2019թ.
Գործ հ. ԱՎԴ/0094/01/19
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
09 հոկտեմբերի 2019թ. ք.Երևան

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱՔՆՆԻՉ ՔՐԵԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆԸ
/այսուհետ`Վերաքննիչ դատարան/
ՀԵՏԵՎՅԱԼ ԿԱԶՄՈՎ`

ՆԱԽԱԳԱՀՈՂ ԴԱՏԱՎՈՐ` Ս. ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆ
քարտուղարությամբ` Ա.Ավդալյանի
Մ.Հարությունյանի

ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅԱՄԲ`
դատախազ` Կ.Կարապետյանի
մեղադրյալ` Ա.Խաչատրյանի
պաշտպան` Վ.Զուռնաչյանի

դռնբաց դատական նիստում մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի և պաշտպան Ս.Բաղրամյանի վերաքննիչ բողոքների հիման վրա ստուգելով մեղադրյալ Արտաշես Միսակի Խաչատրյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցի կալանքի հիմնավորվածության հարցը և կալանավորումը գրավով փոխարինելու մեղադրյալի միջնորդությունը քննության առնելու մասին Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի 2019թ. օգոստոսի 16-ի որոշման օրինականությունը և հիմնավորվածությունը

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1.Գործի դատավարական նախապատմությունը.
Թիվ 35151319 քրեական գործը հարուցվել է 21.06.2019թ. ՀՀ ոստիկանության Ջերմուկի բաժնումբաժնում` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 2-րդ մասով:
ՀՀ քննչական կոմիտեի Վայոց Ձորի մարզային քննչական վարչության ՀԿԳ քննիչ Ա.Հարությունյանի 21.06.2019թ. որոշմամբ թիվ 35151319 քրեական գործն ընդունվել է վարույթ:
2019թ. հունիսի 21-ին Ա.Խաչատրյանը ձերբակալվել է:
Նախաքննության մարմնի 23.06.2019թ. որոշմամբ Ա.Խաչատրյանը որպես մեղադրյալ է ներգրավվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 137-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին և 2-րդ կետերով:
Նույն մարմնի 23.06.2019թ. որոշմամբ միջնորդություն է հարուցվել Առաջին ատյանի դատարան` մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի նակատմամբ կալանավորումը որպես խափանման միջոց ընտրելու վերաբերյալ, որն Առաջին ատյանի դատարանի 24.06.2019թ. որոշմամբ բավարարվել է:
Նախաքննության մարմնի 30.07.2019թ. որոշմամբ Ա.Խաչատրյանին առաջադրված մեղադրանքը փոփոխվել է, լրացվել, նրան մեղադրանք է առաջադրվել և վերջինս որպես մեղադրյալ է ներգրավվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 118-րդ հոդվածով, 137-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին և 2-րդ կետերով:
Նույն մարմնի 30.07.2019թ. որոշմամբ Ա.Խաչատրյանին առաջադրված մեղադրանքը փոփոխվել է, նրան մեղադրանք է առաջադրվել և վերջինս որպես մեղադրյալ է ներգրավվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 118-րդ հոդվածով և 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին և 2-րդ կետերով:
06.08.2019թ. Ա.Խաչատրյանի վերաբերյալ քրեական գործը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է Առաջին ատյանի դատարան, որին շնորհվել է ԱՎԴ/0094/01/19 համարը:
Առաջին ատյանի դատարանի 2019թ. օգոստոսի 16-ի որոշմամբ թիվ ԱՎԴ/0094/01/19 քրեական գործով ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին և 2-րդ կետերով և ՀՀ քրեական օրենսգրքի 118-րդ հոդվածով մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցը` կալանավորումը ճանաչվել է հիմնավորված:
Խափանման միջոց կալանքը գրավով փոխարինելու մասին մեղադրյալի միջնորդությունը մերժվել է:
Դատարանի վերոնշյալ որոշման դեմ 26.08.2019թ. վերաքննիչ բողոքներ են բերել մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանը, ինչպես նաև վերջինիս պաշտպան Ս.Բաղրամյանը:
Վերաքննիչ դատարանի 09.09.2019թ. որոշմամբ մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի և պաշտպան Ս.Բաղրամյանի վերաքննիչ բողոքներն ընդունվել են Վերաքննիչ դատարանի վարույթ:
Կալանքի նյութի դռնփակ դատական քննությունը նշանակվել է 2019թ. սեպտեմբերի 12-ին:

2.Առաջադրված մեղադրանքի էությունը.
Արտաշես Միսակի Խաչատրյանին մեղադրանք է առաջադրվել այն բանի համար, որ նա 2018թ. օգոստոսի 27-ին` ժամը 13:30-ից մինչև 14:30-ն ընկած ժամանակահատվածում <<Լիդիան Արմենիա>> ՓԲԸ աշխատակիցների և նշված ընկերության կողմից Ամուլսարի ոսկու հանքավայրի շահագործման դեմ 2018թ. հունիս ամսից բողոքի ակցիաներ իրականացնող քաղաքացիների միջև ծագած անձնական բնույթի վիճաբանության ընթացքում կողմնակիցների հետ համատեղ, ընդհանուր միասնական դիտավորությամբ` մեկը մյուսի գործողությունները գիտակցելով և փոխլրացնելով ծեծի են ենթարկել <<Լիդիան Արմենիա>> ՓԲԸ աշխատակից Վիրաբիկ ժորայի Հովհաննիսյանին և որդուն` Նարեկ Վիրաբիկի Հովհաննիսյանին, որն առաջացել է վերջինիս աչքերին գազային նյութ օգտագործողի հասցեին նրա հնչեցրած հայհոյանքի պարզաբանումից հետո, որի ընթացքում Արտաշես Խաչատրյանը ձեռքերով և ոտքերով խառը հարվածներ է հասցրել Վիրաբիկ Հովհաննիսյանին: Արտաշես Խաչատրյանի մասնակցությամբ տեղի ունեցած խմբակային ծեծի հետևանքով Վիրաբիկ Հովհաննիսյանն ստացել է աջ գագաթաճակատային, աջ հոնքի շրջանների սալջարդ վերքերի, ձախ ակնակապճային, կրծքավանդակի շրջանների արյունազեղումների, ձախ ակնակապճային, քթի, աջ գոտկային, աջ արմնկային հոդի շրջանների քեծվածքների ձևով արտահայտված, առողջության թեթև վնասի հատկանիշներ չպարունակող մարմնական վնասվածքներ և նրան պատճառվել է ֆիզիկական ցավ:
Բացի այդ, Արտաշես Խաչատրյանը, ալկոհոլի ազդեցության ներքո, 2019թ. հունիսի 21-ին` ժամը 00:00-ից 02:00-ն ընկած ժամանակահատվածում, Ջերմուկ քաղաքում իր ընկեր Արթուր Վաչագանի Կարապետյանի հետ նախնական համաձայնությամբ կատարել է խուլիգանություն, որը զուգորդվել է բռնության գործադրմամբ, ուրիշի գույքը վնասելով և իշխանության ներկայացուցիչներին դիմադրություն ցույց տալով.
