցրել է պոլիէթիլենային փաթեթում լցված "Մետանֆետամին" տեսակի թմրամիջոցը և փոխանցել Ա.Ալեքսանյանին:
2019 թվականի սեպտեմբեր ամսին նման եղանակով Փ.Ռազեղիից Ա.Ալեքսանյանի համար "Մետանֆետամին" տեսակի թմրամիջոց ձեռք է բերել իր հիշելով մոտ 2 կամ 3, հոկտեմբեր ամսին՝ 5-6, իսկ նոյեմբեր ամսին՝ 2-3 անգամ:
Փուրիա Ռազեղին կամ նրա ցուցումով ինչ որ մեկը թմրամիջոցը տեղադրել է Երևան քաղաքի Մոսկովյան 25 շենքի մուտքի առաջին հարկում գտնվող հոսանքի հաշվիչ սարքերի տուփի վրա, որտեղից էլ ինքը վերցրել է:
Փուրիա Ռազեղի խոսքերից հասկացել է, որ վերջինս "Մետամֆետամին" տեսակի թմրամիջոցը բերում է Իրանից:
Երբ արդեն Ալիկ Ալեքսանյան իրեն պարբերաբար է դիմել թմրամիջոց ձեռք բերելու հարցով, հասկացել է, որ ներքաշվել է թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառումյան մեջ, և Փ.Ռազեղիին առաջարկել է անձամբ հանդիպել Ա.Ալեքսանյանի հետ և թմրամիջոցների առքուվաճառքն իրականացնել նրա հետ, սակայն նա ասել է, որ չի ցանկանում այլ անձանց հետ թմրամիջոցների առքուվաճառք իրականացնել, քանի որ նրանք կարող են հուսալի չլինել: Փուրիայի հետ կապ է պահպանել իր 093-83-91-58 հեռախոսահամարով, իսկ Ալիկի հետ՝ 096-96-26-47 համարով:
2019թ. նոյեմբերի 19-ին իմացել է, որ Փուրիա Ռազեղին բերման է ենթարկվել թմրամիջոց տեղափոխելու կասկածանքով:
Փուրիա Ռազեղիի հետ նախապես պայմանավորվածություն չի ունեցել՝ նրա կողմից թմրամիջոց տեղափոխելու կապակցությամբ, նախապես չի իմացել, որ Փուրիան իր հետ ՀՀ թմրամիջոց է տեղափոխելու, իր կարծիքով այդ թմրամիջոցը Փուրիան Իրանից ՀՀ է տեղափոխել տարբեր անձանց, այդ թվում՝ իր միջոցով:
/Դատական նիստի արձանագրություն/
Վկա Մոհամմադ Էբրահիմ Մեհդի Թուրմաժիունի նախաքննությամբ տրված և դատաքննությամբ հետազոտված ցուցմունքով այն մասին, որ 2018 թվականին ընտանիքով Թեհրանից մշտական բնակության է տեղափոխվել Հայաստանի Հանրապետություն: Վարել է "Նիսան Տիանա" մակնիշի, 34 SQ 852 համարանիշի ավտոմեքենա, որով Երևան քաղաքի Մոսկովյան 25 հասցեում գտնվող "Չիկագո" ռեստորանի համար մատուցել է առաքման ծառայություններ: 2019թ. նոյեմբերի 19-ին հիշյալ ռեստորանում հանդիպել է Դանիալ Ռազեղիին, ով իրեն խնդրել է իր մեքենայով գնալ "Կիլիկա" ավտոկայան, եղբորը՝ Փուրիա Ռազեղիին և մորը դիմավորելու համար: Հասել ավտոկայան և ԻԻՀ-ից ժամանած ավտոբուսի մոտ դիմավորել են վերջիններիս: Ինքն օգնել է նրանց ավտոբուսից իրերը տեղափոխել իր մեքենան: Երբ վերջիններիս իրերը տեղավորել են ավտոմեքենայի բեռնախցիկում և հետնամասում, ինքը նստել է վարորդի նստատեղին, նրանց մայրը վարորդի կողքի նստատեղին, իսկ Դանիալն ու Փուրիան նստել են վարորդի նստատեղի հետևի հատվածում, որից հետո ինքը գործի է գցել շարժիչը և ցանկացել են շարժվել: Այդ պահին մեքենայի դուռը բացել են ՀՀ ԱԱԾ աշխատակիցներն ու բոլորին բերման են ենթարկել ՀՀ ԱԱԾ Երևանի քաղաքային վարչություն: Վարչական շենքի մոտ Փ.Ռազեղին ՀՀ ԱԱԾ աշխատակիցներին է ներկայացրել իրենց անձնական իրերը և այդ ժամանակ ինքը վարորդի նստատեղի հետևի հատվածում, ոտքերը դնելու համար նախատեսված մասում նկատել է սպիտակ գույնի փոշենման զանգվածով պոլիէթիլենային տոպրակ և այն ներկայացրել ՀՀ ԱԱԾ աշխատակիցներին: Փուրիա Ռազեղիին և վերջինիս մորը իր կողմից շահագործվող ավտոմեքենայով դիմավորելուց առաջ ստուգել է իր ավտոմեքենայի սրահը, այնտեղ որևէ իր չի եղել: Նշված օրը բացի Դանիալից, Փուրիայից, նրա մորից իր ավտոմեքենան որևէ այլ անձ չի նստել:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 1-ին, գ/թ. 109-113/
Վկա Շաֆիղե Փուր Ազարի Բաղերի նախաքննությամբ տրված և դատաքննությամբ հետազոտված ցուցմունքով այն մասին, որ հանդիսանում է Փուրիա և Դանիալ Ռազեղիների և Հաննանե Նոբախտիանի մայրը: ԻԻՀ-ում հերթական բժշկական ստուգումներն անցնելուց հետո 2019թ. նոյեմբերի 18-ին, ժամը 1030-ի սահմաններում Փուրիա Ռազեղիի հետ Թեհրանի Նարմանք թաղամասում նստել են Թեհրանից Երևան ուղղությամբ մեկնող ավտոբուսը և կեսգիշերին մոտ հասել են հայ-իրանական սահման, անցել են սահմանը և արդեն 2020թ. նոյեմբերի 19-ին, ժամը 0530-ի սահմաններում շարժվել են դեպի Երևան: Երևան հասնելուց հետո, ավտոկայանում Դանիալը, Թուրմաժյունի հետ դիմավորել են իրենց, որից հետո իրերը տեղավորել են Թուրմաժյունի ավտոմեքենան: Ինքը նստել է վարորդի կողքի նստատեղին, Փուրիան նստել է վարորդի հետևի նստատեղի ձախ կողմում, իսկ Դանիալը աջ կողմում, որից հետո իրենց են մոտեցել իրավապահ մարմինների աշխատակիցները և բերման ենթարկել:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 1-ին, գ/թ. 114-118/
Վկա Դանիալ Մուհամադռահիմ Ռազեղիի նախաքննությամբ տրված և դատաքննությամբ հետազոտված ցուցմունքով այն մասին, որ 2019թ. նոյեմբերի 18-ին եղբայրն իրեն հայտնել է, որ մոր հետ միասին գալիս են Հայաստանի Հանրապետություն, և խնդրել է մորը պատկանող հաշվեհամարին փոխանցել 5 միլիոն թուման գումար: Հաջորդ օրը՝ 2019թ. նոյեմբերի 19-ի կեսօրին, մայրը և եղբայրը ավտոբուսով ժամանել են Երևան քաղաքի "Կիլիկա" ավտոկայան, որտեղ ինքը և Մոհամադ Թուրմաժյունը դիմավորել են նրանց: Նրանց իրերը տեղավորել են Մոհամադի "Նիսսան Տիանա" ավտոմեքենայում, որից հետո նստել են մեքենան և ցանկացել են շարժվել: Այդ պահին մոտեցել են իրավապահ մարմնի աշխատակիցները և իրենց բերման ենթարկել: Դրանից հետո, իմացել է, որ մեքենայում առկա է թմրանյութ, որից ինքը տեղեկություն չի ունեցել և այն իրեն չի պատկանել:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 1-ին, գ/թ. 126-130/
Վկա Ալիկ Շահենի Ալեքսանյանի նախաքննությամբ տրված և դատաքննությամբ հետազոտված ցուցմունքով այն մասին, որ 2009 թվականից աշխատել է Երևանի տարբեր սրճարաններում՝ որպես մատուցող: Գործի բերումով որպես հաճախորդ ծանոթացել է Առաքել Սիմոնյանի հետ, ում դիմում են Ալիկ անունով: Վերջինս Երևան քաղաքի Մոսկովյան փողոցում ունեցել է կարի արհեստանոց: Ժամանակի ընթացքում ընկերացել են: Երբեմն թմրամիջոց է օգտագործել և Ա.Սիմոնյանի հետ շփման ընթացքում նրան հայտնել է այդ մասին: Առաքել Սիմոնյանից իմացել է, որ ունի ծանոթ, ով զբաղվում է թմրամիջոցների վաճառքով, և կարող է օգնել իրեն թմրամիջոց ձեռք բերելու հարցում:
2019 թվականի ընթացքում մի քանի անգամ դիմել է Ա.Սիմոնյանին, ով օգնել է իրեն "Մետանֆետամին" տեսակի թմրամիջոց է ձեռք բերելուր հարցում: Ինքն օգտագործել է 077-75-50-06 և 098-96-26-47 բջջային հեռախոսահամարները: Թմրամիջոցը Ա.Սիմոնյանից վերցրել է վերջինիս կարի արհեստանոցի մոտակայքում: Չի եղել դեպք, որ գումարը փոխանցած լինի, իսկ Ա.Սիմոնյանն իրեն թմրամիջոցը տված չլինի: Անձամբ չի ճանաչում այն անձին, ումից Առաքելը ձեռք է բերել "Մետանֆետամին" տեսակի թմրամիջոցը, սակայն գիտի, որ Առաքելը թմրամիջոցը ձեռք է բերել ինչ-որ պարսիկից: Այդ պարսիկի անունը չգիտի, գիտի միայն, որ նա թմրամիջոցը ՀՀ է բերում Իրանից:
Վերջին անգամ իր համար թմրամիջոց վերցնելու կապակցությանբ Առաքել Սիմոնյանը այդ պարսիկի հետ հեռախոսազրույց է ունեցել և թմրամիջոց է վերցրել 2019թ. նոյեմբերի 17-ին:
Եղել է դեպք, որ Առաքելից հարցրել է թմրամիջոց վաճառող անձի հեռախոսահամարը և տվյալները, սակայն Առաքելն իրեն ասել է, որ այդ անձն իրեն չի վստահում և չի ցանկանում իր հետ կապի դուրս գալ անձամբ:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 3-րդ, գ/թ. 176-179,
հատոր 4-րդ, գ/թ.160-166 /
Վկա Հարություն Ֆերենիկի Օհանյանի նախաքննությամբ տրված և դատաքննությամբ հետազոտված ցուցմունքով այն մասին, որ 2019 թվականից աշխատում է ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ Հարավային մաքսային վարչության Մեղրիի մաքսակետում, առաջին բաժանմունքում: Իր աշխատանքային պարտականությունների մեջ է մտնում հերթապահության ընթացքում ստուգել ՀՀ մտնող և ՀՀ-ից դուրս գնացող ուղևորներին, նրանց ուղեբեռները, կատարել ուղեբեռների փաստաթղթային ձևակերպումները, մաքսային ապահովագրությունները: 2019թ. նոյեմբերի 18-ի գիշերը լույս 19-ի առավոտյան գտնվել է հերթափոխում, աշխատանքի մեջ: Այդ օրը ստուգել է Իրանից ՀՀ մուտք գործող անձանց և նրանց ուղեբեռները: Չի մտաբերել, թե այդ օրը քանի անձի է ստուգման ենթարկել, սակայն դրանց թվում եղել են հիմնականում հայեր և իրանցիներ:
Եթե սահմանը հատող անձի հետ կապված կասկած չի լինում, ապա այդ դեպքում նրա իրերի զննությունը կատարվում է ավելի թեթև եղանակով, քանի որ մաքսատանը այնքան մարդ է լինում հավաքված սահմանը հատող, որ ֆիզիկապես ի վիճակի չեն լինում մանրակրկիտ զննել:
Փուրիա Ռազեղի անունով անձի չի հիշում, բայց եթե նա 2019թ. նոյեմբերի 13-ին Իրանից Մեղրիի անցակետով մուտք է գործել ՀՀ, ապա ստուգվել է իր կողմից: Չի բացառում, որ նախնական կասկած չլինելու պատճառով Փուրիա Ռազեղիի իրերը մանրակրկիտ ստուգած չլինի, և հնարավոր է, որ վերջինս ինչ-որ արգելված իր ունեցած լինի իր մոտ, սակայն ինքը չի հայտնաբերել այն:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 3-րդ, գ/թ. 120-124 /
