Վարչական գործ
թիվ ՎԴ/1989/05/09

Վ Ճ Ի Ռ
ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

«07» դեկտեմբերի 2009թ. ք. Երևան
Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատարանը, հետևյալ կազմով`
նախագահությամբ` դատավոր Ա. Միրզոյանի,
քարտուղարությամբ` Ք. Զոհրանյանի,
մասնակցությամբ`

հայցվոր` Հայաստանի Հանրապետության ներկայացուցիչ`
կառավարությանն առընթեր Անուշ Ղարիբյանի
պետական եկամուտների կոմիտեի (վկայական թիվ 0082),
(ք. Երևան, Խորենացու 3,
ՀՎՀՀ 02557923,
Պետ. գր. 286.180.05270),

պատասխանողներ` Արմեն Հովսեփի Վալյանի ներկայացուցիչ`
(ք. Երևան, Ա. Խաչատրյանի Հենրիկ Քարիմյանի
1-ին նրբանցք, շենք 2, բն. 6, (անձնագիր ԱԲ 0489073),
անձնագիր ԱԵ 0466145),

«Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» սահմանափակ ներկայացուցիչ`
պատասխանատվությամբ ընկերության Հենրիկ Քարիմյանի
(Կոտայքի մարզ, գ. Նոր-Գեղի, (անձնագիր ԱԲ 0489073),
ՀՎՀՀ 03309933),

դռնբաց դատական նիստում` 23.11.2009թ., քննեց վարչական գործն ըստ հայցի Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի ընդդեմ Արմեն Հովսեփի Վալյանի, «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության` «Պետական բյուջե գանձվող տուգանքի, պետական տուրքի գումարների բռնագանձման և մաքսային պարտավորության կատարմանը պարտավորեցնելու» պահանջների մասին։

ՊԱՐԶԵՑ`
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը և հայցվորի իրավական դիրքորոշումը
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեն հայցադիմում է ներկայացրել ՀՀ վարչական դատարան ընդդեմ Արմեն Հովսեփի Վալյանի, «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության` «Պետական բյուջե գանձվող տուգանքի, պետական տուրքի գումարների բռնագանձման և մաքսային պարտավորության կատարմանը պարտավորեցնելու» պահանջների մասին և հայտնել, որ 2008թ. ապրիլի 4-ին «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊ ընկերությունը թիվ C-2197 ԲՄՀ-ով «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով` 304 օր ժամկետով ՀՀ տարածք է ներմուծել 3100 կգ քաշով գազի պահպանման փչվող տարողություն« 1 հատ պոմպակայան« 1 հատ գազը հովացնող և դեպի սարք մղող համակարգ« 1 հատ ջերմափոխանակիչ« 1 հատ ծծմբաթթվի մաքրման համակարգ« 1 հատ խառնիչ 002-PR2048 մոդելի« 1 հատ խառնիչ 125FVPT-LDC մոդելի« 1 հատ խառնիչ 60S FVPT-M1BB մոդելի« 3.085 կգ քաշով հեղուկ նյութերի պահեստարանի մասեր« 1 հատ տաքացուցիչ և 1 հատ 800 կգ քաշով վահանակ կառավարման« որոնք սահմանված ժամկետում` մինչև 12.02.2009թ., որևէ մաքսային ռեժիմով չի վերահայտարարգրել« խախտելով ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի «դ» կետի և 40-րդ հոդվածի պահանջները։
Մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ նշված դեպքով 2009թ. մարտի 3-ին ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ միջազգային ճանապարհային փոխադրումների տարածաշրջանային մաքսատան պետի կողմից որոշում է կայացվել «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊ ընկերության տնօրեն Արմեն Վալյանին ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի 1-ին մասով` սահմանված մաքսային կանոնների խախտման համար, պատասխանատվության ենթարկելու մասին, տուգանելով իրավախախտման անմիջական օբյեկտ հանդիսացող վերը նշված ապրանքների մաքսային արժեքի 10 %-ի չափով` 59.125.970 դրամ։
Ա. Վալյանին տեղյակ է պահվել կայացված որոշման մասին« սակայն վերջինս մինչ օրս օրենքով սահմանված կարգով չի բողոքարկել վարչական տույժ նշանակելու մասին որոշումը« չի վճարել նշանակված տուգանքը« իսկ «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊ ընկերությունը չի կատարել ապրանքների վերահայտարարգրումը։