Այսպես.
2019թ. հունիսի 21-ին` ժամը 23:30-ի սահմաններում, Ջերմուկ քաղաքի բնակիչ Դավիթ Արամայիսի Հարությունյանն իրեն պատկանող <<Վազ-21015>> մակնիշի, 35 CA 324 հ/հ ավտոմեքենայով համաքաղաքացիներ Արթուր Վաչագանի Կարապետյանին և Խաժակ Վարդանի Արսենյանին վերջիններիս խնդրանքով Ջերմուկ քաղաքից տեղափոխել է Վայոց ձորի մարզի Գնդևազ գյուղից ներքև գտնվող Ամուլսարի ոսկու հանքի շահագործման դեմ բողոքի ակցիա իրականացնող անձանց կողմից <<Լիդիան Արմենիա>> ՓԲԸ-ի տարածք տանող ճանապարհն արգելափակելու նպատակով ստեղծված <<Ռենկո>> կոչվող կացարան, որտեղ Արթուր Կարապետյանն ու Խաժակ Արսենյանն իջել են, կացարանում գտնվող Արտաշես Միսակի Խաչատրյանի հետ կացարանում ալկոհոլ են օգտագործել, որից հետո խնդրել են Դավիթ Հարությունյանին իրենց տեղափոխել Ջերմուկ քաղաք: Ջերմուկ քաղաքում Արտաշես Խաչատրյանը Դավիթ Հարությունյանից պահանջել է իրենց կրկին հետ տանել վերոնշյալ կացարան, ինչին ի պատասխան Դավիթ Հարությունյանը հայտնել է, որ վառելիք չունի: 2019թ. հունիսի 21-ին` ժամը 00:00-ի սահմաններում, Ջերմուկ քաղաքի Գործարանային փողոցում Արթուր Կարապետյանն իջել է ավտոմեքենայից և առաջացել հարակից տարածքում բնակվող Մհեր Գուրգենի Թովմասյանի տուն` նրանից 2.000 ՀՀ դրամ վերցնելու և ավտոմեքենայի ծախսերը հոգալու համար: Մինչև Արթուր Կարապետյանի վերադառնալը Դավիթ Հարությունյանն իր ավտոմեքենայում Արտաշես Խաչատրյանի հետ ունեցած զրույցի ժամանակ Արտաշես Խաչատրյանից հետաքրքրվել է նրա ավտոմեքենայի` վառելիք ծախսելու հնարավորությունների մասին, սակայն տրված պարզ հարցին պատասխանելու փոխարեն Արտաշես Խաչատրյանը խուլիգանական մղումներով, առանց որևէ առիթի վրդովվել է իր <<ԲՄՎ>> մակնիշի ավտոմեքենան <<ՎԱԶ-21015>> մակնիշի ավտոմեքենայի հետ համեմատելու վերաբերյալ Դավիթ Հարությունյանի խոսքերից, իր անձի առավելությունը նրա նկատմամբ ընդգծելու մոլուցքով տարված, խուլիգանական մղումներով ձեռքով մեկ անգամ հարվածել է նրա գլխին, ինչից հետո իջել են ավտոմեքենայից: Այդ ընթացքում նրանց է մոտեցել նաև Արթուր Կարապետյանը, ով առանց պարզելու Դավիթ Հարությունյանի և Արտաշես Խաչատրյանի միջև ծագած վիճաբանության պատճառը, միանալով վերջինիս խուլիգանական գործողություններին, նրա հետ համատեղ, ընդհանուր միասնական դիտավորությամբ` մեկը մյուսի գործողությունները գիտակցելով և վտիտացնելով, քաշել ու վայր են գցել Դավիթ Հարությունյանին և երկուսով ձեռքերով ու ոտքերով բազմաթիվ անկանոն հարվածներ են հասցրել նրա մարմնի տարբեր մասերին, ինչի հետևանքով Դավիթ Հարությունյանն ստացել է աջ և ձախ ծնկային հոդերի քերծվածքների, գլխի շրջանում այտուցների և մարմնի տարբեր շրջանների մակերեսային վնասվածքների ձևով արտահայտված, առողջության թեթև վնասի հատկանիշներ չպարունակող մարմնական վնասվածքներ:
Արտաշես Խաչատրյանը Դավիթ Հարությունյանի նկատմամբ բռնության գործադրման ընթացքում վերջինիս հասցեին բարձրաձայն տվել է սեռական բնույթի հայհոյանքներ և վիրավորական կոպիտ արտահայտություններ:
Արտաշես Խաչատրյանի և Արթուր Կարապետյանի խուլիգանական գործողությունների հետևանքով դիտավորությամբ կոպիտ կերպով խախտվել է հասարակական կարգը և հասարակության նկատմամբ դրսևորվել է բացահայտ անհարգալից վերաբերմունք` նրանց աղմուկի ձայները լսել է դեպքի վայրին հարակից ք. Ջերմուկ, Գործարանային 1 հասցեի բնակիչ Հրաչյա Բալաբեկի Թադևոսյանը, ով ժամը 00:30-ի սահմաններում տանից դուրս է եկել և նրանց հորդորել է դադարեցնել հակահասարակական վարքագիծը, սակայն Արտաշես Խաչատրյանն ու Արթուր Կարապետյանը չեն ենթարկվել նրա պահանջին և շուրջ 5-10 րոպե շարունակել են նույն վարքագիծը:
Այն բանից հետո, երբ Խաժակ Արսենյանը Դավիթ Հարությունյանին բարձրացրել է գետնից և հեռացրել վիճաբանության վայրից` Արտաշես Խաչատրյանը, շարունակելով իր խուլիգանական գործողությունները, նստել է Դավիթ Հարությունյանի <<Վազ-21015>> մակնիշի, 35 CA 324 հ/հ ավտոմեքենան, ընթացքում զարգացրել է մոտ 100 կմ/ժ արագություն և մեքենան վարել է նրա ուղղությամբ: Արտաշես Խաչատրյանի գործողությունների հետևանքով Դավիթ Հարությունյանի մոտ առաջացել է իր կյանքի և առողջության նկատմամբ գործադրվող սպառնալիքի իրական զգացում, իսկ վերջինս, դեպի մոտակա մայթ բարձրանալով, խուսափել է վրաերթի ենթարկվելուց:
Արտաշես Խաչատրյանը, խուլիգանական մղումներով` ուրիշ գույքը վնասելու դիտավորությամբ, նվազեցրել է Դավիթ Հարությունյանին պատկանող <<Վազ-21015>> մակնիշի, 35 CA 324 հ/հ ավտոմեքենայի արագությունը, ընթացքի ժամանակ դուրս է եկել մեքենայից, ինչի արդյունքում ավտոմեքենան առաջ ընթանալով` բախվել է Ջերմուկ քաղաքի <<Մեծ Հոկտեմբերի 50 ամյակին նվիրված>> հուշարձանին, ինչի հետևանքով Դավիթ Հարությունյանի գույքին պատճառվել է 200.000 ՀՀ դրամի նյութական վնաս: Նկարագրված գործողություններով Արտաշես Խաչատրյանը ցուցաբերել է մարդկային համակեցության կանոնների բացահայտ զանցառում, բարոյական վարքի կանոնների ցուցադրական անտեսում` իր անձը հակադրելով Դավիթ Հարությունյանին, հասարակության անդամ Հրաչյա Թադևոսյանին, իր գործողություններին տալով հրապարակային բնույթ և հասարակությունում մարդկանց միջև գոյություն ունեցող փոխադարձ հարգանքի, պատվի, արժանապատվության, անձնական անձեռնմխելիության դեմ արտահայտելով բացահայտ արհամարհանք:
Դրանից հետո, ժամը 00:30-ի սահմաններում Ջերմուկ քաղաքի Շահումյան փողոցի վրա հանդիպելով Դավիթ Հարությունյանի կանչով վերջինիս փնտրելու եկած նրա հայր Արամայիս Սիմոնի Հարությունյանին` Արտաշես Խաչատրյանը, շարունակելով իր խուլիգանական գործողությունները, որդու գտնվելու վայրից հետաքրքրվելու վերաբերյալ Արամայիս Հարությունյանի հարցին ի պատասխան, հարձակվել է նրա վրա, տվել է սեռական բնույթի հայհոյանքներ նրա հասցեին, այնուհետև իր հետ գտնվող Արթուր Կարապետյանի հետ <<Վազ-2106>> մակնիշի ավտոմեքենայի բաց պատուհանից ձեռքերով քաշքշել են նրա հագուստներից, իսկ Արտաշես Խաչատրյանը Դավիթ Հարությունյանին մեղադրել է իրեն <<ոստիկաններին դայաղ անելու>> մեջ: Արտաշես Խաչատրյանի և Արթուր Կարապետյանի խուլիգանական վարքագիծը կանխվել է Խաժակ Արսենյանի միջամտությամբ, ում պահանջով Արամայիս Հարությունյանը հեռացել է այնտեղից:
Նույն օրը` ժամը 00:30-ի սահմաններում, Արտաշես Խաչատրյանը, նկատելով Ջերմուկ քաղաքի Մյասնիկյան փողոցով ընթացող, <<Ջերմուկի առողջության կենտրոն>> ՓԲԸ-ին պատկանող <<Ֆորդ Տրանզիտ>> մակնիշի, 721 ԼՍ 56 հ/հ շտապ բժշկական օգնության ավտոմեքենան, խուլիգանական մղումներով` առանց որևէ պատճառի, բարձր գոռգոռալով և սեռական բնույթի հայհոյանքներ հնչեցնելով` մոտեցել է մեքենային, մոտ 3մ հեռավորությունից ձեռքին եղած, քննությամբ դեռևս չպարզված առարկայով հարվածել է նշված ավտոմեքենայի դիմապակուն, որից հետո էլ շարունակել է տալ հայհոյանքներ` այդ կերպ ցուցաբերելով մարդկային համակեցության կանոնների բացահայտ զանցառում, բարոյական վարքի կանոնների ցուցադրական անտեսում և հասարակությունում մարդկանց միջև գոյություն ունեցող փոխադարձ հարգանքի, պատվի, արժանապատվության, անձնական անձեռնմխելիության դեմ արտահայտելով բացահայտ արհամարհանք: Արտաշես Խաչատրյանի խուլիգանական վարքագիծը կանխվել է Արթուր Կարապետյանի և Խաժակ Արսենյանի միջամտությամբ:
Արտաշես Խաչատրյանի նկարագրված գործողությունների արդյունքում ունենալով իրենց առողջության և գույքի վնասման իրական սպառնալիքի և տագնապի զգացում` <<Ջերմուկի առողջության կենտրոն>> ՓԲԸ հերթապահ բժիշկ Արթուր Այվազյանը վարորդ Վրեժ Սարգսյանից պահանջել է ավտոմեքենան վարել դեպի ոստիկանության Ջերմուկի բաժին, որտեղ կատարվածի մասին տվել է հանցագործության մասին հաղորդում:
Նույն օրը` ժամը 01:30-ի սահմաններում ՀՀ ոստիկանության Ջերմուկի բաժնի ծառայողներ Արթուր Ավետիսյանը, Վարդան Բագրատյանը և Արթուր Արսենյանը, Ջերմուկ քաղաքի Մյասնիկյան 20 հասցեի մոտ հայտնաբերելով Արտաշես Խաչատրյանին, խուլիգանության կատարման կասածանքով փորձել են վերջինիս բերման ենթարկել:Արտաշես Խաչատրյանը չի ենթարկվել իշխանության ներկայացուցիչներ հանդիսացող նշված ծառայողների օրինական պահանջներին, բացի այդ շարունակելով իր խուլիգանական գործողությունները` Արթուր Ավետիսյանի, Վարդան Բագրատյանի և Արթուր Արսենյանի և առհասարակ <<ոստիկան ծառայողի>> հասցեին բարձրաձայն տվել է սեռական բնույթի հայհոյանքներ և սպառնալիքներ, ինչպես նաև ֆիզիկական դիմադրություն է ցույց տվել նրանց` ցուցաբերելով բարոյական վարքի կանոնների ցուցադրական անտեսում և հասարակությունում մարդկանց միջև գոյություն ունեցող փոխադարձ հարգանքի, պատվի, արժանապատվության, անձնական անձեռնմխելիության դեմ արտահայտելով բացահայտ արհամարհանք:
Նույն օրը` ժամը 02:00-ին, ոստիկանության ծառայողների կողմից ֆիզիկական ուժի գործադրմամբ Արտաշես Խաչատրյանին ՀՀ ոստիկանության Ջերմուկի բաժին բերման ենթարկելուց հետո, գտնվելով հերթապահ մասի ժամանակավոր պահման խցի ներսում. վերջինս շարունակել է ցուցաբերել հասարակական կարգը կոպիտ կերպով խախտող և ոստիկանության աշխատակիցների նկատմամբ բացահայտ անհարգալից վերաբերմունք արտահայտող ցինիկ, ագրեսիվ վարքագիծ, մասնավորապես` նա շուրջ 2 ժամ և ավելի տևողությամբ ծառայություն իրականացնող ոստիկանության աշխատակիցների հասցեին բարձրաձայն տվել է սեռական բնույթի հայհոյանքներ ու սպառնալիքներ, ոտքերով հարվածել և վնասել է ժամանակավոր պահման խցի պատերը` այդ կերպ խաթարելով ՀՀ ոստիկանության Ջերմուկի բաժնի հերթապահ մասի բնականոն գործունեությունը:

3. Վերաքննիչ բողոքների հիմքերն ու հիմնավորումները.
Վերաքննիչ բողոքները քննվում են հետևյալ հիմքերի սահմաններում` ներքոհիշյալ հիմնավորումներով:
Մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանն և վերջինիս պաշտպան Ս.Բաղրամյանն իրենց բերած վերաքննիչ բողոքում գտնում են, որ Առաջին ատյանի դատարանը 16.08.2019թ. որոշումով թույլ է տվել նյութական և դատավարական իրավունքի կոպիտ խախտումներ: Մասնավորապես` դատարանը խախտել է Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին Կոնվենցիայով ՀՀ Սահմանադրությամբ, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված մի շարք նորմեր։
Տվյալ դեպքում դատարանին չի ներկայացվել միջնորդությունը հիմնավորող, նրա արժանահավատությունը ապացուցող և ոչ մի ապացույց։
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի բովանդակությունից հետևում է, որ կալանավորման կիրառման հիմքերն ունեն կանխատեսման, մոտավոր բնույթ, քանի որ ենթադրվում են, ապագային վերաբերվող իրադարձությունները: Ընդ որում այդ կանխատեսվող գործողություններն անհրաժեշտ է հիմնավորել քրեական գործով ձեռք բերված որոշակի նյութերով, որով էլ վերջին հաշվով որոշվում է կալանավորման կիրառման հիմնավորվածությունը։
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածում թվարկած մեղադրյալի հավանական գործողությունների մասին հետևությունները պետք է հիմնված լինեն գործի նյութերից բխող ողջամիտ կասկածների կամ ենթադրությունների վրա։ Դա նշանակում է, որ կալանավորման հիմքը բոլոր դեպքերում պետք է լինի պատճառաբանված:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենգրքի 134-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետի համաձայն` խափանման միջոց է նաև գրավը, որը կարելի է միայն ոչ մեծ ծանրության հանցանք կատարելու մեջ մեղադրվելու դեպքում մեղադրյալին կալանքից ազատելու համար։ Մինչդեռ, <<Մարդու իրավունքների Եվրոպական Կոնվենցիայի>> 5-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն` <<յուրաքանչյուր ձերբակալված կամ կալանավորված անձ տարվում է դատավորի կամ պաշտոնատար անձի մոտ, որն օրենքով լիազորված է իրականացնելու դատական իշխանություն և ունի ողջամիտ ժամկետում դատաքննություն իրականացնելու իրավունք կամ մինչև դատաքննությունն ազատ արձակելու իրավունք>>։
Ազատ արձակումը կարող է պայմանավորվել դատաքննություն ներկայացնելու երաշխիքներով։ <<Մարդու իրավունքների Եվրոպական Կոնվենցիայի>> դրույթներին համահունչ ՄԻԵԿ-ը ընդունում է, գրավի կիրառումը չի կարող կախվածության մեջ դրվել հանցագործության ծանրության աստիճանից։/Տես` <<Նիկոլովան րնդդեմ Բուլղարիայի>> գործը:/
Վերոգրյալներից հետևում է, որ համաձայն` ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 143-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջների` <<Դատարանն իրավունք ունի մեղադրյալին կալանքից ազատելը ճանաչի անթույլատրելի, եթե հայտնի չէ մեղադրյալի անձը, նա չունի մշտական բնակության վայր կամ փորձել է թաքնվել քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից>>։
Ուստի, մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի վերաբերյալ քրեական գործով գրավի կիրառման համար իրավական երաշխիքներ են, որ մեղադրյալն ունի մշտական բնակության վայր, չի թաքնվի վարույթն իրականացնող մարմնից, չի խոչընդոտել և չի խոչընդոտի մինչդատական վարույթում գործի քննությանը, նախաքննությանը մասնակցող անձանց վրա անօրինական ազդեցություն չի գործել և չի գործի, ունի դրական բնութագիր, հայրը մահացած է և իր խնամքին է գտնվում վատառողջ մայրը, առաջիկայում պատրաստվում էր ամուսնանալ, սակայն ձերբակալման հետևանքով, այն չկայացավ և կարող է ճակատագրական ու բացասական հետևանքներ ունենալ իր ապագայի վրա։
Ելնելով վերոգրյալներից և ղեկավարվելով <<Մարդու իրավունքների Եվրոպայի կոնվեցիայի>> 5-րդ հոդվածի 3-րդ մասի, ՀՀ Սահմանադրության 6-րդ հոդվածի 4-րդ մասի, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 134-138-րդ, 143-րդ հոդվածներով, Վերաքննիչ դատարանին բողոք բերած անձինք խնդրում են վիճարկվող դատական ակտը բեկանել և վերացնել, կիրառել այլընտրանքային խափանման միջոց գրավ:

4.Վերաքննիչ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.