Վկա Փույա Մանուչեհր Ջամալ Զադեհիի նախաքննությամբ տրված և դատաքննությամբ հետազոտված ցուցմունքով այն մասին, որ 2013թ. հոկտեմբերի 29-ին գնել են "Նիսսան Տիանա" մակնիշի 34 SQ 852 պետհամարանիշի ավտոմեքենան: 12.05.2019թ. ավտոմեքենան տարաժամկետ վճարման պայմանով վաճառել է Մուհամմադ Էբրահիմ Մեհդի Թուրմաջիունին: Նա նախապես վճարել է 1.100 ԱՄՆ դոլար գումար, իսկ մնացած 600 ԱՄՆ դոլար գումարը մնացել է պարտք և պարտավորվել է վճարել մինչև 2020 թվականը: Գիտի, որ Մուհամմադ Էբրահիմն այդ մեքենայով աշխատում էր ազգությամբ Իրանցի, Փուրիա անունով անձին պատկանող "Չիկագո" անվամբ սրճարանում: Փուրիայի հետ ծանոթացել է նրա քրոջ՝ Հանանեհի միջոցով, որի հետ աշխատել է, սակայն նրա հետ որևէ մտերիմ հարաբերություններ չի ունեցել և ներկայումս էլ չունի, իսկ Մոհամմադի հետ ունեցել է գործնական հարաբերություններ՝ կապված մեքենայի վաճառքի հետ: 2019 թվականի նոյեմբերին, երբ գտնվել է Իրանում, Մուհամմադը բջջային հեռախոսի հավելվածով կապ է հաստատել իր հետ և հայտնել, որ ցանկանում է մեքենան վաճառել: 2019 թվականի նոյեմբերին վերադարձել է Հայաստան և կապ հաստատել Մուհամմադի հետ: Դրանից օրեր անց, անծանոթ համարից զանգ է ստացել և իր հետ խոսողը ներկայացել է Մուհամմադի եղբայր և ասել, որ ցանկանում են մեքենան վաճառել: Փորձնական աշխատելով "Վիվարո" ընկերությունում, որտեղ աշխատում է նաև Փուրիայի քույրը՝ Հանանեհը, աշխատակիցների խոսակցություններից լսել է, որ Փուրիային բռնել են՝ Հայաստան թմրամիջոցներ բերելու և վաճառելու կասկածանքով, լսել է, որ դրա հետ ինչ որ առնչություն է ունեցել Մոհամմադը, այդ թմրամիջոցը հայտնաբերվել է նրա մեքենայում:
Դրանից հետո չի կարողացել կապ հաստատել Մոհամմադի հետ: Զանգել է նրա եղբոր համարին, իր հետ խոսող տղամարդը հայտնել է, որ նա գ Իրան է գնացել, որոշ ժամանակ անց կգա: Դրանից հետո հանդիպել է Մոհամմադի եղբորը, պահանջել է վճարել մեքենայի համար պարտք մնացած գումարները կամ վաճառել մեքենա: Պնդել է, որ նա կապ հաստատի Մոհամմադի հետ, նա բջջային հեռախոսի հավելվածով զանգել է Մոհամմադին և ինքը խոսել է նրա հետ: Այդ ժամանակ տեսել է, որ հեռախոսի վրա գրված է Մոհամմադ՝ Թուրքիա: Հարցրել է նրան, թե ինչու են ասում, որ նա Իրանում է, պարզվում է, որ նա Թուրքիայում է, Մոհամմադն իրեն ասել է, որ թմրամիջոցների հետ կապված որևէ առնչություն չունի, որ հայտնաբերված թմրամիջոցը պատկանել է Փուրիային, սակայն նա փորձում է իր վրա բարդել այդ ամենը, դրա համար ինքը վախեցել է և հեռացել Հայաստանից:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 3-րդ, գ/թ. 137-140, 198-199 /
Վկա Ամիրհեսամ Մոհսենի Եքթասիահքալի նախաքննությամբ տրված և դատաքննությամբ հետազոտված ցուցմունքով այն մասին, որ տեղեկացել է, որ Փուրիա Ռազեղին ձերբակալվել է թմրամիջոցների հետ կապված գործով: Դրանից հետո չի հանդիպել Մոհամադ Թուրմաժյուին, միայն մեկ անգամ խոսել է նրա հետ հեռախոսով: Թուրմաջիուն իրեն պատմել է, որ Դանիալի առաջարկով նրա մեքենայով գնացել են, նախապես չասելով, թե ուր են գնում, հասնելով ավտոկայանի մոտ, Դանիալն ասել է, որ մտնեն ավտոկայան, որտեղ իմացել է, որ Իրանից ժամանել են Փուրիան և նրանց մայրը: Երբ Փուրիան, նրա մայրն իրենց իրերով նստել են մեքենան, իրավապահները բռնել են իրենց, տարել ԱԱԾ-ի բակ, ստուգել են Փուրիային, նրա եղբորը, մորը, և իր վարած ավտոմեքենան, որի մեջ հայտնաբերվել է թմրամիջոց:
Ինքը վախեցել է, որ այդ թմրամիջոցի գործը կարող են գցել իր վրա, դրա համար գնացել է Հայաստանից, նա իրեն ասել է, որ այդ թմրամիջոցների հետ ինքը կապ չի ունեցել: Թուրմաջիուն հայտնել է, որ Փուրիայի քույրը՝ Հանանեն, կապ է հաստատել իր հետ և խնդրել է հրաժարվել մինչ այդ տված իր ցուցմունքներից, որ Փուրիայի վիճակը բարելավվի, նրան ազատ արձակեն:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 3-րդ, գ/թ. 190-195 /
06.0.2020թ. կազմված տեղանքի զննություն կատարելու մասին արձանագրությամբ, համաձայն որի՝ Առաքել Սիմոնյանը մատնացույց է արել Երևան քաղաքի Մոսկովյան փողոցի 25 շենքի մուտքում գտնվող էլեկտրաէներգիայի հաշվիչները և հայտարարել, որ նշված հաշվիչների վրայից է պարբերաբար վերցրել Փուրիա Ռազեղիի կողմից տրամադրված թմրամիջոցը:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 3-րդ, գ/թ. 154-159 /
19.11.2019թ. կազմված իրեր և առարկաներ ներկայացնելու մասին արձանագրությամբ, համաձայն որի՝ 2019թ. նոյեմբերի 19-ին, ժամը 1830-ին "Նիսան Տիանա" մակնիշի, 34 SQ 852 համարանիշի ավտոմեքենայով բերման ենթարկված Մոհամադ Թուրմաջիուն ներկայացրել է իր կողմից շահագործվող "Նիսան Տիանա" մակնիշի, 34 SQ 852 համարանիշի ավտոմեքենայի հետնամասի սրահից հայտնաբերված թափանցիկ փաթեթը, որի մեջ առկա է եղել թմրամիջոցի նմանվող զանգված, որի քաշը կազմել է 15.5 գրամ: Մոհամադը հայտարարել է, որ մինչ ուղևորներ Փուրիա Ռազեղիի և Շաֆիղեի կողմից իր ավտոմեքենան նստելը թմրամիջոցին նմանվող զանգվածով այդ փաթեթն իր ավտոմեքենայի մեջ չի եղել:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 1-ին, գ/թ. 69-70/
Դատաքիմիական փորաքննության 720Ք-19 եզրակացությամբ, համաձայն որի՝ փորձաքննության ներկայացված 13.78 գրամ քաշով բյուրեղանման զանգվածը հանդիսանում է "Մեթանֆետամին" տեսակի թմրամիջոց: Հետազոտությամբ փորձագետի կողմից ծախսվել է 0.05 գրամ բյուրեղանման զանգվածից:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 1-ին, գ/թ. 171-173/
Որպես այլ փաստաթուղթ ապացույց ճանաչված՝ X 2075-19, X2078-19, 2079-19, 12077-19, X 2572-19, X2573-19,X 2574-19, X2575-19, X2578-19, X2579-19, X2580-19 լազերային սկավառակների, Փուրիա Ռազեղիի և Ալիկ Ալեքսանյանի նկատմամբ իրականացված "հեռախոսային խոսակցությունների վերահսկում" օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների արդյունքում ստացված ձայնագրություններով, և դրանց զննության արձանագրությամբ, համաձայն որի՝ ստացված փաստական տվյալները հավաստել են Փ.Ռազեղիի կապն ու առնչությունը թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության հետ: Բացի այդ, պարզվել է, որ Փ.Ռազեղիի կողմից թերամիջոցների ապօրինի շրջանառության առնչվելու հանգամանքի մասին առնվազն տեղյակ է եղել նաև վերջինիս եղբայրը՝ Դանիալ Ռազեղին կամ վերջինս գործել է եղբոր հետ միասին: Ս.Ալեքսանյանը 2019 թվականի նոյեմբեր ամսվա ընթացքում բազմիցս կապ է հաստատել Առաքել Սիմոնյանի կողմից շահագործված 096-96-26-47 բջջային հեռախոսահամարի հետ, խնդրել իր և իր մտերիմների համար գումարի դիմաց թմրամիջոց ձեռք բերել, որը մեկ անգամ ևս հավաստում է Առաքել Սիմոնյանի ցուցմունքով հայտնած հանգամանքները:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 2-րդ, գ/թ. 8-12, 34-36, 41-44,
51-53, 66-75, 123-126, 134-137, 150-157, հատոր 3-րդ, գ/թ. 106-109,
205-253,հատոր 4-րդ, գ/թ. 1-5, 9-15, 173-175/
Որպես այլ փաստաթուղթ ապացույց ճանաչված՝ 077-75-50-06, 094-83-55-30, 094-86-22-60, 098-27-37-64, +989305857484, 043-27-37-67, 096-96-26-47, 043-70-84-59, 095-27-37-67, 055-27-37-65 բջջային հեռախոսահամարների վերծանումները պարունակող 3 լազերային սկավառակներով և դրանց զննության արձանագրությամբ, որոնցով հաստատվել է Առաքել Սիմոնյանի և Փուրիա Ռազեղիի, ինչպես նաև Առաքել Սիմոնյանի և Ալիկ Առաքելյանի հաճախակի ունեցած հեռախոսային կապը:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 2-րդ, գ/թ. 163, 165, հատոր 3-րդ, գ/թ24-55, 78-98, 127, 128-131, հատոր 4-րդ, գ/թ. 173-175/
Որպես այլ փաստաթուղթ ապացույց ճանաչված՝ Մուհամեդ Մեհդի Թուրմաժյունի կողմից օգտագործված "Xiaomi" մոդելի բջջային հեռախոսում և Առաքել Սիմոնյանին պատկանող "Iphone x max" մոդելի բջջային հեռախոսում առկա տեղեկատվությամբ, դրանք զննելու մասին արձանագրությամբ, համաձայն որոնց՝ Մուհամեդ Մեհդի Թուրմաժյունին 18.11.2019թ., ժամը՝ 12:22:29 PM-ին, 17.11.2019թ., Ժամը՝ 12:39:03 AM, 16.11.2019թ., ժամը՝ 10:53:29 PM-ին կապ է հաստատել Փուրիա Ռազեղիի 989305857484 բջջային հեռախոսահամարի հետ: Առաքել Սիմոնյանին պատկանող "Iphone x max" մոդելի 353099101231772 գործարանային համարի բջջային հեռախոսի զննությամբ պարզվել է, որ Փուրիա Ռազեղիի կողմից շահագործված 095-27-37-67 բջջային հեռախոսահամարը գրանցված է որպես "Pavel hajaxord": Կատարված հեռախոսազանգերի բաժնի զննությամբ պարզվել է, որ նշված հեռախոսահամարից Ա.Սիմոնյանը 18.11.2019թ., ժամը՝ 11:26:04 AM և 1118/2019 11:28:17 AM ստացել է մուտքային զանգ, կարճ հաղորդագրությունների բաժնի զննությամբ պարզվեց, որ նշված հեռուոսահամարից 01.08.2019թ., 01.08.2019թ. ստացել է կարճ հաղորդագրություններ, իսկ 01.08.2019թ., 06.08.2019թ., 09.10.2019թ., 28.10.2019թ. ուղարկվել է կարճ հաղորդագրություններ: Վայբեր հավելվածի զանգերի բաժնի զննությամբ պարզվել է, որ 08.10.2019թ., 24.05.2019թ. նշված հավելվածով հեռախոսակապ է ունեցել Փ.Ռազեղիի հետ: Վաթսափ հավելվածի զննությամբ պարզվել է, որ Առաքել Սիմոնյանը նշված հավելվածով մշտապես հեռակապի մեջ է գտնվել Փուրիա Ռազեղիի հետ 02.09.2019թ. մինչ 17.11.2019թ. ընկած ժամանակահատվածում, առկա են նաև լատինատառ կարճ հաղորդագրություններ, որոնցով վերջիններս պայմանավորվածություններ են ձեռք բերում գումարի և հանդիպումների շուրջ:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 1-ին, գ/թ. 191-193,
