Վարչական գործ
թիվ ՎԴ/1928 /05/12

Վ Ճ Ի Ռ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
«12» փետրվարի 2013թ. ք. Երևան

Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատարանը, հետևյալ կազմով`
նախագահությամբ` դատավոր Ա. Միրզոյանի,
քարտուղարությամբ` Ք. Զոհրանյանի,
մասնակցությամբ`

հայցվոր` ՀՀ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության
պետական հանձնաժողովի ներկայացուցիչ՝
/ք. Երևան, Մհեր Մկրտչյան 5բ/ Լ. Համբարձումյանի,
Շ. Սարգսյանի
պատասխանող` «Լուսակերտի տոհմային
թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ի
/ք. Կոտայքի մարզ, գ. Նոր Գեղի, Երևանյան 221/3/

դռնբաց դատական նիստում` 29.01.2013 թվականին, քննեց վարչական գործն՝ ըստ հայցի Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի ընդդեմ «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ի` «Պատասխանողից հօգուտ պետական բյուջեի 87.948.824 ՀՀ դրամ տուգանքի գումարը, ինչպես նաև նախապես վճարված պետական տուրքի գումարը բռնագանձելու» պահանջի մասին,
ՊԱՐԶԵՑ`
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը և հայցվորի իրավական դիրքորոշումը։
Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը հայց է ներկայացրել դատարան ընդդեմ «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ի` «Պատասխանողից հօգուտ պետական բյուջեի 87.948.824 ՀՀ դրամ տուգանքի գումարը, ինչպես նաև 1.759.697 ՀՀ դրամ նախապես վճարված պետական տուրքի գումարը բռնագանձելու» պահանջի մասին և հայտնել, որ Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը (այսուհետ՝ Հանձնաժողով) 2011 թվականի մարտի 30-ի ««Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա ՍՊ ընկերության նկատմամբ պատասխանատվության միջոց կիրառելու մասին» թիվ 105-Ա որոշմամբ (այսուհետ՝ Որոշում) «Հավի ձու՝ կճեպով» ապրանքային շուկայում գերիշխող դիրք ունեցող «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության (այսուհետ՝ Ընկերություն) կողմից ապրանքները պահելու միջոցով «Հավի ձու՝ շուկայում պակասորդի ստեղծումը որակել է որպես գերիշխողի դիրքի չարաշահում։
Որոշման համաձայն Ընկերության նկատմամբ գերիշխող դիրքի չարաշահման համար նշանակվել է տուգանք Ընկերության 2009 թվականի հասույթի երկու տոկոսի չափով՝ 87.984.824 ՀՀ դրամ։
Ընկերությանը հանձնարարվել է հետագայում բացառել Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) խախտումները և 10֊օրյա ժամկետում Հանձնաժողով ներկայացնել որոշմամբ սահմանված տուգանքի վճարումը հավաստող տեղեկատվություն։
Որոշման 8֊րդ կետի համաձայն՝ Որոշումն ուժի մեջ է մտնում դրա պատճենը Ընկերությանը հանձնելուն հաջորդող օրվանից։
Ընկերությունը այն ստացել է 2011 թվականի ապրիլի 6-ին, հետևաբար՝ Որոշումն ուժի մեջ է մտել ապրիլի 7-ին։
Որոշումը բողոքարկվել է դատական կարգով։
Օրենքի 35-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ Հանձաժողովի որոշումը տնտեսվարող սուբյեկտների, պետական մարմինների և դրանց պաշտոնատար անձանց կողմից ենթակա է կատարման՝ որոշման մեջ նշված ժամկետում։
Օրենքի 35-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ Հանձնաժողովի որոշման բողոքարկումը չի կասեցնում դրա գործողությունը (կատարումը)։
Փաստորեն, Ընկերությունը կատարել է «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքով արգելված արարք, որի համար Հանձնաժողովի կողմից ենթարկվել է պատասխանատվության։
Պատասխանատվություն նախատեսող որոշմամբ Ընկերությունը պարտավոր էր 10–օրյա ժամկետում՝ մինչև 2011թ. ապրիլի 17-ը վճարել տուգանքը և Հանձնաժողով ներկայացնել վճարումը հավաստող տեղեկատվություն։ Ընկերությունը Որոշմամբ սահմանված պարտավորությունը պարտավոր էր կատարել անկախ նշված Որոշման վարչական կամ դատական կարգով բողոքարկումից։ Սակայն, Ընկերությունը մինչ օրս չի վճարել տուգանքը։
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով Օրենքի 35-րդ հոդվածի 2-րդ մասով, Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատավարության օրենսգրքի 3-րդ և 64-րդ հոդվածներով, խնդրել է դատարանին «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունից հօգուտ Հայաստանի Հանրապետությաս պետական բյուջեի բռնագանձել 87.984.824 ՀՀ դրամ տուգանքի գունարը ինչպես նաև 1.759.697 ՀՀ դրամ նախապես վճարված պետական տուրքի գումարը։
Գործի քննության դատական նիստին ներկայացած հայցվորի ներկայացուցիչները հայցը պնդել են ամբողջությամբ։