Հայցվորը դատարանին խնդրել է` ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 3-¬րդ հոդվածի 2-րդ կետի 3-րդ ենթակետով« 8-րդ հոդվածով, Արմեն Հովսեփի Վալյանից հօգուտ պետական բյուջեի բռնագանձել 59.125.970 դրամ տուգանքի և 1.182.520 դրամ պետական տուրքի գումարները, պարտավորեցնել «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊ ընկերությանը կատարելու ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 40-րդ հոդվածով նախատեսված պարտավորությունը։

Հայցվոր կողմը պատասխանողի ներկայացրած պատասխանի հետ կապված ներկայացրել է առարկություններ, որով հայտնել է, որ համաձայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 23-րդ հոդվածի` մաքսային ռեժիմի ընտրության և փոփոխության իրավունքը հայտարարատուինն է« տվյալ դեպքում` «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ընկերությանը« որը և օգտվելով իր իրավունքից ընտրել է «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմը։ Համաձայն նույն օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 1-ին կետի` «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմը կարգավորում է ապրանքների հետագա արտահանման պայմանով ներմուծումը ՀՀ մաքսային տարածք։
Համաձայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 2-րդ կետի «բ» ենթակետի` ապրանքների բացթողումը «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով թույլատրվում է հայտարարատուի խնդրարկած ժամկետով« բայց ոչ ավելի« քան մեկ տարի ժամկետով։ Իսկ տվյալ դեպքում ընկերության կողմից ՀՀ ներմուծված ապրանքը ձևակերպվել է 304 օր ժամկետով և ընկերությունը հնարավորություն է ունեցել մինչև նշված ժամկետի ավարտը դիմելու վերադաս մաքսային մարմնին ևս 61 օր ժամկետով` մինչև մեկ տարին չգերազանցող ժամկետով, ներմուծման ժամկետը երկարաձգելու համար« սակայն չի արել դա։
ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 1-ին կետի «բ» ենթակետի երկրորդ պարբերության
համաձայն` մեկ տարի ժամկետից գերազանցող ժամկետով «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով ապրանքի բացթողումը կարող է թույլատրվել ՀՀ կառավարության կողմից` համաձայն «Մեկ տարուց ավելի ժամկետով «ժամանակավոր ներմուծում` վերամշակման համար»« «ժամանակավոր ներմուծում»« «ժամանակավոր արտահանում»« «ժամանակավոր արտահանում` վերամշակման համար» մաքսային ռեժիմներով ապրանքների բացթողնման կարգը հաստատելու մասին ՀՀ կառավարության 09.11.2005թ. թիվ 1934-Ն որոշմամբ սահմանված կարգի։ «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊԸ-ն համաձայն նշված կարգի դիմել է ՀՀ կառավարությանը և ՀՀ կառավարության 2009թ. ապրիլի 23-ի թիվ 447-Ա որոշմամբ ներմուծված ապրանքների «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմի ժամկետը երկարաձգվել է մինչև 2012թ. ապրիլի 1-ը։
ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 1-ին կետի «դ» ենթակետի համաձայն` սահմանված ժամկետը (տվյալ դեպքում 304 օր) լրանալուն հաջորդող տասն օրվա ընթացքում ապրանքները պետք է վերահայտարարագրվեին «Վերաարտահանում» մաքսային ռեժիմով կամ հանձնվեին մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը« որի ընթացքում հետագա արտահանման պարտավորությունը կհամարվեր չխախտված։ Նշեմ նաև« որ համաձայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 39-րդ հոդվածի` «ժամանակավոր ներմուծում» ռեժիմով ներմուծման ժամկետները հսկվում են մաքսային մարմինների կողմից« իսկ նույն օրենսգրքի 139-րդ հոդվածի «գ» կետի «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմի դեպքում ապրանքները ներմուծման պահից մինչև ՀՀ մաքսային տարածքից արտահանման պահը գտնվում են մաքսային հսկողության տակ և նույն հոդվածի վերջին պարբերության համաձայն` անկախ հսկողության ժամկետների« ներմուծվող ապրանքները ներմուծման պահից մինչև որևէ ռեժիմով հայտարարգրվելը գտնվում են մաքսային հսկողության տակ։