հատոր 4-րդ, գ/թ. 121-122, 173-175/
Իրեղեն ապացույց ճանաչված՝ 21.11.2019թ. ստացված թիվ 720 Ք-19 եզրակացության կից ստացված 13.73 գրամ քաշով "Մեթանֆետամին" տեսակի թմրամիջոցով:
/Դատական նիստի արձանագրություն, հատոր 4-րդ, գ/թ. 171-172/
ՀՀ առողջապահության նախարարության դատաբժշկական գիտագործնական կենտրոնի կողմից տրված միջգերատեսչական հանձնաժողովային փորձագետի թիվ 3/հձ եզրակացությամբ, համաձայն որի՝ փորձաքննությանը ներկայացված բժշկական փաստաթղթերի և փորձաքննության ընթացքում իրականացված հետազոտությունների արդյունքների Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին մոտ առկա է ախտորոշում՝ "Բ-Թալասեմիա: Զարկերակային գերճնշում 2 աստիճան, սրտի ռիթմի խանգարում, արտահայտված սինուսային հաճախասրտություն, վերփորոքային էքստրասիստոլաներ: Սրտի իշեմիկ հիիվանդություն ? NYHA 1 (մեկ)": Որոշել ախտորոշման մեջ նշված ախտաբանություններից սրտային հիվանդության առաջացման վաղեմությունը ստույգ հնարավոր չէ՝ համապատասխան գիտականորեն հիմնավորված մեթոդիկաների բացակայության պատճառով, իսկ ինչ վերաբերվում է "թալասեմիա" հիվանդությանը, ապա այն ժառանգական բնույթի է:
Ներկայումս "թալասեմիա" հիվանդությամբ պայմանավորված Փուրիա Ռազեղիիի վիճակը հարաբերական կայուն է և չի պահանջում շտապ բժշկական միջամտություն:
Ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի մոտ ախտորոշված հիվանդությունները ենթակա չեն արմատական բուժման, սակայն դեղորայքային բուժումները կարող են ունենալ հիվանդության ընթացքի կայունացում և լավացում: Սույն փորձաքննության ընթացքում իրականացված հետազոտություններով Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի մոտ ախտորոշված հիվանդությունները ՀՀ Կառավարության 2006թ. մայիսի 26-ի թիվ 825-Ն որոշման հավելված 2-ի իմաստով չեն հանդիսանում ծանր հիվանդություններ և ըստ այդմ էլ ներկայիս առողջանան վիճակով Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին կարող է գտնվել կալանքի տակ՝ ժամանակ առ ժամանակ ենթարկվելով մասնագետների՝ արյունաբանի և սրտաբանի /կամ թերապևտի/ խորհրդատվությունների:
/Դատական նիստի արձանագրություն/
Դատարանի իրավական վերլուծությունները.
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 25-րդ հոդվածի համաձայն՝
"1. Դատավորը, ինչպես նաև հետաքննության մարմինը, քննիչը, դատախազը ապացույցները գնահատում են իրենց ներքին համոզմամբ: (...)":
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 127-րդ հոդվածի համաձայն՝
"1. Յուրաքանչյուր ապացույց ենթակա է գնահատման՝ վերաբերելիության, թույլատրելիության, իսկ ամբողջ ապացույցներն իրենց համակցությամբ՝ գործի լուծման համար բավարարության տեսանկյունից:
2. Հետաքննության մարմնի աշխատակիցը, քննիչը, դատախազը, դատավորը, ղեկավարվելով օրենքով, ապացույցները գնահատում են ապացույցների համակցության մեջ՝ դրանց բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ քննության վրա հիմնված իրենց ներքին համոզմամբ":
Ապացույցների գնահատման վերաբերյալ ՀՀ Վճռաբեկ դատարանն իր որոշումներում արտահայտել է հետևյալ իրավական դիրքորոշումները.
"(...) Ապացույցների գնահատումը կատարվում է ներքին համոզման հիման վրա: Ներքին համոզմունքը, որպես ապացույցների գնահատման արդյունք, բնութագրվում է օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնների անխզելի կապով. այն, մի կողմից, պետք է բխի հետազոտվող ապացույցների բավարար համակցությունից և հիմնվի դրանց վրա, իսկ մյուս կողմից, անկողմնակալ դիտորդի մոտ պետք է առաջացնի այն վստահությունը, որ ապացույցները հետազոտվել են արդարության բոլոր պահանջների պահպանմամբ:
Ապացույցները, որոնք հավաքվել և ստուգվել են օրենքին համապատասխան, կազմում են ներքին համոզմունքի այն օբյեկտիվ հիմքը, որն իր դրսևորումն է գտնում ընդունվող որոշումներում: Թեպետ ապացույցների գնահատումը կատարվում է ներքին համոզման հիման վրա, այն չի կարող լինել կամայական: Դրա հիմքում պետք է դրված լինի գործի բոլոր հանգամանքների լրիվ, օբյեկտիվ և բազմակողմանի քննությունը:
Գնահատման ենթակա են ինչպես ստացված տեղեկությունների բովանդակությունը, այնպես էլ աղբյուրները: Ապացույցների գնահատումը համապատասխան որոշումներում պետք է արտահայտվի պատճառաբանված եզրահանգումների ձևով՝ հիմնավորելով, թե ինչու որոշ ապացույցներ դրվել են որոշման հիմքում, իսկ մյուսները մերժվել են՝ ճանաչվելով ոչ հավաստի:
Ապացույցների գնահատման քրեադատավարական սկզբունքի բնութագրիչ առանձնահատկությունն այն է, որ օրենքը, որպես կանոն, չի նշում, թե հատկապես, որ ապացույցներով պետք է հաստատվի այս կամ այն հանգամանքը, ինչպես նաև չի սահմանում ապացույցի որևէ տեսակի գերակայությունը մյուսի նկատմամբ, հետևաբար դատարանն ազատ է ապացույցների գնահատման գործում: (...)" (տես ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի Մակար Հովհաննիսյանի վերաբերյալ 2010 թվականի փետրվարի 12-ի թիվ ԵԱՔԴ/0632/01/08 որոշումը):
"(...) Ապացույցը գնահատող անձը մինչև դրանց հետազոտումը պատշաճ իրավական ընթացակարգի շրջանակներում չպետք է կանխակալ մոտեցում ցուցաբերի ապացույցներին, չպետք է դրանց որոշ մասին մյուսների նկատմամբ առավել կամ նվազ նշանակություն տա: Միևնույն ժամանակ, ներքին համոզմամբ ապացույցների ազատ գնահատումը ենթադրում է, որ ապացույցը գնահատող անձը կաշկանդված չէ տվյալ ապացույցին դատավարության նախորդ փուլերում կամ տվյալ փուլի շրջանակներում այլ անձանց կամ մարմինների տված գնահատականներով: (...)" (տես Կարեն Լևոնի Սարուխանյանի վերաբերյալ ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի 2010 թվականի օգոստոսի 27-ի ԼԴ/0301/01/09 որոշումը):
Դատարանը, ղեկավարվելով ապացույցների գնահատման վերաբերյալ ՀՀ քրեադատավարական օրենսդրության իրավադրույթների և դրանց վերաբերյալ ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի որոշումներում արտահայտված իրավական դիրքորոշումներով, վերլուծության ու գնահատության ենթարկելով նախաքննությամբ ձեռք բերված և դատաքննությամբ հետազոտած յուրաքանչյուր ապացույց՝ վերաբերելիության, թույլատրելիության, իսկ ամբողջ ապացույցներն իրենց համակցությամբ՝ գործի լուծման համար բավարարության տեսանկյունից, ներքին համոզմամբ հանգում է հետևության, որ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով և 267.1-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետով մեղսագրված հանցանքները հիմնավորված և հաստատված են գործին վերաբերվող փոխկապակցված, հավաստի ապացույցների բավարար ամբողջությամբ, իսկ դատարանի հետևությունները հիմնված են դատաքննության ժամանակ հետազոտված ապացույցների վրա, որոնք բավարար են մեղադրանքը գնահատելու և ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին մեղսագրված արարքների համար դատապարտելու համար, հետևաբար՝ դատարանը գտնում է, որ ամբաստանյալին մեղսագրված արարքները ճիշտ են որակված:
Քննելով ամբաստանյալի նկատմամբ պատիժ նշանակելու հարցը՝ դատարանը գտնում է հետևյալը.
ՀՀ քրեական օրենսգրքի 61-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝
"Պատժի տեսակը և չափը որոշվում են հանցագործության՝ հանրության համար վտանգավորության աստիճանով և բնույթով, հանցավորի անձը բնութագրող տվյալներով, այդ թվում՝ պատասխանատվությունը և պատիժը մեղմացնող կամ ծանրացնող հանգամանքներով"£
Պատասխանատվությունն ու պատիժը մեղմացնող և ծանրացնող հանգամանքների վերաբերյալ Վճռաբեկ դատարանն իրավական դիրքորոշում է արտահայտել Ա.Ավետիսյանի գործով որոշման մեջ՝ արձանագրելով, որ "(...) պատասխանատվությունն ու պատիժը մեղմացնող և ծանրացնող հանգամանքները հնարավորություն են տալիս պատկերացում կազմել հանցագործության` հանրության համար վտանգավորության աստիճանի և բնույթի, հանցավորի անձնավորության մասին և յուրաքանչյուր կոնկրետ գործով անհատականացնել պատիժը£ Պատիժը մեղմացնող և ծանրացնող հանգամանքների ցանկի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ քննարկվող հանգամանքները վերաբերում են ինչպես հանցագործությանը, այնպես էլ հանցավորի անձնավորությանը կամ միաժամանակ բնութագրում են հանցագործությունն ու հանցավորի անձնավորությունը£ Այդ պատճառով էլ պատիժը մեղմացնող և ծանրացնող հանգամանքները պետք է դիտարկել որպես հանցակազմի սահմաններից դուրս հանգամանքներ, որոնք ուղղակի կամ անուղղակի վերաբերում են հանցագործությանը կամ հանցավորի անձնավորությանը, բարձրացնում կամ իջեցնում են հասարակական վտանգավորության աստիճանը և ազդում պատժի վրա£ Դրանց գնահատմամբ է հնարավոր յուրաքանչյուր կոնկրետ գործով անհատական մոտեցում ցուցաբերել` ինչպես պատժի տեսակը և չափը որոշելիս, այնպես էլ այն կրելու նպատակահարմարության հարցը լուծելիս (...)" (տե՛ս Անդրանիկ Մեսրոպի Ավետիսյանի գործով Վճռաբեկ դատարանի 2011 թվականի հուլիսի 13-ի թիվ ԵԱՆԴ/0091/01/09 որոշման 20-րդ կետը)"£
ՀՀ Վճռաբեկ դատարանն Արարատ Ավագի Ավագյանի և Վահան Սերյոժայի Սահակյանի վերաբերյալ ԵԿԴ/0252/01/13 քրեական գործով 2014թ. հոկտեմբերի 31-ի որոշման մեջ արտահայտել է նաև հետևյալ իրավական դիրքորոշումը.