Վերաքննիչ դատարանը, վերաքննիչ բողոքների հիմքերի և հիմնավորումների սահմաններում` ներկայացված նյութերի հիման վրա ստուգելով մեղադրյալ մեղադրյալ Արտաշես Միսակի Խաչատրյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցի կալանքի հիմնավորվածության հարցը և կալանավորումը գրավով փոխարինելու մեղադրյալի միջնորդությունը քննության առնելու մասին Առաջին ատյանի դատարանի 2019թ. օգոստոսի 16-ի որոշման օրինականությունն ու հիմնավորվածությունը, հանգում է այն հետևության, որ մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի և պաշտպան Ս.Բաղրամյանի վերաքննիչ բողոքներներ ենթակա են բավարարման, իսկ դատարանի որոշումը պետք է բեկանել և փոփոխել, մեղադրյալին կալանքից գրավով ազատելը ճանաչել թույլատրելի` հետևյալ պատճառաբանությամբ:
ՀՀ Սահմանադրության 27-րդ հոդվածի համաձայն`
<<Յուրաքանչյուր ոք ունի անձնական ազատության իրավունք: Ոչ ոք չի կարող անձնական ազատությունից զրկվել այլ կերպ քան հետևյալ դեպքերում և օրենքով սահմանված կարգով`
/…/
4/ անձին իրավասու մարմին ներկայացնելու նպատակով, երբ առկա է նրա կողմից հանցանք կատարած լինելու հիմնավոր կասկած, կամ երբ դա հիմնավոր կերպով անհրաժեշտ է հանցանքի կատարումը կամ դա կատարելուց հետո անձի փախուստը կանխելու նպատակով. /…/>>:
<<Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին>> եվրոպական կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն`
<<Յուրաքանչյուր ոք ունի ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունք: Ոչ ոքի չի կարելի ազատությունից զրկել այլ կերպ, քան հետևյալ դեպքերում և օրենքով սահմանված կարգով.
/…/
գ/ անձի օրինական կալանավորումը կամ ձերբակալումը` իրավախախտում կատարած լինելու հիմնավոր կասկածի առկայության դեպքում նրան իրավասու օրինական մարմնին ներկայացնելու նպատակով կամ այն դեպքում, երբ դա հիմնավոր կերպով անհրաժեշտ է համարվում նրա կողմից հանցագործության կատարումը կամ այն կատարելուց հետո նրա փախուստը կանխելու համար, /…/>>:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 11-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն`
<<Ոչ ոք չի կարող արգելանքի վերցվել և պահվել անազատության մեջ այլ կերպ, քան uույն oրենuգրքով նախատեuված հիմքերով և կարգով>>:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի համաձայն`
<<1. Դատարանը, դատախազը, քննիչը կամ հետաքննության մարմինը խափանման միջոց կարող են կիրառել միայն այն դեպքում, երբ քրեական գործով ձեռք բերված նյութերը բավարար հիմք են տալիս ենթադրելու, որ կասկածյալը կամ մեղադրյալը կարող է`
1/ թաքնվել քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից.
2/ խոչընդոտել մինչդատական վարույթում կամ դատարանում գործի քննությանը` քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց վրա անօրինական ազդեցություն գործադրելու, գործի համար նշանակություն ունեցող նյութերը թաքցնելու կամ կեղծելու, քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի կանչով առանց հարգելի պատճառների չներկայանալու կամ այլ ճանապարհով.
3/ կատարել քրեական օրենքով չթույլատրված արարք.
4/խուսափել քրեական պատասխանատվությունից և նշանակված պատիժը կրելուց.
5/ խոչընդոտել դատարանի դատավճռի կատարմանը:
2. Կալանավորումը մեղադրյալի նկատմամբ կարող է կիրառվել միայն այն դեպքում, երբ կա հիմնավոր կասկած, որ նա կատարել է այնպիսի հանցանք, որի համար նախատեսվող ազատազրկման ձևով պատժի առավելագույն ժամկետը մեկ տարուց ավելի է, և կան բավարար հիմքեր ենթադրելու, որ մեղադրյալը կարող է կատարել սույն հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված որևէ գործողություն:
3. Խափանման միջոց կիրառելու անհրաժեշտության և կասկածյալի կամ մեղադրյալի նկատմամբ դրա տեսակն ընտրելու հարցը լուծելիս հաշվի են առնվում`
1/ վերագրվող արարքի բնույթը և վտանգավորության աստիճանը.
2/ կասկածյալի կամ մեղադրյալի անձը.
3/ տարիքը և առողջական վիճակը.
4/ սեռը.
5/ զբաղմունքի տեսակը.
6/ ընտանեկան դրությունը և խնամարկյալների առկայությունը.
7/ գույքային դրությունը.
8/ բնակության մշտական վայրի առկայությունը.
9/ այլ էական հանգամանքներ>>:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 143-րդ հոդվածի համաձայն՝
<<1. Գրավը /.../ հանցագործության համար մեղադրվողին կալանքից ազատելու համար դրամի, արժեթղթերի, այլ արժեքների ձևով դատարանի դեպոզիտ մեկ կամ մի քանի անձանց կատարած ներդրումն է՝ քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի տրամադրության տակ մեղադրյալի գտնվելն ապահովելու նպատակով /.../:
2. Դատարանը, համապատասխան շարժառիթները շարադրելով, իրավունք ունի մեղադրյալին կալանքից գրավով ազատելը ճանաչել անթույլատրելի առանձին դեպքերում, մասնավորապես, եթե հայտնի չէ մեղադրյալի անձը, նա չունի մշտական բնակության վայր կամ փորձել է թաքնվել քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից:
/.../>>:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 292-րդ հոդվածի համաձայն՝
<<Քրեական գործն իր վարույթ ընդունած դատավորը հետազոտում է գործի նյութերը և քրեական գործը վարույթ ընդունելու պահից 15 օրվա ընթացքում կայացնում հետևյալ որոշումներից մեկը`
1/ դատական քննություն նշանակելու մասին.