2. Պատասխանողի փաստարկները և իրավական դիրքորոշումը։
Պատասխանող «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ի կողմից ՀՀ վարչական դատարան հայցադիմումի պատասխան չի ներկայացվել։
Գործի քննության ժամանակի և վայրի մասին պատշաճ ծանուցված պատասխանողը գործի քննությանը չի ներկայացել։
Դատարանը ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 95-րդ հոդվածով գործը քննել է պատշաճ ծանուցված պատասխանողը բացակայությամբ։

3. Գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը, Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները։
Լսելով կողմերի բացատրությունները, ուսումնասիրելով և գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները` բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ, դատարանը եզրակացրեց, որ հայցը ենթակա է բավարարման հետևյալ պատճառաբանությամբ։
Դատաքննության ընթացքում դատարանը պարզված համարեց գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող հետևյալ փաստերը.
- Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը 30.03.2011թ. ««Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա ՍՊ ընկերության նկատմամբ պատասխանատվության միջոց կիրառելու մասին» թիվ 105-Ա որոշմամբ «Հավի ձու՝ կճեպով» ապրանքային շուկայում գերիշխող դիրք ունեցող «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության կողմից ապրանքները պահելու միջոցով «Հավի ձու՝ կճեպով» ապրանքային շուկայում պակասորդի ստեղծումը որակել է որպես գերիշխող դիրքի չարաշահում, որի համար Ընկերության նկատմամբ նշանակվել է տուգանք՝ Ընկերության 2009 թվականի հասույթի երկու տոկոսի չափով, որը կազմել է 87.984.824 ՀՀ դրամ։
- Նշված որոշմամբ Ընկերությանը հանձնարարվել է հետագայում բացառել «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի խախտումները և 10֊օրյա ժամկետում Հանձնաժողով ներկայացնել որոշմամբ սահմանված տուգանքի վճարումը հավաստող տեղեկատվություն։
- Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը 04.04.2011թ. թիվ ՏԽ-709 գրությամբ Ընկերությանը խնդրել է թիվ 105-Ա որոշմամբ սահմանված ժամկետում Հանձնաժողով ներկայացնել տուգանքի վճարումը հավաստող տեղեկատվություն։
- Ընկերության կողմից նշանակված տուգանքի գումարը Որոշմամբ սահմանված ժամեկտում չի վճարվել։
- Հանձնաժողովը, ղեկավարվելով «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի 35-րդ հոդվածի 2-րդ մասով, 22.03.2012թ. դիմել է ՀՀ վարչական դատարան՝ Ընկերությունից 87.984.824 դրամ տուգանքի գումարը բռնագանձելու պահանջով։
- ՀՀ վարչական դատարանի 25.05.2012թ. թիվ ՎԴ/2356/05/11 վճռով՝ ըստ հայցի «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ի ընդդեմ Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի՝ «Հանձնաժողովի 30.03.2011թ. թիվ 105-Ա որոշումն անվավեր ճանաչելու» պահանջի մասին, Ընկերության հայցը մերժել է։
- ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանը 18.09.2012թ. որոշմամբ մերժել է Ընկերության ներկայացուցիչների կողմից ՀՀ վարչական դատարանի 25.05.2012թ. թիվ ՎԴ/2356/05/11 վճռի դեմ ներկայացված վերաքննիչ բողոքը և անփոփոխ թողել վճիռը։
- ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը 14.11.2012թ. որոշմամբ վերադարձրել է թիվ ՎԴ/2356/05/11 վարչական գործով ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 18.09.2012թ. որոշման դեմ Ընկերության ներկայացուցչի բերած վճռաբեկ բողոքը։
-Դատաքննության ընթացքում Հանձնաժողովի ներկայացուցիչը հայցը պնդել է ամբողջությամբ և խնդրել է Ընկերությունից հօգուտ ՀՀ պետական բյուջեի բռնագանձել 87.984.824 ՀՀ դրամ նշանակված տուգանքի գումարը։
«Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի 35-րդ հոդվածի համաձայն. «1. Հանձնաժողովի որոշումը տնտեսվարող սուբյեկտների, պետական մարմինների և նրանց պաշտոնատար անձանց կողմից ենթակա է կատարման՝ որոշման մեջ նշված ժամկետում։
2. Հանձնաժողովը իր որոշման չկատարման դեպքում իրավասու է հայցով դիմել դատարան։
3.Հանձնաժողովի որոշման բողոքարկումը չի կասեցնում դրա գործողությունը (կատարումը)»։
«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 87-րդ հոդվածի համաձայն. «Հանրային իրավական դրամական պահանջները, օրենքով սահմանված կարգով, վարչական ակտերի հիման վրա Հայաստանի Հանրապետության պետական կամ համայնքային բյուջե պարտադիր կարգով դրամական գումարներ վճարելու պահանջներն են (այսուհետ` դրամական պահանջներ)»։
Նույն օրենքի 89-րդ հոդվածի համաձայն. «Դրամական պահանջներով նախատեսվող գումարների վճարման համար պարտականությունը կրում է այն անձը, ով պարտավոր է այդ գումարը վճարել՝
ա) իր համար կամ իր կողմից թույլ տրված խախտումների համար.
բ) մեկ այլ անձի փոխարեն»։
Տվյալ դեպքում, դատարանը հաստատված է համարում այն հանգամանքը, որ Ընկերությունը կատարելով «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքով արգելված արարք՝ գերիշխող դիրքի չարաշահում, Հանձնաժողովի 30.03.2011թ. թիվ 105-Ա որոշմամբ ենթարկվել է պատասխանատվության՝ տուգանքի նշանակում Ընկերության 2009թ. հասույթի երկու տոկոսի չափով, որը կազմել է 87.984.824 ՀՀ դրամ։ Ընկերության կողմից դատական կարգով վիճարկվել է սույն վարչական գործով բռնագանձման հիմք հանդիսացող՝ Հանձնաժողովի 30.03.2011թ. թիվ 105-Ա որոշումը։ ՀՀ վարչական դատարանի 25.05.2012թ. թիվ ՎԴ/2356/05/11 վճռով, որը օրինական ուժի մեջ է մտել 14.11.2012թ.-ին, իրավաչափ է ճանաչվել Հանձնաժողովի 30.03.2011թ. թիվ 105-Ա որոշումը։
Սույն գործով առկա վերը նշված փաստական հանգամանքների հիման վրա դատարանը եզրակացնում է, որ պատասխանող «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ն չի կատարել դատական կարգով իրավաչափ ճանաչված վարչական ակտով սահմանված իր պարտավորությունները, ուստի հայցային պահանջով ներկայացված գումարը ենթակա է բռնագանձման դատական կարգով։
Վերոգրյալի հաշվառմամբ դատարանը գտնում է, որ «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ից հօգուտ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի պետք է բռնագանձել 87.984.824 դրամ։
ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 59-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն. «Կողմը, որի դեմ կայացվել է վճիռ, կամ որի բողոքը մերժվել է, կրում է Հայաuտանի Հանրապետության դատական դեպարտամենտի կողմից վկաներին և փորձագետներին վճարված գումարների հատուցման պարտականությունը, ինչպեu նաև մյուu կողմի կրած դատական ծախuերի հատուցման պարտականությունը այն ծավալով, ինչ ծավալով դրանք անհրաժեշտ են եղել դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար»։
Հայցվորի կողմից դատարան ներկայացված հայցադիմումի համար վճարվել է օրենքով սահմանված չափով պետական տուրք։ Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ դատարան ներկայացվող հայցադիմումների համար «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված է համապատասխան չափերի պետական տուրքի վճարման պարտավորություն հայցվորների համար, դատարանը գտնում է, որ տվյալ դեպքում հայցվորի կողմից վճարված պետական տուրքի գումարը հանդիսանում է հայցվորի կողմից կրած դատական ծախu, որն անհրաժեշտ է եղել հայցվորի դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար։
Դատարանը գտնում է, որ հայցվորի կողմից վճարված 1.759.696 ՀՀ դրամ պետական տուրքի գումարը, որպես դատական ծախս, ենթակա է փոխհատուցման պատասխանողի կողմից։
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատավարության օրենսգրքի 59-րդ, 112-115-րդ, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 130-132-րդ հոդվածներով, դատարանը