"(…) նշանակվող պատժի արդարացիության հիմնական պահանջն այն է, որ պատիժը պետք է համապատասխանի հանցագործության հանրային վտանգավորության աստիճանին և բնույթին (…):
Հանցագործության հանրային վտանգավորության տիպային բնութագիրն արտացոլվում է օրենսդրի կողմից սահմանված սանկցիայում, իսկ յուրաքանչյուր կոնկրետ գործով արարքի հանրային վտանգավորության գնահատականը դատարանի կողմից կարող է որոշվել կոնկրետ հանցագործության տարրերի առանձնահատկությունների, դրա կատարման հանգամանքների, հանցավորի անձնավորության, պատասխանատվությունն ու պատիժը մեղմացնող և ծանրացնող հանգամանքների հիման վրա (…)
Նշված նորմի վերլուծության հիման վրա դատարանն արձանագրում է, որ տվյալ հանցագործության վերաբերյալ գործերով պատժի անհատականացման սկզբունքի տեսանկյունից արարքի հանրային վտանգավորությունը որոշելիս դատարանը, ի թիվս այլնի, պետք է հաշվի առնի. (…)
դրա չափը (…),
արարքի կատարման նպատակն ու շարժառիթը (…):
Վկայակոչված հանգամանքները, այլ հանգամանքների հետ համակցությամբ ազդում են արարքի հանրային վտանգավորության վրա և պետք է իրենց համապատասխան գնահատականը ստանան յուրաքանչյուր գործով պատիժ նշանակելիս:
Պատժի անհատականացման սկզբունքի բովանդակության հիմնական մասն է կազմում նաև հանցավորի անձը բնութագրող տվյալների գնահատումը, որոնք իրենց ամբողջության մեջ հնարավորություն են տալիս անձին դիտել ոչ միայն որպես հանցանք կատարող, որը պետք է պատասխանատվություն կրի, այլ նաև որպես կոնկրետ անձ՝ իր անհատական հատկանիշներով: Ընդ որում՝ անձի այն հատկանիշները, որոնք գտնվում են հանցակազմից դուրս, նշանակություն են ունենում դատարանի կողմից պատժի տեսակը և չափը որոշելիս: Որպես հանցավորի անձը բնութագրող հատկանիշներ՝ գնահատվում են նրա սոցիալ-հոգեբանական, սոցիալ-ժողովրդագրական հատկությունները՝ վարքագիծն ընտանիքում և կենցաղում, աշխատանքի նկատմամբ ունեցած վերաբերմունքը, կրթությունը, առողջական վիճակը, տարիքը, ծառայությունը պետության և հասարակության առջև և այլն (…)":
Ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ, նրա կատարած հանցագործությունների համար պատիժ նշանակելիս՝ դատարանը հաշվի է առնում վերոհիշյալ նախադեպային որոշումներում արտահայտված իրավական դիրքորոշումները:
Դատարանը հաշվի է առնում նաև հանցագործությունների կատարման եղանակը, հանցավոր մտադրության իրականացման աստիճանը, հանցագործությունները կատարելուց հետո հանցավորի դրսևորած վարքագիծը, խախտված հասարակական հարաբերության սոցիալական նշանակությունը, այդ ոլորտում պետության քրեական քաղաքականության ուղղվածությունը:
Ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի կատարած հանցագործությունների համար պատիժ նշանակելիս՝ նրա պատասխանատվությունը և պատիժը մեղմացնող հանգամանքներ, նրա անձը բնութագրող տվյալներ դատարանը դիտում առաջադրված մեղադրանքում իրեն լիովին մեղավոր ճանաչելը և անկեղծորեն զղջալը, ֆիզիկապես վատառողջ լինելը, նրա մոտ ախտորոշվել է "Բ-Թալասեմիա, զարկերակային գեր ճնշում, 2 աստիճան, սրտի ռիթմի խանգարում արտահայտված սինուսայաին հաճախասրտություն, վեր փորոքային էքստրասիստոլաներ, սրտի իշեմիկ հիվանդություն NYHA I":
Դատարանն ամբաստանյալի պատասխանատվությունը և պատիժը ծանրացնող հանգամանքներ չի արձանագրում:
Դատարանը, հաշվի առնելով կատարված հանցագործությունների բնույթը, ծանրությունը և հետևանքները, գտնում է, որ ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով և 267.1-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետով նախատեսված հանցագործությունների կատարման համար ենթակա է պատժի՝ ազատազրկման ձևով:
Միաժամանակ դատարանը գտնում է, որ իր նկատմամբ նշանակված պատիժն ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին պետք է կրի, քանի որ դրան խոչընդոտող հանգամանքներ առկա չեն: Քննարկելով խափանման միջոցի հարցը՝ դատարանը գտնում է, որ ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ ընտրված կալանք խափանման միջոցը ճիշտ է և այն վերացվելու կամ փոփոխվելու ենթակա չէ՝ մինչև դատավճռի օրինական ուժի մեջ մտնելը:
Դատավճռի օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո, նախաքննության մարմնի 30.08.2020թ. որոշմամբ իրեղեն ապացույց ճանաչված 13,73 գրամ "Մեթանֆետամին" տեսակի թմրամիջոցը պետք է վերադարձնել վարույթն իրականացնող մարմնին՝ քրեական գործից անջատված թիվ 58219620 քրեական գործով քննություն կատարելու համար:
Քննարկելով դատական ծախսերի հարցը՝ դատարանը գտնում է, որ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 168-րդ հոդվածի կարգով դատավճռի օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո, ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիից հօգուտ պետական բյուջեի պետք է բռնագանձել 369.600 ՀՀ դրամ՝ որպես դատական ծախսեր:
Վերոգրյալի հիման վրա և ղեկավարվելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 357-360-րդ, 364-րդ, 369-373-րդ հոդվածներով, դատարանը՝
Վ Ճ Ռ Ե Ց
Ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին մեղավոր ճանաչել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով և 267.1-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետով նախատեսված հանցանքներում և դատապարտել.
ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով ազատազրկման 9 /ինը/ տարի ժամկետով՝ գույքի բռնագրավմամբ,
ՀՀ քրեական օրենսգրքի 267.1-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետով ազատազրկման 8 /ութ/ տարի ժամկետով՝ գույքի բռնագրավմամբ:
ՀՀ քրեական օրենսգրքի 66-րդ հոդվածով սահմանված՝ պատիժների մասնակի գումարման սկզբունքի կիրառմամբ, ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ պատիժ նշանակել ազատազրկում 9 /ինը/ տարի 6 /վեց/ ամիս ժամկետով՝ գույքի բմագրավմամբ, որը պետք է կրի ՀՀ արդարադատության նախարարության համապատասխան քրեակատարողական հիմնարկում: Պատժի կրման սկիզբը հաշվել 21.11.2019թ.-ից:
Խափանման միջոց կալանավորումը թողնել անփոփոխ՝ մինչև դատավճռի օրինական ուժի մեջ մտնելը:
Դատավճռի օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո, նախաքննության մարմնի 30.08.2020թ. որոշմամբ իրեղեն ապացույց ճանաչված 13,73 գրամ "Մեթանֆետամին" տեսակի թմրամիջոցը վերադարձնել վարույթն իրականացնող մարմնին՝ քրեական գործից անջատված թիվ 58219620 քրեական գործով քննություն կատարելու համար:
Դատավճռի օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո, ամբաստանյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիից հօգուտ պետական բյուջեի բռնագանձել 369.600 ՀՀ դրամ՝ որպես դատական ծախսեր:
Դատավճիռը ստանալու օրվանից հետո մեկամսյա ժամկետում կարող է բողոքարկվել ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարան:
ԴԱՏԱՎՈՐ՝ Ն. Ռ. ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆ
ԵԴ/0946/01/20
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՎԵՐԱՔՆՆԻՉ ՔՐԵԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆ
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
06 նոյեմբերի 2020թ. ք.Երևան
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱՔՆՆԻՉ ՔՐԵԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆԸ
ՀԵՏԵՎՅԱԼ ԿԱԶՄՈՎ
ՆԱԽԱԳԱՀՈՂ ԴԱՏԱՎՈՐ` Ա.ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒԹՅԱՄԲ` Ա.ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆԻ
ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ`
ԴԱՏԱԽԱԶ՝ Գ.ՀՈՎԱԿԻՄՅԱՆԻ
ՊԱՇՏՊԱՆ` Է.ՀԱԿՈԲՅԱՆԻ
Դռնբաց դատական նիստում, պաշտպան Է.Հակոբյանի վերաքննիչ բողոքի հիման վրա դատական ստուգման ենթարկելով մեղադրյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ որպես խափանման միջոց ընտրված կալանավորումն անփոփոխ թողնելու վերաբերյալ, Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի 17.09.2020թ. որոշման օրինականությունը և հիմնավորվածությունը.
Պ Ա Ր Զ Ե Ց
Գործի դատավարական նախապատմությունը և փաստական հանգամանքները.
Ըստ ներկայացվածի.