Ներմուծման համար հայտարարատուի խնդրարկած ժամկետը լրացել է« սակայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 1-ին կետի «դ» ենթակետի համաձայն` ապրանքը չի վերահայտարարագրվել «Վերաարտահանում» ռեժիմով կամ չի հանձնվել մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը« որպիսի փաստը առաջացրել է պատասխանատվություն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածով սահմանված կարգով։
Փաստերի առթիվ մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ արձանագրությունները կազմվել են 16.02.2009թ.« որի մեկ օրինակը ուղարկվել է «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Արմեն Վալյանին« սակայն վերջինս որևէ միջնորդություն չի ներկայացրել և չի օգտվել ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 226-րդ հոդվածով վերապահված իր իրավունքներից։
Գործի քննության արդյունքում հաստատվել է« որ ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի «դ» ենթակետով սահմանված պարտավորությունը «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Ա. Վալյանի կողմից չի կատարվել և հաշվի առնելով« որ իրավախախտման անմիջական օբյեկտ հանդիսացող ապրանքները չեն օտարվել ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված կարգով 03.03.2009թ. կայացվել է Ա. Վալյանին վարչական պատասխանատվության ենթարկելու մասին թիվ 13 որոշումը« տուգանելով վերջինիս իրավախախտման անմիջական օբյեկտ հանդիսացող ապրանքի մաքսային արժեքի 10%-ի` 59.125.970 դրամի չափով։ Որոշումը կայացնելուց հետո ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 222-րդ հոդվածով սահմանված ժամկետներում և կարգով Ա. Վալյանի կողմից չի բողոքարկվել։
Հայտարարատուի կողմից մաքսային պարտավորությունը չկատարելը և դրա հետևանքով իրավախատման առկայության փաստը« որը հանգեցնում է վարչական պատասխանատվության« հիմնավորվում և ընդունվում է նաև Ա. Վալյանի կողմից ներկայացված հայցադիմումի պատասխանով։
Համաձայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 189-րդ հոդվածի 1-ին կետի` «Մաքսային կանոնների խախտում է համարվում անձի կողմից կատարված անօրինական գործողությունը կամ անգործությունը« որն ուղղված է Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով Հայաստանի Հանրապետության մաքսային սահմանով տեղափոխվող ապրանքների և տրանսպորտային միջոցների մաքսային հսկողության և մաքսային ձևակերպման սահմանված կարգի դեմ« և որի համար սույն օրենսգրքով նախատեսված է պատասխանատվություն»։
Համաձայն «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 12-րդ հոդվածի` վարչական պատասխանատվության ենթակա են այն անձինք« որոնց 16 տարին լրացել է մինչև վարչական իրավախախտում կատարելու պահը« նույն օրենսգրքի 2-րդ գլխի 13-16-րդ հոդվածները սահմանում են` համապատասխանաբար անչափահասների« պաշտոնատար անձանց« զինծառայողների« օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց պատասխանատվությունը։ ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 189-րդ հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն` «ֆիզիկական և պաշտոնատար անձինք մաքսային կանոնները դիտավորյալ կամ անզգուշորեն խախտելու համար ենթակա են պատասխանատվության»։ Ա. Վալյանի կողմից թույլ տրված մաքսային կանոնների խախտման համար պատասխանատվություն է սահմանված ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի 1-ին մասով։
Ա. Վալյանը« որպես «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊԸ-ի տնօրեն տնօրինում է ընկերության գույքը« այդ թվում ֆինանսական միջոցները« գործարքներ է կատարում ընկերության անունից« ներկայացնում է ընկերությունը ՀՀ-ում և արտասահմանում« սահմանված կարգով կնքում է պայմանագրեր։ ՈՒստի մաքսային ձևակերպումների« մաքսային հսկողության ընթացքում մաքսային պարտավորությունների պատշաճ կատարման պատասխանատվությունը ընկերության տնօրենինն է։ Վերջինս` տեղյակ լինելով ընտրված մաքսային ռեժիմի և ժամկետների մասին, ցուցաբերել է անգործություն` չկատարելով ապրանքի վերաարտահանման կամ մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը հանձնելու իր պարտականությունը, կամ նշված գործողությունների կատարման համար չի լիազորել որևէ մեկին։