Վ Ճ Ռ Ե Ց `

Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի հայցն ընդդեմ «Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ի` «Պատասխանողից հօգուտ պետական բյուջեի 87.948.824 ՀՀ դրամ տուգանքի գումարը, ինչպես նաև նախապես վճարված պետական տուրքի գումարը բռնագանձելու» պահանջի մասին, բավարարել։
«Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ից հօգուտ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի բռնագանձել 87.984.824 (ուսունյոթ միլիոն ինը հարյուր ութսունչորս հազար ութ հարյուր քսանչորս) ՀՀ դրամ՝ որպես նշանակված տուգանքի գումար։
«Լուսակերտի տոհմային թռչնաբուծական ֆաբրիկա» ՍՊԸ-ից հօգուտ Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի բռնագանձել 1.759.696 (մեկ միլիոն յոթ հարյուր հիսունինը հազար վեց հարյուր իննսունվեց) ՀՀ դրամ` որպես հայցվորի կողմից նախապես վճարված պետական տուրքի փոխհատուցման գումար։
Սույն վճիռն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից մեկ ամիս հետո։
Սույն վճիռը կարող է բողոքարկվել վերաքննության կարգով` ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարան, մինչև դրա օրինական ուժի մեջ մտնելու համար սահմանված ժամկետը։
Սույն վճիռը կամովին չկատարելու դեպքում այն կկատարվի դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայության միջոցով` պարտապանի հաշվին։



ԴԱՏԱՎՈՐ` Ա. ՄԻՐԶՈՅԱՆ