2019 թվականի նոյեմբերի 19-ին ՀՀ ԱԱԾ քննչական դեպարտամենտում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 1-ին մասով և ՀՀ քրեական օրենսգրքի 267.1-րդ հոդվածի 1-ին մասով հարուցվել է թիվ 58232619 քրեական գործը և նույն օրը վարույթն իրականացնող մարմնի կողմից ընդունվել է վարույթ։
2019 թվականի նոյեմբերի 19-ին Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղին բերման է ենթարկվել ՀՀ ԱԱԾ ԵրՔվ վարչական շենք և ձերբակալվել է։
2019 թվականի նոյեմբերի 21-ին Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով և ՀՀ քրեական օրենսգրքի 267.1-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետով, այն հանրորեն վտանգավոր արարքի համար, որ նա ՀՀ պետական սահմանով առանձնապես խոշոր չափերի թմրամիջոցների մաքսանենգություն կատարելու և դրանք ՀՀ-ում ապօրինի իրացնելու դիտավորությամբ, 2019 թվականի նոյեմբերի 19-ին Թեհրան-Երևան ուղղությամբ մեկնող ավտոբուսով մոր՝ Շաֆիդե Փուր Ազհարի Բաղերի հետ միասին, Մեղրի Մաքսային կետով հատել է հայ-իրանական պետական սահմանը, և Իրանից մուտք գործելով Հայաստան, մաքսանենգությամբ՝ մաքսային հսկողությունից թաքցնելով, ՀՀ պետական սահմանով ապօրինի տեղափոխել է առանձնապես խոշոր չափերով՝ 13.78 գրամ քաշով <<Մետամֆետամին>> տեսակի թմրամիջոց, որն ապօրինի պահելով իր մոտ, փոխադրել է մինչև Երևան քաղաքի Կիլիկիա ավտոկայան, որտեղ ժամը 16:00-ին հանդիպել է եղբորը՝ ԻԻՀ քաղաքացի Դանիալ Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին և իր ծանոթին՝ ԻԻՀ քաղաքացի Մոհամմադ Էբրահիմ Մեհեդիի Թուրմաժիունին, ապա նստելով վերջինիս կողմից շահագործվող <<Նիսսան Տիանա>> մակնիշի 34 SQ 852 համարանիշի ավտոմեքենան, ապօրինի փոխադրելու նպատակով դրա մեջ է տեղադրել նաև մաքսանենգությամբ ՀՀ ներկրված հիշյալ՝ առանձնապես խոշոր չափերով թմրամիջոցը, սակայն բռնվել է ԱԱԾ աշխատակիցների կողմից։
Երևան քաղաքի ընդհանուր իրավասության դատարանի 2019 թվականի նոյեմբերի 22-ի որոշմամբ մեղադրյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ որպես խափանման միջոց է կիրառվել կալանավորումը՝ երկու ամիս ժամկետով։
Դատարանի 2020 թվականի հունվարի 13-ի, մարտի 17-ի, ապրիլի 13-ի, հունիսի 17-ի, հուլիսի 15-ի որոշումներով մեղադրյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի կալանքի տակ պահելու ժամկետը յուրաքանչյուր անգամ երկարացվել է երկու ամիս ժամկետով։
2020 թվականի սեպտեմբերի 04-ին թիվ 58232619 քրեական գործը մեղադրական եզրակացությամբ ստացվել է Դատարան՝ ըստ էության քննության առնելու համար և քրեական գործին շնորհվել է թիվ ԵԴ/0946/01/20 համարը։
Սույն քրեական գործը 2020 թվականի սեպտեմբերի 07-ին հանձնվել է Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ա.Թադևոսյանին և նույն օրվա որոշմամբ ընդունվել է վարույթ։
Դատարանում, ՀՀ սահմանադրական դատարանի թիվ 1421 որոշման հիման վրա, Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցի՝ կալանավորման հարցը քննելու համար նշանակվել է դատական նիստ՝ 2020 թվականի սեպտեմբերի 17-ին։
Դատախազ Գ.Հովակիմյանը խնդրել է Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ կիրառված խափանման միջոցը թողնել անփոփոխ, քանի որ այն ճիշտ է ընտրված և փոփոխելու հիմքեր առկա չեն։ (…)
Պաշտպան Է.Հակոբյանը ներկայացրել է Փ.Ռազեղիի վերաբերյալ բժշկական փաստաթղթեր և, մասնավորապես, հայտնել, որ այս պահին առկա են բոլոր հիմքերը, որ նախաքննության ընթացքում ընտրված խափանման միջոցը փոխարինվի այլ խափանման միջոցով, մասնավորապես՝ գրավով, պետք է ուշադրություն դարձնել մեղադրյալի առողջական վիճակին, որը հաստատվում է հիվանդությունների վերաբերյալ փաստաթղթերով։ Նրա հիվանդություններն ակնհայտ խոցելի են դարձնում ներկայիս համաճարակի պայմաններում, ըստ առողջապահության նախարարության պատասխանի, նրա հիվանդության բուժումը չկա պետական պատվերի շրջանակներում, նրա առողջության պահպանումը գտնվում է լուրջ վտանգի տակ, քանի դեռ օտարերկրացի անձը գտնվում է պետության հոգածության ներքո, ուստի պետությունն է պարտավորվել կալանքի վերցնելով ապահովել նրա կյանքի և առողջության իրավունքի պաշտպանությունը, նախաքննության ողջ ընթացքում Փ.Ռազեղին չի ունեցել հնարավորություն իր հարազատների հետ կապ հաստատելու, եղել են սահմանափակումներ, որի արդյունքում չի կարողացել հայտնել իր առողջության վերաբերյալ տեղեկատվություն։ Նախաքննական մարմինն, ի սկզբանե տեղյակ լինելով նրա առողջական վիճակի մասին, որևէ գործողություն չի ձեռնարկել այդ ուղղությամբ, քանի որ նախաքննության ընթացքում բոլոր ապացույցները հավաքվել են և դատարանում մնացել է միայն դրանց հետազոտումը։ Ողջամիտ կլինի խափանման միջոցը փոխարինել գրավով, պաշտպանական կողմը ներկայացրել է բազմաթիվ միջնորդություններ, որպիսի ապացույցներ ձեռք բերվի (…):
Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի 17.09.2020թ. որոշմամբ.
Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոց կալանավորումը թողնվել է անփոփոխ:
Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի 17.09.2020թ. որոշման դեմ վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել պաշտպան Էդգար Հակոբյանը:
Վերաքննիչ բողոքի հիմքերը, փաստարկները և պահանջը.
Պաշտպան Է.Հակոբյանը, վկայակոչելով իր իսկ վերաքննիչ բողոքում բերված պատճառաբանությունները, խնդրել է.
1.Կայացնել նոր դատական ակտ, ճանաչելով կալանավորումը որպես խափանման միջոց կիրառելու անթույլատրելիությունը և Փուրիա Ռազեղիի նկատմամբ որպես խափանման միջոց սահմանել ստորագրություն չհեռանալու մասին:
2.Առաջին պահանջը մերժելու դեպքում, կայացնել նոր դատական ակտ, ճանաչելով Փուրիա Ռազեղիի նկատմամբ կալանավորման այլընտրանքային խափանման միջոցի՝ գրավի կիրառման թույլատրելիությունը՝ 3.000.000 ՀՀ դրամի չափով:
Վերաքննիչ բողոքը բերվել է հետևյալ հիմնավորումներով.
Ըստ բողոքաբերի՝ դատարանն անտեսել է մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղիի առողջական խնդիրների առկայությունը, անտեսել է, որ դրանք անհամատեղելի են կալանքի հետ, անտեսել է, որ այն հիվանդությունները, որոնք առկա են Փուրիա Ռազեղիի մոտ, դրանց բուժումը չի իրականացվում պետական պատվերի շրջանակներում։
Դատարանն անտեսել է, որ 11.03.2020թ.-ին Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն աշխարհում հայտարարել է COVID–19 կորոնավիրուսի պանդեմիա, որով պայմանավորված, ՀՀ-ում հայտարարված է արտակարգ դրություն։
Դատարանն անտեսել է և քննարկման առարկա չի դարձրել, իր դատական ակտով ընդհանրապես չի անդրադարձել մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղիի անձը բնութագրող հանգամանքներին և դրանք հիմնավորող այն փաստաթղթերին, որոնք ներկայացվել են դատարանին՝ կայացած դատական նիստի ժամանակ, դրանք հաշվի չի առել գրավը որպես այլընտրանքային խափանման միջոց կիրառելու հարցը քննարկելիս։
Բողոքաբերը գտնում է, որ քրեական օրենքով չթույլատրված արարք կատարելու առումով դատարանի վերլուծություններն անհիմն են և չպատճառաբանված։
Դատարանն անտեսել է, որ մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղիի մոտ առկա առողջական խնդիրներն անհամատեղելի են կալանքի հետ, հատկապես այն դեպքում, երբ դեռևս 11.03.2020թ.-ին Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն աշխարհում հայտարարել է COVID–19 կորոնավիրուսի պանդեմիա, որով պայմանավորված, ՀՀ-ում հայտարարված է արտակարգ դրություն։
Բողոքաբերը նշել է, որ Փուրիա Ռազեղիի մոտ ախտորոշված են հետևյալ հիվանդությունները.
1. սրտի իշեմիկ հիվանդություն,
2. լարման ստենոկարդիա
3. զարկերակային հիպերտենզիա
4. թալասեմիա
Փուրիա Ռազեղիի մոտ վերոնշյալ հիվանդությունների առկայությունը հիմնավորվում է ՀՀ ԱՆ <<Քրեակատարողական բժշկության կենտրոն>> ՊՈԱԿ-ի տնօրենի տեղակալ Կամո Մանուկյանի կողմից ուղարկված 22.04.2020թ-ի թիվ Ե-656 գրությամբ, որի բնօրինակը 17.09.2020թ-ին կայացած դատական նիստի ժամանակ հանձնել է դատարանին։ Դատարանն իր կողմից կայացված որոշմամբ ընդհանրապես չի անդրադարձել Փուրիա Ռազեղիի մոտ առկա վերոնշյալ հիվանդությունների պայմաններում կալանքի համատեղելիությանը, չի անդրադարձել նրա մոտ առկա հիվանդությունները հաստատող վերոնշյալ գրությանը, (…):
Ըստ բողոքաբերի՝ դատարանն ընդհանրապես անտեսել և ուշադրություն չի դարձրել այն հանգամանքին, որ պաշտպանական կողմը դատական նիստին դատարանին ներկայացրեց մի շարք ապացույցներ այն մասին, որ պաշտպանական կողմը նախաքննության ողջ ընթացքում բարձրաձայնել է մեղադրյալի առողջական խնդիրները, խնդրել է իրականացնել ստուգումներ՝ դրանք կալանքի հետ համատեղելի լինելու հարցում, սակայն ոչ նախաքննական մարմինը, ոչ հսկողություն իրականացնող դատախազը, և ոչ էլ քրեակատարողական հիմնարկի ղեկավարությունն այս առումով որևէ գործողություններ չեն կատարել՝ պարզելու համար, թե, օրինակ, սրտի իշեմիկ հիվանդությունը կամ, օրինակ, թալասեմիա հիվանդությունը կորոնավիրուսի համաճարակի պայմաններում համատեղելի է արդյոք կալանքի հետ։ Առավել ևս, այն դեպքում, երբ դատարանին ներկայացվել է ՀՀ արդարադատության նախարարության գլխավոր քարտուղարի գրությունն այն մասին, որ Փուրիա Ռազեղիի մոտ առկա թալասեմիա ժառանգական հիվանդությունն ախտորոշվում է ԴՆԹ հետազոտության արդյունքներով, որպիսի հետազոտությունը ՀՀ-ում չի իրականացվում պետության կողմից երաշխավորված անվճար և արտոնյալ պայմաններով բժշկական օգնության և սպասարկման շրջանակներում։ Վերոնշյալ գրության բնօրինակը ևս ներկայացվել է դատարանին դատական նիստի ժամանակ, որին կրկին դատարանն իր որոշմամբ ընդհանրապես չի անդրադարձել։ Ստացվում է, որ դատարանն, ունենալով հավաստի ապացույցներ այն մասին, որ մեղադրյալը տառապում է այնպիսի հիվանդություններով, որոնց ախտորոշումը և բուժումը պետական պատվերի շրջանակներում չի իրականացվում, որոշել է չփոփոխել խափանման միջոցի տեսակը՝ կալանքը։
Բողոքաբերը գտնում է, որ գործի քննության այս փուլում, երբ ավարտվել է ապացույցների ձեռքբերման գործընթացը՝ նախաքննությունը, և առկա են կալանքի հետ անհամատեղելի առողջական խնդիրներ, դատարանը պարտավոր էր կիրառել խափանման միջոցի այլ տեսակ, քան կալանքը, որը համատեղելի կլիներ մեղադրյալի առողջական վիճակի հետ։ Դատարանը կալանքը թողնելով անփոփոխ՝ կոպտորեն խախտել է և անտեսել է Եվրոպայի Խորհրդի 20.03.2020թ.-ի զեկույցը, հատկապես զեկույցի 5-րդ կետը։
Վկայակոչելով Եվրոպայի Խորհրդի՝ Խոշտանգումների և անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի կամ պատժի կանխարգելման եվրոպական կոմիտեի 20.03.2020թ. հրապարակված զեկույցը՝ բողոքաբերը նշել է, որ դատարանը պարտավոր էր այս համատեքստում ևս քննարկել մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղիի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոց կալանավորումը գրավով փոխարինելու հարցը՝ չանտեսելով ազատությունից զրկելու այլընտրանքներին դիմելու հնարավորությունը, որը չի արել և անտեսել է։ Նման պայմաններում, դատարանը, գիտակցելով, որ իր բարձր հոգածության ներքո է գտնվում կորոնավիրուսի համատեքստում ակնհայտ խոցելի գոտում գտնվող անձ, անտեսել է Փուրիա Ռազեղիի առողջության և կյանքի իրավունքը, նրան թողնելով կալանքի տակ՝ մեծ ռիսկեր է ստեղծել Փուրիա Ռազեղիի կյանքի և առողջության համար։
Բողոքաբերը նշել է նաև, որ դատարանը, գրավը որպես այլընտրանքային խափանման միջոց կիրառելու հարցը քննարկելիս, հաշվի չի առել մեղադրյալի անձը բնութագրող հանգամանքները և դրանք հիմնավորող փաստաթղթերը։
Դատարանն անտեսել է և քննարկման առարկա չի դարձրել, իր դատական ակտով ընդհանրապես չի անդրադարձել մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղիի անձը բնութագրող հանգամանքներին և դրանք հիմնավորող այն փաստաթղթերին, որոնք ներկայացվել են դատարանին 17.09.2020թ-ին կայացած դատական նիստի ժամանակ, դրանք հաշվի չի առել գրավը որպես այլընտրանքային խափանման միջոց կիրառելու հարցը քննարկելիս։
Մասնավորապես՝ դատարանին 17.09.2020թ.-ին ներկայացված փաստաթղթերով հիմնավորվում էր մեղադրյալի անձը բնութագրող հետևյալ հանգամանքները.
-Մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղիի մոտ ախտորոշված է խորանիստ երակների թրոմբոզ, հիմք՝ դատարանին ներկայացված Թեհրանի սրտաբանական կենտրոնում թիվ 22-88-79 բժշկական գործի ամփոփ թերթիկի հայերեն պատշաճ թարգամանության պատճեն,
-Մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղին ունի բարձրագույն կրթություն, հիմք՝ Ուկրաինայի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության կողմից Փուրիա Ռազեղիին տրված թիվ 014199 վկայականի, Ուկրաինայի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության կողմից Փուրիա Ռազեղիին տրված թիվ 8779 ակադեմիական տեղեկանքի, Փուրիա Ռազեղիի ստուգարքային տեղեկագրերի վերաբերյալ քաղվածքի, Փուրիա Ռազեղիին տրված 022444 դիպլոմի, Փուրիա Ռազեղիին տրված վկայականի, Փուրիա Ռազեղիին տրված բակալավրի վկայագրի հայերեն պատշաճ թարգմանությունների պատճեները,
-Մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղին ունի մշտական զբաղմունք ՀՀ տարածքում, հաշվառված է որպես անհատ ձեռնարկատեր և մինչև կալանավորվելն աշխատացրել է արագ սննդի կետ,
-Մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղին ունի ՀՀ բժշկական համալսարանում սովորող քույր, ՀՀ տարածքում բնակվող հարազատներ։
-Մեղադրյալ Փուրիա Ռազեղին նախկինում երբևէ արատավորված չի եղել, չունի դատվածություն։
Բողոքաբերը նշել է, որ դատարանը գրավի թույլատրելիության հարցը քննարկելիս չի անդրադարձել վերոնշյալ՝ մեղադրյալի անձը բնութագրող հանգամանքներին, իր դատական ակտում չի պատճառաբանել, թե ինչու դրանք բավարար չեն՝ կալանքը գրավով փոխարինելու համար։ Դատարանը, գրավի թույլատրելիության հարցը որոշելիս, ինչպես նաև անդրադառնալով ազատության մեջ գտնվելու պայմաններում նոր հանցանք կատարելու հիմքի առկայությանն, անտեսել է Փուրիա Ռազեղիի անձը բնութագրող վերոնշյալ հանգամանքները, փոխարենը՝ վկայակոչել է Առաքել Սիմոնյանի ցուցմունքները՝ դրանով փորձելով հիմնավորել, որ նոր հանցանք կատարելու ռիսկայնությունը բարձր է։ Արդյունքում, դատարանն առանց Ա.Սիմոնյանի ցուցմունքները մնացած այլ ապացույցների հետ համեմատելու, առանց դրանք հետազոտելու՝ հիմք է ընդունել դրանք որպես բացարձակ ճշմարտություն, հաշվի չի առել, որ դրանցում առկա են էական հակասություններ, անտեսել է Փուրիա Ռազեղիի անձը բնութագրող վերոնշյալ հանգամանքները, անտեսել է, որ Փուրիա Ռազեղին նախկինում երբևէ արատավորված չի եղել, չի ունեցել որևէ դատվածություն։ Փուրիա Ռազեղիի անձը բնութագրող վերոնշյալ բոլոր հանգամանքներն ինքնին հաստատում են, որ նոր հանցանք կատարելու ռիսկն էական ցածր է եղել, որն անտեսվել է դատարանի կողմից։
Ըստ բողոքաբերի՝ քրեական օրենքով չթույլատրված արարք կատարելու առումով դատարանի վերլուծություններն անհիմն են և չպատճառաբանված։
Դատարանը, կալանքի այս հիմքին անդրադարձ կատարելիս, վկայակոչել է բացառապես Առաքել Սիմոնյանի կողմից տրված ցուցմունքն այն մասին, որ նա Փուրիա Ռազեղիից մի քանի անգամ թմրամիջոցներ է ձեռք բերել։ Դատարանը, սակայն, դրանով խորը ուսումնասիրության չի ենթարկել Առաքել Սիմոնյանի ցուցմունքները, դրանց ակնհայտ հակասական լինելը։
Մեջբերելով որպես վկա հարցաքննված Առաքել Սիմոնյանի ցուցմունքները՝ բողոքաբերը նշել է, որ Առաքել Սիմոնյանի՝ որպես վկայի տրված ցուցմունքներում և առերես հարցաքննության ընթացքում տրված ցուցմունքում առկա են ակնհայտ հակասություններ, որոնք ավելի ոչ արժանահավատ են դարձնում դրանք։ Մի դեպքում Ա.Սիմոնյանը պնդել է, թե իբր անձամբ է առձեռն վերցրել թմրամիջոցները Փուրիա Ռազեղիից, իսկ հետո՝ առերես հարցաքննության ընթացքում պնդել, որ գնացել և վերցրել է այն վայրից, որտեղ թաքցրել է Փուրիա Ռազեղին թմրամիջոցները։ Դատարանն առանց մանրամասն ուսումնասիրելու, առանց անդրադառնալու մեղադրյալի անձը բնութագրող հանգամանքներին, միայն մեկ վկայի ցուցմունքի հիման վրա հանգել է սխալ եզրակացության, որ ազատության պայմաններում նոր հանցանք կատարելու ռիսկայնությունը բարձր է։
Վերոգրյալ հիմնավորումներով բողոքաբերը գտնում է, որ դատարանը կալանքն այլ խափանման միջոցով չփոխարինելով, թույլ է տվել դատավարական նորմերի խախտումներ, խախտել է Փուրիա Ռազեղիի հիմնարար իրավունքները, կիրառել է ամենախիստ խափանման միջոցը, այնինչ՝ այլ խափանման միջոցներն ի զորու էին չեզոքացնելու բոլոր այն ռիսկերը, որոնք ունի մեղադրող կողմը:
Ըստ բողոքաբերի՝ դատարանը կարող էր, ավելին, պարտավոր էր գրավը համարել թույլատրելի, քանի որ նման պայմաններում այն ի զորու էր չեզոքացնելու այն ռիսկերն ու մտավախությունները, որոնք դրված են եղել նախկինում մեղադրյալին կալանքի տակ պահելու հիմքերում։
Վերաքննիչ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.
Պաշտպանի կողմից ներկայացված վերաքննիչ բողոքի հիմքերի և հիմնավորումների սահմաններում, Վերաքննիչ դատարանը հանգում է այն հետևության, որ պաշտպանի վերաքննիչ բողոքը պետք է մերժել հետևյալ պատճառաբանությամբ:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 134-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝
<<Խափանման միջոցները հարկադրանքի միջոցներ են, որոնք կիրառվում են կասկածյալի կամ մեղադրյալի նկատմամբ` քրեական գործով վարույթի ընթացքում նրանց ոչ պատշաճ վարքագիծը կանխելու և դատավճռի կատարումն ապահովելու նպատակով>>:
Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝
<<Խափանման միջոցներն են`
1.կալանավորումը.
2. գրավը.
3.ստորագրություն` չհեռանալու մասին.
(...)>>:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածով ամրագրված են խափանման միջոց կիրառելու հիմքերը:
Նույն հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝
<<Դատարանը, դատախազը, քննիչը կամ հետաքննության մարմինը խափանման միջոց կարող են կիրառել միայն այն դեպքում, երբ քրեական գործով ձեռք բերված նյութերը բավարար հիմք են տալիս ենթադրելու, որ կասկածյալը կամ մեղադրյալը կարող է`
1) թաքնվել քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից.
2) խոչընդոտել մինչդատական վարույթում կամ դատարանում գործի քննությանը` քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց վրա անօրինական ազդեցություն գործադրելու, գործի համար նշանակություն ունեցող նյութերը թաքցնելու կամ կեղծելու, քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի կանչով առանց հարգելի պատճառների չներկայանալու կամ այլ ճանապարհով
3) կատարել քրեական օրենքով չթույլատրված արարք.
4) խուսափել քրեական պատասխանատվությունից և նշանակված պատիժը կրելուց.
5) խոչընդոտել դատարանի դատավճռի կատարմանը>>:
Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝
<<Կալանավորումը մեղադրյալի նկատմամբ կարող է կիրառվել միայն այն դեպքում, երբ կա հիմնավոր կասկած, որ նա կատարել է այնպիսի հանցանք, որի համար նախատեսվող ազատազրկման ձևով պատժի առավելագույն ժամկետը մեկ տարուց ավելի է, և կան բավարար հիմքեր ենթադրելու, որ մեղադրյալը կարող է կատարել սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված որևէ գործողություն>>:
Նույն հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝
<<Խափանման միջոց կիրառելու անհրաժեշտության և կասկածյալի կամ մեղադրյալի նկատմամբ դրա տեսակն ընտրելու հարցը լուծելիս հաշվի են առնվում`
1) վերագրվող արարքի բնույթը և վտանգավորության աստիճանը.
2) կասկածյալի կամ մեղադրյալի անձը.
3) տարիքը և առողջական վիճակը.
4) սեռը.
5) զբաղմունքի տեսակը.
6) ընտանեկան դրությունը և խնամարկյալների առկայությունը.
7) գույքային դրությունը.
8) բնակության մշտական վայրի առկայությունը.
9) այլ էական հանգամանքներ>>:
Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեի` Եվրոպայի խորհրդի անդամ երկրներին ուղղված թիվ (2006) 13 հանձնարարականի համաձայն.
6. Նախնական կալանքը պետք է ընդհանուր առմամբ հնարավոր լինի կիրառել այն մարդկանց նկատմամբ, ովքեր կասկածվում են այնպիսի իրավախախտում կատարելու մեջ, որի համար նախատեսված է բանտարկություն:
7. Անձը պետք է ենթարկվի նախնական կալանքի, եթե նշված բոլոր չորս պայմանները բավարարված են.