Ա. Վալյանը մաքսային պարտավորությունները օրենքով սահմանված կարգով և ժամկետում չկատարելով« մաքսային մարմնին չներկայացնելով որևէ միջնորդություն« փաստարկ« հիմնավորում մաքսային պարտավորությունը չկատարելու վերաբերյալ, չի ձեռնարկել որևէ միջոց իրավախախտումը կանխելու ուղղությամբ։
Հայտնել է« որ «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմի ժամկետների խախտումները վրա են հասել ոչ պատահական հանգամանքների բերումով« և պետք է արձանագրել« որ կա մեղք« կա սուբյեկտիվ կողմ« կա զանցանք և« հետևաբար« չէր կարող չլինել պատասխանատվություն։ Եվ քանի որ« համաձայն «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ» ՀՀ օրենսգրքի 14-րդ հոդվածի` պաշտոնատար անձինք ենթակա են վարչական պատասխանատվության այնպիսի վարչական իրավախախտումների համար« որոնք կապված են այն կանոնները չպահպանելու հետ« որոնց կատարման ապահովումը մտնում է նրանց պաշտոնեական պարտականությունների մեջ« համաձայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 189 հոդվածի 2-րդ կետի` պաշտոնատար անձինք մաքսային կանոնները դիտավորյալ կամ անզգուշորեն խախտելու համար ենթակա են պատասխանատվության« ուստի «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Արմեն Վալյանը որպես հայտարարատու և պաշտոնատար անձ ենթարկվել է վարչական պատասխանատվության։
Նշված խախտման դեպքում ՀՀ կառավարության 23.04.2009թ. թիվ 447-Ա որոշումը չի կարող դիտվել Ա. Վալյանի պատասխանատվությունը վերացնող կամ մեղմացնող և կամ վերջինիս դրությունը բարելավող իրավական ակտ և այս հարցով Ա. Վալյանի փաստարկը անհիմն է։
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեն 10.06.2009թ. դատարանին է ներկայացրել դիմում և հայտնել, որ «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունը կատարել է մաքսային պարտավորությունը, ուստի հրաժարվում է հայցադիմումի 3-րդ կետով ներկայացված այդ պահանջից և պնդում է հայցը` Արմեն Վալյանից հօգուտ պետական բյուջեի 59.125.970 դրամ տուգանքի և 1.182.520 դրամ պետական տուրքի գումարների բռնագանձման մասով։
Գործի քննության դատական նիստին ներկայացած հայցվորի ներկայացուցիչը հայտնել է, որ «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունը կատարել է մաքսային պարտավորությունը, պահանջի այդ մասով հրաժարվել է հայցից։ Հայցվորի ներկայացուցիչը` Արմեն Վալյանից հօգուտ պետական բյուջեի 59.125.970 դրամ տուգանքի և 1.182.520 դրամ պետական տուրքի գումարների բռնագանձման պահանջի մասով, պնդել է հայցը և դատարանին խնդրել է բավարարել այն։
Հաշվի առնելով մասով հայցվորի կողմից հայցից հրաժարվելու հանգամանքը` դատարանը գործը դատական քննության ընթացքում քննել է Արմեն Վալյանից հօգուտ պետական բյուջեի 59.125.970 դրամ տուգանքի և 1.182.520 դրամ պետական տուրքի գումարների բռնագանձման պահանջի մասով։
2. Պատասխանողի փաստարկները և իրավական դիրքորոշումը
Պատասխանող Արմեն Վալյանը դատարանին է ներկայացրել հայցադիմումի պատասխան և հայտնել, որ 2008թ. ապրիլի 4-ին «Լուսակերտ Բիոգազ Փլանթ» ՍՊ ընկերությունը թիվ C-2197 ԲՄՀ-ով «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով, մեկ տարի ժամկետով ՀՀ տարածք է ներմուծել թռչնաղբի մշակման և դրանից էլեկտրոէներգիայի ստացման հոսքագծի սարքավորումներ։
Հայտնել է, որ որպես հայցի իրավական հիմք« հայցվորը հղում է կատարել ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի «դ» կետին և 40-րդ հոդվածին« այսինքն` սահմանված ժամկետում վերահայտարարագրում չի կատարվել։
Նշված հիմքերով հայցվորի պահանջները հիմնավոր չեն և հայցը բավարարելու հիմք հանդիսանալ չի կարող հետևյալ պատճառաբանություններով.