2/ քրեական գործի վարույթը կարճելու կամ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին.
3/ քրեական գործի վարույթը կասեցնելու մասին.
4/ գործը մեղադրողին վերադարձնելու մասին.
/.../
6/ գործն ըստ ընդդատության ուղարկելու մասին.
7/ ինքնաբացարկի մասին>>:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 293-րդ հոդվածի համաձայն՝
<<Դատարանը որոշում է կայացնում դատական քննություն նշանակելու մասին, եթե քրեական գործի նյութերում բացակայում են վարույթը կարճելու մասին հանգամանքները, ինչպես նաև մինչդատական վարույթը կատարված է առանց քրեադատավարական օրենքի էական խախտումների:
2. Դատական քննություն նշանակելու մասին որոշման մեջ պետք է բովանդակվեն` մեղադրյալի մասին նշում, քրեական օրենքը, որի խախտումը վերագրվում է մեղադրյալին, որոշում` խափանման միջոցները և պատճառված վնասի ապահովման միջոցները վերացնելու, փոխելու կամ ընտրելու մասին, որոշումներ` դատավարության մասնակիցների հարուցած միջնորդությունների, բացարկների և այլ հայտարարությունների առթիվ, որոշում` դատարանի կազմի մասին, որոշում` մեղադրյալի ընտրած կամ վերջինիս համար նշանակված անձին որպես պաշտպան թույլատրելու մասին, դատական նիստին կանչման ենթակա անձանց ցանկը, տեղեկություններ` դատական քննության տեղի և ժամանակի մասին, որոշում` սույն օրենսգրքով նախատեսված դեպքում դռնփակ դատական քննություն անցկացնելու մասին, որոշում` դատավարության մասնակիցների նկատմամբ պաշտպանության միջոցներ կիրառելու մասին: /…/>>:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 300-րդ հոդվածի համաձայն`
<<Որոշումներ կայացնելու հետ միաժամանակ, բացի գործն ըստ ընդդատության ուղարկելու մասին որոշումից, դատարանը պարտավոր է քննել մեղադրյալի նկատմամբ խափանման միջոցներ ընտրելու կամ չընտրելու և դրա տեսակի հիմնավոր լինելու կամ չլինելու հարցը` խափանման միջոցն ընտրված լինելու դեպքում>>:
ՀՀ Սահմանադրական դատարանն իր 26.06.2018թ ՍԴՈ-1421 որոշմամբ հակասահմանադրական է ճանաչել ՀՀ քրական դատավարության օրենսգրքի 300-րդ հոդվածը, ըստ որի՝ <<Որոշումներ կայացնելու հետ միաժամանակ, բացի գործն ըստ ընդդատության ուղարկելու մասին որոշումից, դատարանը պարտավոր է քննել մեղադրյալի նկատմամբ խափանման միջոցներ ընտրելու կամ չընտրելու և դրա տեսակի հիմնավոր լինելու կամ չլինելու հարցը՝ խափանման միջոցն ընտրված լինելու դեպքում:
ՀՀ Սահմանադրական դատարանը որոշել է՝ <</.../քրեական դատավարության օրենսգրքի 300-րդ հոդվածն այն մասով, որ չի նախատեսում գործը դատական քննության նախապատրաստելիս դատարանի կողմից մեղադրյալի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու կամ չընտրելու և կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրված լինելու դեպքում դրա հիմնավոր լինելու կամ չլինելու հարցի քննությանը մեղադրյալի և/կամ նրա պաշտպանի մասնակցության հնարավորություն, ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 27-րդ հոդվածի 5-րդ մասին, 63-րդ հոդվածի 1-ին մասին, 75 և 81-րդ հոդվածներին հակասող և անվավեր/.../>>:
ՀՀ Սահմանադրական դատարանը գտել է, որ`<</.../ դատական քննությանը նախապատրաստելու իրավակարգավորումների առումով ընդհանրապես, և, մասնավորապես, սույն գործով վիճարկվող իրավակարգավորման համատեքստում այն մասով, որ չի նախատեսվում գործը դատական քննության նախապատրաստելիս դատարանի կողմից մեղադրյալի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու կամ չընտրելու և կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրված լինելու դեպքում դրա հիմնավոր լինելու կամ չլինելու հարցի քննությանը մեղադրյալի և/կամ նրա պաշտպանի մասնակցության հնարավորություն, առկա է այնպիսի օրենսդրական բաց, որը չի կարող լրացվել օրենսդրական այլ երաշխիքներով և, որի պայմաններում, մասնավորապես, չի ապահովվում անձնական ազատության իրավունքի, արդար դատաքննության բաղադրատարր հանդիսացող լսվելու իրավունքի արդյունավետ իրականացումը: Այն կարող է ապահովվել միայն այդ իրավունքների և ազատությունների արդյունավետ իրականացման համար անհրաժեշտ կազմակերպական կառուցակարգերի և ընթացակարգերի համապատասխան օրենսդրական երաշխավորմամբ և հստակ ամրագրմամբ, ինչը բխում է իրավունքի գերակայության ապահովման անհրաժեշտությունից, ինչպես նան ՀՀ վավերացրած մարդու իրավունքների վերաբերյալ միջազգային պայմանագրերի հիման վրա գործող մարմինների պրակտիկայից: Հիշյալ օրենսդրական բացի հաղթահարումը Ազգային ժողովի լիազորությունների տիրույթում է:
/…/