ա. առկա է ողջամիտ կասկած, որ անձը կատարել է իրավախախտում, և
բ. առկա են հիմնավոր պատճառներ կարծելու համար, ազատելու դեպքում նա կարող է կամ (1) դիմել փախուստի, կամ (2) կատարել ծանր հանցագործություն, կամ (3) խոչընդոտել արդարադատության իրականացմանը, կամ (4) լուրջ վտանգ ներկայացնել հանրային կարգ ու կանոնին, և
գ. ոչ մի հնարավորություն չկա կիրառել այլընտրանքային միջոցներ բ/ կետում նշված մտահոգությունները փարատելու համար, և
դ. դա մի քայլ է, որն արվել է որպես քրեական արդարադատության գործընթացի մի մաս:
8. (1) Որպեսզի հաստատվի, թե արդյոք առկա են կամ շարունակվում են առկա լինել 7բ կանոնում նշված մտահոգությունները և թե արդյոք կարելի է դրանք էապես նվազեցնել այլընտրանքային միջոցների կիրառմամբ, դատական մարմինները, որոնք պատասխանատու են ենթադրյալ իրավախախտների նկատմամբ նախնական կալանքի կամ կալանքի ժամկետը երկարաձգելու մասին որոշում կայացնելու համար, պետք է կիրառեն օբյեկտիվ չափանիշներ:
(2) էական վտանգի առկայությունը և այն բացառելու անհնարինությունը որոշելու պարտականությունը պետք է դրվի դատախազության կամ քննիչ-դատավորի վրա:
9. (1) Ցանկացած ռիսկի առկայության հաստատումը պետք է հիմնված լինի գործի անհատական հանգամանքների վրա, սակայն հատուկ ուշադրություն պետք է դարձվի.
ա. ենթադրյալ իրավախախտման բնույթին և լրջության աստիճանին,
բ. դատապարտելու դեպքում նշանակվելիք պատժին,
գ.անձի տարիքին, առողջական վիճակին, կենսագրությանը և սոցիալական հանգամանքներին, և հատկապես համայնքի հետ նրա կապերին, և
դ. անձի վարքին, հատկապես` այն հանգամանքին, թե ինչպես է նա կատարել ցանկացած պարտավորություն, որ կարող էր նրա վրա դրված լինել նախկինում հարուցված քրեական վարույթի ժամանակ:
<<(...)ՀՀ քրեական դատավարության օրենսդրությունը սահմանել է կալանավորման կիրառման օրինականությունն ու հիմնավորվածությունն ապահովող մի շարք երաշխիքներ, որոնց մեջ առաջին հերթին կարևորվում ու առանձնանում են կալանավորման հիմքերը: Դրանք օրենքով նախատեսված այն հանգամանքներն են, որոնք հաստատվում են ապացույցների որոշակի ամբողջությամբ և հնարավորություն են տալիս հիմնավորված ենթադրություններ անել այն մասին, որ անձը, կալանքի տակ չգտնվելով, կարող է դրսևորել ոչ պատշաճ վարքագիծ և խոչընդոտել քրեական դատավարության խնդիրների իրականացմանը:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն. դատարանը, դատախազը, քննիչը կամ հետաքննության մարմինը խափանման միջոց կարող են կիրառել միայն այն դեպքում, երբ քրեական գործով ձեռք բերված նյութերը բավարար հիմք են տալիս ենթադրելու, որ կասկածյալը կամ մեղադրյալը կարող է`
թաքնվել քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից.
խոչընդոտել մինչդատական վարույթում կամ դատարանում գործի քննությանը` քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց վրա անօրինական ազդեցություն գործադրելու, գործի համար նշանակություն ունեցող նյութերը թաքցնելու կամ կեղծելու, քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի կանչով առանց հարգելի պատճառների չներկայանալու կամ այլ ճանապարհով.
կատարել քրեական օրենքով չթույլատրվող արարք.
խուսափել քրեական պատասխանատվությունից և նշանակված պատիժը կրելուց.
խոչընդոտել դատարանի դատավճռի կատարմանը:
Այս հոդվածի բովանդակությունից հետևում է, որ կալանավորման կիրառման հիմքերն ունեն կանխատեսական, մոտավոր բնույթ, քանի որ ենթադրում են ապագային վերաբերող իրադարձություններ: Ընդ որում, այդ կանխատեսող գործողություններն անհրաժեշտ է հիմնավորել քրեական գործով ձեռք բերված որոշակի նյութերով, որով էլ վերջին հաշվով որոշվում է կալանավորման կիրառման հիմնավորվածությունը>> (տես` Արամ Ճուղուրյանի վերաբերյալ գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 2007 թվականի օգոստոսի 30-ի ՎԲ-132/07 որոշումը):
ՀՀ վճռաբեկ դատարանը Նարեկ Տիգրանի Հարությունյանի վերաբերյալ 2016 թվականի մարտի 30-ի թիվ ԵԱՆԴ/0081/01/14 քրեական գործով իրավական դիրքորոշում է արտահայտել այն մասին.
<<(…)
Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում արձանագրել, որ առաջին ատյանի դատարանի կողմից անձի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու, փոփոխելու կամ վերացնելու մասին որոշումների կայացումը և վերջիններիս` վերաքննության կարգով վերանայումն իրականացվում են տարբեր դատավարական գործառույթների շրջանակներում։ Անձի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու, փոփոխելու կամ վերացնելու մասին ընդհանուր իրավասության դատարանի որոշումը կայացվում է գործի ըստ էության քննության շրջանակներում, իսկ վերաքննիչ դատարանի կողմից նշված ակտերի վերանայումը` ստորադաս դատարանի որոշումների ստուգման և վերանայման վերադաս դատական ատյանի գործառույթի շրջանակներում։
Վերոնշյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ մրցակցող արժեքների` մի կողմից արդարադատության իրականացման դատարանի լիազորության, իսկ մյուս կողմից անձի ազատության իրավունքի և դրան հակակշռող հանրային շահի համարժեք ապահովման անհրաժեշտությունից ելնելով` քննարկվող որոշումների վերաքննիչ վերանայման սահմանները ողջամտորեն պետք է նեղ լինեն մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողության շրջանակներում կալանքի կապակցությամբ կայացվող որոշումների վերանայման սահմաններից։ Մասնավորապես` քննարկվող որոշումների վերանայման շրջանակներում չեն կարող քննարկվել այնպիսի հարցեր, որոնք այս կամ այն չափով առնչվում են գործի ըստ էության լուծմանը։ (…)>>:
Անդրադառնալով դատական ակտ կայացնելիս որպես վարույթն իրականացնող մարմին հանդես եկող առաջին ատյանի դատարանի՝ մեղադրյալի նկատմամբ որպես խափանման միջոց ընտրված կալանքն անփոփոխ թողնելու մասին որոշման օրինականության և հիմնավորվածության ստուգման առանձնահատկություններին՝ Վճռաբեկ դատարանն Արման Մադաթյանի և Արքա Մադաթյանի վերաբերյալ գործով 2020 թվականի մայիսի 26-ի թիվ ԱՐԴ/0152/01/19 որոշման մեջ արձանագրել է, որ <<որպես վարույթն իրականացնող մարմին հանդես եկող Առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտը բեկանելիս Վերաքննիչ դատարանի կողմից կայացված դատական ակտը պետք է հիմնված լիներ ծանրակշիռ փաստական հանգամանքների վրա և ունենար պատճառաբանվածության առավել բարձր չափանիշ։ Հակառակ մոտեցումը, Վճռաբեկ դատարանի համոզմամբ, կարող է իր բացասական ազդեցությունը թողնել առաջին ատյանի դատարանում հիմնական քրեական գործի քննության բնականոն ընթացքի վրա` դրանով իսկ սահմանափակելով առաջին ատյանի դատարանի ներքին անկախությունը։ (…)>>։
Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին Եվրոպական կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի <<գ>> կետի համաձայն` <<...Ոչ ոքի չի կարելի ազատությունից զրկել այլ կերպ, քան հետևյալ դեպքերում և օրենքով սահմանված կարգով...
գ) անձի օրինական կալանավորումը կամ ձերբակալումը` իրավախախտում կատարած լինելու հիմնավոր կասկածի առկայության դեպքում նրան իրավասու օրինական մարմնին ներկայացնելու նպատակով կամ այն դեպքում, երբ դա հիմնավոր կերպով անհրաժեշտ է համարվում նրա կողմից հանցագործության կատարումը կամ այն կատարելուց հետո նրա փախուստը կանխելու համար, ...>>:
Վերաքննիչ դատարանը փաստում է, որ Առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանը (այսուհետ` Դատարան) Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոց կալանավորումը թողել է անփոփոխ:
Դատարանը մասնավորապես պատճառաբանել է, որ.
(...)
(...) քրեական գործի նյութերում, մասնավորապես՝ մեղադրական եզրակացությունում նշված ապացույցներով կարող է հիմնավորվել այն կասկածը, որ Փ.Ռազեղին կարող է կատարած լինել իրեն մեղսագրված ենթադրյալ հանրորեն վտանգավոր արարքները և առնչություն ունենալ դեպքին, այլ կերպ ասած՝ առկա է հիմնավոր կասկած վերջինիս կողմից իրեն մեղսագրված ենթադրյալ հանցագործությունը կատարելու վերաբերյալ, ինչի կապակցությամբ Դատարանը դիրքորոշում է հայտնել նախկինում կայացված որոշումներում և ներկայումս էլ գտել է, որ հիմնավոր կասկածն առկա է։
(...)
(...) նախկինում կայացված որոշումներում, մասնավորապես՝ 2020 թվականի հուլիսի 15-ի որոշմամբ դատարանն անդրադարձել է խափանման միջոցի հիմքերին՝ արձանագրելով, քրեական օրենքով չթույլատրված արարք կատարելու և քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց վրա անօրինական ազդեցություն գործադրելու եղանակով գործի քննությանը խոչընդոտելու մտավախության առկայությունը։
Միևնույն ժամանակ կրկին քննարկելով խափանման միջոցի հիմքերի շարունակական առկայության հարցը՝ Դատարանը գտել է, որ տվյալ դեպքում դեռևս շարունակվում է առկա լինել քրեական օրենքով չթույլատրված արարք կատարելու և գործի քննությանը խոչընդոտելու մտավախությունը։
Քրեական օրենքով չթույլատրված արարք կատարելու առումով Դատարանը հաշվի է առել սույն գործով վկա Առաքել Սիմոնյանի հայտնածը, մասնավորապես՝ նախկինում Փ.Ռազեղիից մի քանի անգամ թմրամիջոց ձեռք բերելու հանգամանքը, գտել է, որ բարձր է ռիսկայնությունն առ այն, որ ազատության մեջ գտնվելու դեպքում, վերջինս կարող է կատարել քրեական օրենքով չթույլատրված արարք։
Ինչ վերաբերում է Փ.Ռազեղիի նկատմամբ նախաքննության ընթացքում որպես խափանման միջոց ընտրված կալանավորման մյուս հիմքին, որ վերջինս, մնալով ազատության մեջ, կարող է խոչընդոտել գործի քննությանը՝ քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց վրա անօրինական ազդեցություն գործադրելու եղանակով, Դատարանը գտել է, որ նախաքննությունն արդեն իսկ ավարտվել է և դատավարական սույն փուլում այդ հիմքն ինչ որ չափով նվազել է, սակայն չի վերացել։
(...)
Դատարանն արձանագրել է, որ Փ.Ռազեղին տեղափոխվել է <<Դատապարտյալների հիվանդանոց>> ՔԿ հիմնարկ՝ ստացիոնար հետազոտման և բուժման, ըստ ՀՀ ԱՆ <<Քրեակատարողական բժշկության կենտրոն>> ՊՈԱԿ-ի 2020 թվականի հունիսի 26-ի գրության, արյունաբանի կողմից բուժման կարիք չունի, նշանակվել են համապատասխան բուժումներ և տրվել են համապատասխան դեղորայքներ, ուստի պետության կողմից որևէ ձևով թերանալու կամ անգործություն ցուցաբերելու հանգամանք, Փ.Ռազեղիի նկատմամբ բժշկական սպասարկում իրականացնելու հարցում, չներկայացվեց։
Անդրադառնալով ընտրված խափանման միջոց կալանավորումն այլ խափանման միջոցով փոխարինելու մասին միջնորդությանը՝ Դատարանը գտել է, որ սույն փուլում այն ենթակա է մերժման (...).