Նախ պետք է հաշվի առնել« որ «Լուսակերտ Բիոգազ Փլանթ» ընկերությունը և ՀՀ գյուղատնտեսության« էներգետիկայի և բնապահպանության նախարարությունների աջակցությամբ 2007թ. պայմանագիր է ստորագրել Դանիայից թռչնաղբի վերամշակման և դրանից էլեկտրոէներգիայի ստացման հոսքագծի ձեռքբերման վերաբերյալ։ Այս գործարքը բխում է ՀՀ կառավարության հստակ ծրագրից և նպատակ ունի բարելավելու Հայաստանի Հանրապետության շրջակա միջավայրը« ստանալու լրացուցիչ էլեկտրոէներգիա« տաք ջուր« էկոլոգիապես մաքուր պարարտանյութ և այլն։
Բացի ՀՀ մաքսային օրեսգրքի 37-րդ հոդվածի 2-րդ կետի «բ» ենթակետի համաձայն` «Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը կարող է թույլատրել պետության կարիքների« գիտահետազոտական« կրթական« մշակութային« մարդկանց և կենդանիների առողջության պաշտպանության« շրջակա միջավայրի պահպանության նպատակներով ներմուծված ապրանքների համար «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմի ժամկետի երկարաձգումը մեկ տարուց ավելի ժամկետով»։
Այդ իսկ պատճառով ՀՀ կառավարության 2005թ. նոյեմբերի 9-ի թիվ 1934-ն որոշման պահանջների համաձայն` «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմի ժամկետի լրանալուց երկու ամիս առաջ դիմել են ՀՀ կառավարություն` այդ ժամկետը մեկ տարուց ավելի ժամկետով երկարաձգելու խնդրանքով։
Արդյունքում« ՀՀ կառավարությունը 2009թ. ապրիլի 23-ի թիվ 447-Ա որոշմամբ թույլատրել է «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմի ժամկետը երկարաձգել մինչև 2012թ. ապրիլի 1-ը։
«Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 78-րդ հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն` «Իրավախախտման համար սահմանված պատասխանատվությունը վերացնող կամ մեղմացնող կամ իրավախախտում կատարած իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց դրությունը այլ կերպ բարելավող իրավական ակտերը տարածվում են մինչև դրա ուժի մեջ մտնելը ծագած հարաբերությունների վրա« այսինքն` ունի հետադարձ ուժ« եթե օրենքով կամ այդ իրավական ակտերով այլ բան նախատեսված չէ»։
Այսինքն` ՀՀ կառավարության 23.04.2009թ. թիվ 447-Ա որոշումը« որով այլ բան նախատեսված չէ« ունի հետադարձ ուժ և տվյալ պարագայում ՀՀ մաքսային օրենսգրքով սահմանված ժամկետային խախտումներ չեն կատարվել։
Պատասխանողը դատարանին խնդրել է` ելնելով վերոգրյալներից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 83-րդ և ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 95 հոդվածներով, Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի հայցադիմումը մերժել։
Գործի քննությանը ներկայացած հայցվորի ներկայացուցիչը պնդել է ներկայացված առարկությունները և դատարանին խնդրել հայցը մերժել։
3. Գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը, Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները
Լսելով կողմերի բացատրությունները, գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները` բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ` դատարանը եզրակացրեց, որ հայցը ենթակա է բավարարման հետևյալ պատճառաբանությամբ։
Դատաքննության ընթացքում դատարանը պարզված համարեց գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող հետևյալ փաստերը.