(...)
(...) Դատարանը, Փ.Ռազեղիին կալանքից ազատ արձակելու հնարավորությունը ճանաչել է անթույլատրելի և գտել, որ տվյալ փուլում ի հայտ չեն եկել այնպիսի փաստական հանգամանքներ, որոնց առկայության դեպքում հնարավոր կլիներ ընտրված խափանման միջոց կալանավորումը փոխարինել այլ խափանման միջոցով, մասնավորապես՝ գրավով, որը գործուն երաշխիք կհանդիսանար մեղադրյալի պատշաճ վարքագիծն ապահովելու համար։
Անդրադառնալով Եվրոպայի խորհրդի՝ Խոշտանգումների և անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի կամ պատժի կանխարգելման եվրոպական կոմիտեի Կորոնավիրուսի համավարակի համատեքստում 2020 թվականի մարտի 20-ին հրապարակած զեկույցի շրջանակներում անձի ազատության հարցի քննարկմանը, Դատարանն արձանագրել է, որ զեկույցում խորհրդատվական կարծիքը չի կարող համարվել պարտադիր և կիրառելի լինել յուրաքանչյուր դեպքում։
Պաշտպանության կողմի վերաքննիչ բողոքի հիման վրա, Վերաքննիչ դատարանի առջև բարձրացված իրավական հարցը հետևյալն է` հիմնավորված և պատճառաբանված են արդյոք Դատարանի հետևությունները՝ մեղադրյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ որպես խափանման միջոց կիրառված կալանավորումն անփոփոխ թողնելու վերաբերյալ:
Նշված հարցին պատասխանելու համար, Վերաքննիչ դատարանը նախ հարկ է համարում անդրադառնալ խնդրո առարկային առնչվող փաստական հանգամանքների վերլուծությանը, սույն որոշմամբ մեջ բերված իրավադրույթների, իրավական դիրքորոշումների և դրանցից բխող դատողությունների լույսի ներքո.
Այսպես.
Վերաքննիչ դատարանն արձանագրում է, որ սույն դատական ստուգման դատավարական փուլի իմաստով պայմանավորված, (ներկայումս) Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 266-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետով և 267.1-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 1-ին կետով վերագրվող արարքների առնչությամբ հիմնավոր կասկածի շեմը պետք է դիտարկել հաղթահարված:
Ընդ որում, քննարկվող որոշման վերաքննիչ վերանայման սահմանները ողջամտորեն պետք է նեղ լինեն մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողության շրջանակներում կալանքի կապակցությամբ կայացվող որոշումների վերանայման սահմաններից։
Այլ կերպ ասած, վիճարկվող դատական ակտի վերաքննիչ վերանայման շրջանակները որոշակիորեն նեղ են, պայմանավորված սույն դատական ստուգման դատավարական փուլի իմաստով:
Անդրադառնալով նաև մեղսագրված արարքների հիմնավորվածությանը, ապա Վերաքննիչ դատարանը հարկ է համարում նշել, որ Դատարանն այդ առնչությամբ վերջնական գնահատական կարող է տալ բացառապես գործի քննության ավարտին՝ իր կողմից կայացվելիք վերջնական դատական ակտով։
Բացի այդ, կալանավորման կիրառման հիմքերն ունեն կանխատեսական մոտավոր բնույթ, քանի որ ենթադրում են ապագային վերաբերող իրադարձություններ:
Վերաքննիչ դատարանի դիտարկմամբ կալանավորման հիմքերի առնչությամբ վիճարկվող դատական ակտում վկայակոչված Դատարանի փաստարկները ծանրակշիռ են և ինքնին բավարար են` Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի կողմից ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված վերոգրյալ գործողությունները կատարելու հավանականության վերաբերյալ ողջամիտ հետևության հանգելու համար։
Նշվածի համատեքստում, վերստին անդրադառնալով մեղադրյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ ազատությունից զրկելու հետ չկապված այլ խափանման միջոցների կիրառման հնարավորության հարցին, Վերաքննիչ դատարանը հարկ է համարում նշել հետևյալը.
Վերը մեջբերված իրավադրույթների և իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո հաշվի առնելով խնդրո առարկային առնչվող և վիճարկվող որոշմամբ արձանագրված փաստական հանգամանքները, Վերաքննիչ դատարանը փաստում է, որ դրանց համակցությունն էական նշանակություն ունի նաև ազատությունից զրկելու հետ չկապված այլ խափանման միջոցների կիրառման նպատակահարմարությունն ու իրավաչափությունը գնահատելու հարցում, և գտնում, որ այդ համակցությունը ողջամիտ ու բավարար հիմք է տալիս իրական համարելու ոչ միայն հիշյալ հիմքերի առկայությունը, այլև այն, որ տվյալ դեպքում, գործի քննության ներկա փուլում, այդ թվում` նաև անազատության հետ չկապված այլ խափանման միջոցի կիրառումն ի զորու չէ մեղադրյալի հետագա վարքագծի հարցում ապահովել այն նույն ցանկալի իրավաչափ արդյունքը, ինչն արդյունավետ կերպով կապահովի ազատությունից զրկելուն հանգեցնող միակ խափանման միջոցը՝ կալանավորումը:
Վերաքննիչ դատարանի նման մոտեցումը միտված է նաև Վճռաբեկ դատարանի` Արման Մադաթյանի և Արքա Մադաթյանի վերաբերյալ գործով 2020 թվականի մայիսի 26-ի թիվ ԱՐԴ/0152/01/19 որոշմամբ արտահայտած իրավական դիրքորոշման պահանջը պահպանելուն:
Ընդ որում, հակառակի առնչությամբ մոտեցումը, Վերաքննիչ դատարանի դիտարկմամբ կարող է բացասական անդրադառնալ Առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանում հիմնական քրեական գործի քննության բնականոն ընթացքի վրա` դրանով իսկ սահմանափակելով առաջին ատյանի դատարանի ներքին անկախությունը։
Անդրադառնալով նաև մեղադրյալի առողջական վիճակի վերաբերյալ պաշտպանի վերաքննիչ բողոքում նշված հանգամանքներին, ապա Դատարանն այդ առնչությամբ փաստել է, որ Փ.Ռազեղին տեղափոխվել է <<Դատապարտյալների հիվանդանոց>> ՔԿ հիմնարկ՝ ստացիոնար հետազոտման և բուժման, ըստ ՀՀ ԱՆ <<Քրեակատարողական բժշկության կենտրոն>> ՊՈԱԿ-ի 2020 թվականի հունիսի 26-ի գրության, արյունաբանի կողմից բուժման կարիք չունի, նշանակվել են համապատասխան բուժումներ և տրվել են համապատասխան դեղորայքներ, ուստի պետության կողմից որևէ ձևով թերանալու կամ անգործություն ցուցաբերելու հանգամանք, Փ.Ռազեղիի նկատմամբ բժշկական սպասարկում իրականացնելու հարցում, չի ներկայացվել։
Ինչ վերաբերում է նաև առողջական վիճակով պայմանավորված կալանքի հետ անհամատեղելիության վերաբերյալ փաստարկին, ապա այդ առնչությամբ պաշտպանի վերաքննիչ բողոքում բարձրացված հարցադրումները դուրս են սույն դատական ստուգման շրջանակներից:
Ընդ որում, հիշյալ հարցադրումները հնարավոր է քննարկան առարկա դարձնել միայն դրան վերաբերելի իրավակարգավորումներով ամրագրված այլ դատավարական ընթացակարգերի պահպանմամբ:
Նշվածից հետևում է, որ հիշյալ հարցին առնչվող վերաբերելի իրավակարգավորումներով նախատեսված պայմանները հաղթահարելու անհրաժեշտությունն անտեսելն ինքնին կարող է հանգեցնել իրավասու մարմնի օրենսդրորեն վերապահված գործաոույթների անհարկի միջամտությանը:
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը, Վերաքննիչ դատարանը գտնում է, որ մեղադրյալ Փուրիա Մոհամմադռահիմի Ռազեղիի նկատմամբ կալանավորումն անփոփոխ թողնելու հարցում Դատարանն, ըստ էության, եկել է իրավաչափ հետևության:
Որպիսի պայմաններում, պաշտպանության կողմի ներկայացված վերաքննիչ բողոքում նշված եզրահանգումները, քննարկվող դեպքում, բավարար չափով փաստարկված չեն և (գործի քննության ներկա փուլում) այն բավարարելու հիմք հանդիսանալ չեն կարող:
Անդրադառնալով նաև Եվրոպայի խորհրդի` խոշտանգումների և անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի կամ պատժի կանխարգելման եվրոպական կոմիտեի` կորոնավիրուսի համավարակի համատեքստում 2020 թվականի մարտի 20-ին հրապարակած զեկույցի շրջանակներում անձի ազատության հարցի քննարկմանը, Վերաքննիչ դատարանն արձանագրում է, որ զեկույցում առկա խորհրդատվական կարծիքը չի կարող համարվել պարտադիր և կիրառելի լինել յուրաքանչյուր դեպքում:
Վերաքննիչ դատարանը գտնում է, որ այդ խորհրդատվական բնույթ կրող զեկույցը կարող է լրացուցիչ հիմք հանդիսանալ անազատության մեջ գտնվող անձի նկատմամբ խափանման միջոցի փոփոխման հարցի քննարկման համար և կարող է հաշվի առնվել անձի պատշաճ վարքագիծ դրսևորելու վերաբերյալ այլ հանգամանքների համատեքստում, ինչպիսիք սույն դեպքում բացակայում են:
Ինչ վերաբերում է պաշտպանության կողմի՝ պաշտպանյալի անձը բնութագրող այլ փաստարկներին, ապա Վերաքննիչ դատարանն արձանագրում է, որ վերը նշվածի պայմաններում դրանք չեն կարող իրավական արժեք և որոշիչ նշանակություն ունենալ սույն գործով վիճարկվող դատական ակտը բեկանելու և վերջինիս կալանքից ազատելու համար:
Վերը բերված հիմնավորումներով, ներկայացված վերաքննիչ բողոքի հիմքերի և հիմնավորումների սահմաններում, Վերաքննիչ դատարանը հանգում է այն հետևության, որ Դատարանը սույն գործով դատական ակտ կայացնելիս, նյութական և դատավարական իրավունքի նորմերի խախտումներ թույլ չի տվել, որոնք կարող են ազդել ճիշտ որոշում կայացնելու վրա:
Հետևաբար, վիճարկվող դատական ակտը պետք է թողնել անփոփոխ, իսկ պաշտպանի կողմից ներկայացված վերաքննիչ բողոքը՝ մերժել:
Վերոգրյալի հիման վրա և ղեկավարվելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 288-289-րդ և 393-394-րդ հոդվածներով, Վերաքննիչ դատարանը.
Ո Ր Ո Շ Ե Ց
Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի 17.09.2020թ. որոշումը թողնել անփոփոխ, իսկ պաշտպանի վերաքննիչ բողոքը մերժել:
Սույն որոշումը կարող է բողոքարկվել ՀՀ վճռաբեկ դատարան` այն ստանալու պահից 15-օրյա ժամկետում:
ՆԱԽԱԳԱՀՈՂ ԴԱՏԱՎՈՐ` Ա.ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Փաստաթուղթը գեներացվել է www.datalex.am պորտալի կողմից 08 Հունիս 2022 |
Տե՛ս «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի 4-րդ, 5-րդ, 8-րդ և 11-րդ հոդվածները Դիտել օրենքը
![]() |
Դուք իրավասու չեք դիտելու տվյալ գործը: |
---|