- 2008թ. ապրիլի 4-ին «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊ ընկերությունը թիվ C-2197 ԲՄՀ-ով «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով` 304 օր ժամկետով ՀՀ տարածք է ներմուծել 3100 կգ քաշով գազի պահպանման փչվող տարողություն« 1 հատ պոմպակայան« 1 հատ գազը հովացնող և դեպի սարք մղող համակարգ« 1 հատ ջերմափոխանակիչ« 1 հատ ծծմբաթթվի մաքրման համակարգ« 1 հատ խառնիչ 002-PR2048 մոդելի« 1 հատ խառնիչ 125FVPT-LDC մոդելի« 1 հատ խառնիչ 60S FVPT-M1BB մոդելի« 3.085 կգ քաշով հեղուկ նյութերի պահեստարանի մասեր« 1 հատ տաքացուցիչ և 1 հատ 800 կգ քաշով վահանակ կառավարման։ Նշված ապրանքները սահմանված ժամկետում` մինչև 12.02.2009թ., որևէ մաքսային ռեժիմով չեն վերահայտարարգրվել։
Մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ 2009թ. մարտի 3-ին ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ միջազգային ճանապարհային փոխադրումների տարածաշրջանային մաքսատան պետի կողմից որոշում է կայացվել «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊ ընկերության տնօրեն Արմեն Վալյանին ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի 1-ին մասով` սահմանված մաքսային կանոնների խախտման համար, պատասխանատվության ենթարկելու մասին, տուգանելով իրավախախտման անմիջական օբյեկտ հանդիսացող վերը նշված ապրանքների մաքսային արժեքի 10 %-ի չափով` 59.125.970 դրամ։
Ա. Վալյանի կողմից կայացված վարչական ակտը չի բողոքարկվել։
ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 23-րդ հոդվածի համաձայն` մաքսային ռեժիմի ընտրության և փոփոխության իրավունքը հայտարարատուինն է« տվյալ դեպքում` «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ընկերությանը« որը և օգտվելով իր իրավունքից ընտրել է «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմը։ Համաձայն նույն օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 1-ին կետի` «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմը կարգավորում է ապրանքների հետագա արտահանման պայմանով ներմուծումը ՀՀ մաքսային տարածք։
Համաձայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 2-րդ կետի «բ» ենթակետի` ապրանքների բացթողումը «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով թույլատրվում է հայտարարատուի խնդրարկած ժամկետով« բայց ոչ ավելի« քան մեկ տարի ժամկետով։ Իսկ տվյալ դեպքում ընկերության կողմից ՀՀ ներմուծված ապրանքը ձևակերպվել է 304 օր ժամկետով և ընկերությունը հնարավորություն է ունեցել մինչև նշված ժամկետի ավարտը դիմելու վերադաս մաքսային մարմնին ևս 61 օր ժամկետով` մինչև մեկ տարին չգերազանցող ժամկետով, ներմուծման ժամկետը երկարաձգելու համար« սակայն չի դիմել։
ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 1-ին կետի «բ» ենթակետի երկրորդ պարբերության
համաձայն` մեկ տարի ժամկետից գերազանցող ժամկետով «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով ապրանքի բացթողումը կարող է թույլատրվել ՀՀ կառավարության կողմից` համաձայն «Մեկ տարուց ավելի ժամկետով «ժամանակավոր ներմուծում` վերամշակման համար»« «ժամանակավոր ներմուծում»« «ժամանակավոր արտահանում»« «ժամանակավոր արտահանում` վերամշակման համար» մաքսային ռեժիմներով ապրանքների բացթողնման կարգը հաստատելու մասին ՀՀ կառավարության 09.11.2005թ. թիվ 1934-Ն որոշմամբ սահմանված կարգի։ «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊԸ-ն համաձայն նշված կարգի դիմել է ՀՀ կառավարությանը և ՀՀ կառավարության 2009թ. ապրիլի 23-ի թիվ 447-Ա որոշմամբ ներմուծված ապրանքների «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմի ժամկետը երկարաձգվել է մինչև 2012թ. ապրիլի 1-ը։
ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 1-ին կետի «դ» ենթակետի համաձայն` սահմանված ժամկետը (տվյալ դեպքում 304 օր) լրանալուն հաջորդող տասն օրվա ընթացքում ապրանքները պետք է վերահայտարարագրվեին «Վերաարտահանում» մաքսային ռեժիմով կամ հանձնվեին մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը« որի ընթացքում հետագա արտահանման պարտավորությունը կհամարվեր չխախտված։
Համաձայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 39-րդ հոդվածի` «ժամանակավոր ներմուծում» ռեժիմով ներմուծման ժամկետները հսկվում են մաքսային մարմինների կողմից« իսկ նույն օրենսգրքի 139-րդ հոդվածի «գ» կետի «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմի դեպքում ապրանքները ներմուծման պահից մինչև ՀՀ մաքսային տարածքից արտահանման պահը գտնվում են մաքսային հսկողության տակ և նույն հոդվածի վերջին պարբերության համաձայն` անկախ հսկողության ժամկետների« ներմուծվող ապրանքները ներմուծման պահից մինչև որևէ ռեժիմով հայտարարգրվելը գտնվում են մաքսային հսկողության տակ։
Ներմուծման համար հայտարարատուի խնդրարկած ժամկետը լրացել է« սակայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 1-ին կետի «դ» ենթակետի համաձայն` ապրանքը չի վերահայտարարագրվել «Վերաարտահանում» ռեժիմով կամ չի հանձնվել մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը« որպիսի փաստը առաջացրել է պատասխանատվություն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածով սահմանված կարգով։
Փաստերի առթիվ մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ արձանագրությունները կազմվել են 16.02.2009թ.։
ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի «դ» ենթակետով սահմանված պարտավորությունը «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Ա. Վալյանի կողմից չի կատարվել։ Հաշվի առնելով« որ իրավախախտման անմիջական օբյեկտ հանդիսացող ապրանքները չեն օտարվել ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված կարգով 03.03.2009թ. կայացվել է Ա. Վալյանին վարչական պատասխանատվության ենթարկելու մասին թիվ 13 որոշումը« տուգանելով վերջինիս իրավախախտման անմիջական օբյեկտ հանդիսացող ապրանքի մաքսային արժեքի 10%-ի` 59.125.970 դրամի չափով։ Որոշումը կայացնելուց հետո ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 222-րդ հոդվածով սահմանված ժամկետներում և կարգով Ա. Վալյանի կողմից չի բողոքարկվել։
Ա. Վալյանը մաքսային պարտավորությունները օրենքով սահմանված կարգով և ժամկետում չկատարելով« մաքսային մարմնին չներկայացնելով որևէ միջնորդություն« փաստարկ« հիմնավորում մաքսային պարտավորությունը չկատարելու վերաբերյալ, չի ձեռնարկել որևէ միջոց իրավախախտումը կանխելու ուղղությամբ։
«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 64-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն. «1. Ոչ իրավաչափ վարչական ակտն իրավաբանական ուժը կորցնում է ինչպեu դրա անվավեր ճանաչելու մաuին որոշում ընդունելու, այնպեu էլ վարչական ակտն ընդունելու պահից…»։
Տվյալ դեպքում վարչական ակտը որևէ ձևով չի վիճարկվել և ուժը կորցրած չի ճանաչված չէ։
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատավարության օրենսգրքի 59-րդ, 83-րդ, 112-115-րդ, 118-րդ հոդվածներով, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 130-132-րդ հոդվածներով, դատարանը

Վ Ճ Ռ Ե Ց `
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի հայցն ընդդեմ Արմեն Հովսեփի Վալյանի, «Լուսակերտ բիոգազ փլանթ» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության` «Պետական բյուջե գանձվող տուգանքի, պետական տուրքի գումարների բռնագանձման» պահանջների մասին, բավարարել։
Արմեն Հովսեփի Վալյանից հօգուտ ՀՀ պետական բյուջեի բռնագանձել 59.125.970 (հիսունինը միլիոն հարյուր քսանհինգ հազար ինը հարյուր յոթանասուն) դրամ` որպես նշանակված վարչական տուգանքի գումար։
Արմեն Հովսեփի Վալյանից հօգուտ ՀՀ պետական բյուջեի բռնագանձել 1.182.520 (մեկ միլիոն հարյուր ութսունեկու հազար հինգ հարյուր քսան) դրամ` որպես հայցվորի կողմից նախապես վճարված պետական տուրքի գումար։
Սույն վճիռն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից մեկ ամիս հետո։
Սույն վճռի դեմ վճռաբեկ բողոք կարող է բերվել մինչև դրա օրինական ուժի մեջ մտնելու համար սահմանված ժամկետը։
Սույն վճիռը կամովին չկատարելու դեպքում այն կկատարվի դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայության միջոցով` պարտապանի հաշվին։





ԴԱՏԱՎՈՐ` ՄԻՐԶՈՅԱՆ