Ելնելով մարդու հիմնական իրավունքների անմիջական գործողության սահմանադրական պահանջից, ինչպես նաև դատարանի կողմից կալանքի՝որպես խափանմանմիջոցի, ընտրության և հիմնավորվածության հարցի քննության քրեադատավարական ընթացակարգերի օրենսդրական կարգավորումների ընդհանուր տրամաբանությունից՝ Սահմանադրական դատարանը գտնում է, որ մինչև Ազգային ժողովի կողմից համապատասխան իրավակարգավորումներ սահմանելը դատական պրակտիկան պետք է առաջնորդվի այն մոտեցմամբ, որ քրեական գործը դատական քննության նախապատրաստելիս դատարանի կողմից մեղադրյալի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրելու կամ չընտրելու և կալանքը որպես խափանման միջոց ընտրված լինելու դեպքում դրա հիմնավոր լինելու կամ չլինելու հարցի քննությանը պետք է ապահովվի, մասնավորապես, մեղադրյալի և/կամ նրա պաշտպանի մասնակցության հնարավորությունը /ինչպես նախատեսված է Օրենսգրքի, մասնավորապես, 285 և 312-րդ հոդվածներով/ առաջնորդվելով անձնական ազատության իրավունքի, արդար դատաքննության բաղադրատարր հանդիսացող լսվելու իրավունքի լիարժեք և արդյունավետ իրացման, քրեական դատավարության ընթացքում մրցակցության սկզբունքի ապահովման անհրաժեշտությամբ /.../>>:
Քննության առնելով մեղադրյալ Արտաշես Միսակի Խաչատրյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցի հարցը, հաշվի առնելով վերջինիս վերագրվող արարքների բնույթն ու վտանգավորության աստիճանը, նրան մեղսագրվող ոչ մեծ ծանրության և միջին ծանրության ենթադրյալ արարքներին նրա առնչության վերաբերյալ հիմնավոր կասկածները, այդ արարքներից` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համար նախատեսվող պատժի խստությունը /ազատազրկում մինչև հինգ տարի ժամկետով/, ինչպես նաև այն, որ նախկինում դիտավորյալ հանցագործություններ կատարելու համար դատապարտված լինելու և դատվածությունը մարված չլինելու հանգամանքները հիմնավոր կասկածներ են առաջացնում, որ ազատության մեջ մնալով` մեղադրյալը կարող է խոչընդոտել մինչդատական վարույթում գործի քննությանը՝ քրեական դատավարությանը մասնակցող անձանց վրա անօրինական ազդեցություն գործադրելով, կատարել քրեական օրենքով չթույլատրված նոր արարք, ելնելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ և 3-րդ կետերով նախատեսված նրա հնարավոր գործողությունների կանխման անհրաժեշտությունից, Առաջին ատյանի դատարանը հանգել է այն հետևության, որ Ա.Խաչատրյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցը՝ կալանավորումը հիմնավոր է, այն փոխելու կամ վերացնելու, ինչպես նաև կալանավորումը գրավով փոխարինելու անհրաժեշտություն չկա։
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 143-րդ հոդվածը ՀՀ վճռաբեկ դատարանը վերլուծության է ենթարկվել Ասլան Ավետիսյանի վերաբերյալ թիվ ԱՎԴ/0022/06/08 գործով 2008 թվականի հոկտեմբերի 31-ին կայացված որոշմամբ, արձանագրելով, որ <</…/ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 143-րդ հոդվածի 2-րդ մասում օրենսդիրն օգտագործել է <<մասնավորապես>> բառը, որն արտահայտում է կալանքով գրավից ազատելու կոնկրետ դրսևորումների հատուկ ամրագրման և ոչ թե կալանքով գրավից ազատելու իրավական հիմքերի սպառիչ թվարկման նշանակություն։ Մեղադրյալի անձը հայտնի չլինելը, մշտական բնակության վայր չունենալը կամ քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից թաքնվելու փորձը կալանքից գրավով ազատելու կոնկրետ դրսևորումներ են, որոնք թվարկված են ոչ սպառիչ։ Ուստի /.../ գրավի կիրառման անթույլատրելիության հարցը պետք է քննարկվի ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի համատեքստում, որտեղ նշված են խափանման միջոց կիրառելու այլ հիմքեր, այդ թվում նաև մինչդատական վարույթում կամ դատարանում գործի քննությանը խոչընդոտելու հիմքը>>:
Նույն որոշմամբ արձանագրվել է, որ <</…/ անձին կալանքի տակ պահելու անհրաժեշտության հիմնավորումը կարող է դրվել գրավի կիրառումը մերժելու պատճառաբանության հիմքում՝ պայմանով, որ այդ պատճառաբանությունը հիմնված լինի գործով առկա փաստական տվյալների վրա /.../>>:
Դ.Ալիխանյանի գործով որոշման մեջ Վճռաբեկ դատարանն իրավական դիրքորոշում է հայտնել այն մասին, որ <</.../ մեղադրյալի նկատմամբ կիրառված խափանման միջոց կալանավորումը գրավով փոխարինելու թույլատրելիության կամ անթույլատրելիության վերաբերյալ իր եզրահանգումները դատարանը պետք է հիմնավորի գործի նյութերում առկա փաստական տվյալներով։ /.../>> /տե՛ս Դավիթ Գրիգորի Ալիխանյանի գործով Վճռաբեկ դատարանի 2012 թվականի դեկտեմբերի 5-ի թիվ ԵԱՔԴ/0138/06/12 որոշումը/։
Դավիթ Վարդանյանի վերաբերյալ թիվ ԵԱՔԴ/0056/06/14 գործով 2014 թվականի հոկտեմբերի 31-ին կայացված որոշմամբ զարգացնելով գրավի թույլատրելիության վերաբերյալ իր նախադեպային իրավունքը՝ ՀՀ վճռաբեկ դատարանը փաստել է նաև, որ <</…/ մեղադրյալին կալանքից գրավով ազատելու հարցը քննարկելիս դատարանները հատուկ ուշադրություն պետք է դարձնեն այն հանգամանքին, թե մեղադրյալի նկատմամբ ինչ հիմքով է կալանավորումը կիրառվել որպես խափանման միջոց, և արդյոք տվյալ դեպքում գրավը՝ որպես կալանավորման այլընտրանք, կարող է գործուն երաշխիք հանդիսանալ տվյալ հիմքի չեզոքացման համար:
Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի նախադեպային իրավունքի ուսումնասիրությունը վկայում է, որ Եվրոպական դատարանը մշակել է հանցագործության համար մեղադրվող անձին մինչև դատավճիռը կալանքի տակ պահելու համար ընդունելի չորս հիմնական հիմքեր. մեղադրյալի՝ դատաքննությանը չներկայանալու վտանգը /տե՛ս Stogmuller v. Austria, 1969 թվականի նոյեմբերի 10, 15/, վտանգը, որ մեղադրյալն ազատ արձակվելու դեպքում կխոչընդոտի արդարադատության իրականացմանը /տե՛ս Wemhoff v. Germany, 1968 թվականի հունիսի 27, 14/ կամ կկատարի նոր հանցանքներ /տե՛ս Matznetter v Austria, 1969 թվականի նոյեմբերի 10, 9/ կամ կկատարի հասարակական անկարգություններ /տե՛ս Letellier v. France, 1991 թվականի հունիսի 26, 51/: ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի 1-ին մասում ըստ էության նախատեսված են նշված հիմքերը, որոնցից յուրաքանչյուրի առկայությունը կալանավորման պայմանների հետ միասին ինքնին հիմք է անձի նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց կիրառելու համար:
Միևնույն ժամանակ, <<Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին>> եվրոպական կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 3-րդ մասում ամրագրված իրավանորմի ուսումնասիրությունից հետևում է, որ անձի կալանավորման հարցը լուծելիս իրավասու դատարանները լիազորված են քննարկել դատաքննությանը մեղադրյալի ներկայանալը երաշխավորող այլընտրանքային միջոցների կիրառման հնարավորությունը: ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 143-րդ հոդվածի 1-ին մասի հիման վրա այդպիսի միջոց է գրավը: /.../
Այսպիսով, Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ գրավը քրեական վարույթն իրականացնող մարմնից մեղադրյալի թաքնվելու վտանը չեզոքացնելու երաշխիք է, և համապատասխան հիմքերի առկայության դեպքում իրավասու դատարանի կողմից կարող է կիրառվել վարույթն իրականացնող մարմնի տրամադրության տակ մեղադրյալի գտնվելն ապահովելու նպատակով>> /տե՛ս Դավիթ Վարդանյանի վերաբերյալ 2014 թվականի հոկտեմբերի 31-ի թիվ ԵԱՔԴ/0056/06/14 որոշման 16-րդ կետը/:
Վճռաբեկ դատարանը Ա.Կարապետյանի վերաբերյալ որոշման մեջ վերահաստատելով Ա.Ճուղուրյանի, Ա.Ավետիսյանի, Դ.Ալիխանյանի գործերով որոշումներում արտահայտված դիրքորոշումներն առ այն, որ կալանքը գրավով փոխարինելու թույլատրելիության կամ անթույլատրելիության վերաբերյալ իր եզրահանգումները դատարանը պետք է հիմնավորի գործի նյութերում առկա տվյալներով, միևնույն ժամանակ իրավական դիրքորոշում է հայտնել այն մասին, որ <</.../մեղադրյալի նկատմամբ խափանման միջոց գրավ կիրառելու թույլատրելիության հարցի քննության արդյունքում որոշում կայացնելիս դատարանները պետք է հիմնվեն միայն այն տվյալների վրա, որոնք բխում են դատարանում հետազոտված նյութերից, հետևաբար ցանկացած այլ, գործի նյութերից չբխող տվյալների հիման վրա գրավի կիրառումն անթույլատրելի ճանաչելը հանդիսանում է անձի ազատության իրավունքի ոչ իրավաչափ սահմանափակում։ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է նաև, որ մեղադրյալի նկատմամբ խափանման միջոց գրավ կիրառելու թույլատրելիության հարցը քննարկելիս դատարանները պետք է ղեկավարվեն նաև ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 135-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջներով և խափանման միջոց կիրառելու անհրաժեշտության և մեղադրյալի նկատմամբ դրա տեսակն ընտրելու հարցը լուծելիս հաշվի առնեն նշված հոդվածով թվարկված հանգամանքները։ /.../>> /տե՛ս Արամ Ռոբերտի Կարապետյանի գործով Վճռաբեկ դատարանի 2014 թվականի մարտի 28-ի թիվ ՇԴ/0244/06/13 որոշումը/։
Քննության առնելով մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի նկատմամբ որպես խափանման միջոց ընտրված կալանքից գրավով ազատելու թույլատրելիության հարցը, հաշվի առնելով, որ մեղադրյալի անձը հայտնի է, ունի մշտական բնակության վայր /ՀՀ Վայոց ձորի մարզ, Ջերմուկ համայնք, ք.Ջերմուկ, Մյասնիկյան 18/1/, որտեղ բնակվում է մոր հետ, վերջինիս վերագրվում են ոչ մեծ և միջին ծանրության հանցագործություններ, որոնց համար նախատեսվում են նաև տուգանքի ձևով պատիժներ, միևնույն ժամանակ, արձանագրելով, որ Վերաքննիչ դատարան ներկայացրած փաստական տվյալների համաձայն` Ա.Խաչատրյանը 09.10.2019թ. Առաջին ատյանի դատարան ներկայացված դիմումով ընդունել է մեղքը, զղջացել է կատարածի համար և միջնորդել է գործը քննել դատական քննության արագացված կարգի կիրառմամբ, նրա կողմից հատուցվել է պետությանը պատճառված վնասը, բացի այդ, գործով տուժող Դավիթ Հարությունյանը և վերջինիս հայրը` Արամայիս Հարությունյանը ներկայացրել են դիմումներ, որոնց համաձայն հաշտվել են Ա.Խաչատրյանի հետ և նրա նկատմամբ որևէ բողոք կամ պահանջ չունեն, ՀՀ Վայոց ձորի մարզի Ջերմուկի համայնքի ղեկավար Վ.Հովհաննիսյանը 10.09.2019թ. տրված երաշխավորագրով երաշխավորել է, որ <<…Ա.Խաչատրյանը գտնվելով ազատության մեջ` պատշաճ կերպով կկատարի քննչական և դատական մարմնինների տված ցուցումները, չի խոչընդոտի քննությանը, բարեխղճորեն կներկայանա քրեական վարույթն իրականացնող մարմնի կանչով, ինչպես նաև Ջերմուկ համայնքում իրեն կդրսևորի լավագույն կողմերով` լինելով օգտակար թե համայնքին, թե համայնքի բնակչությանը>>, Վերաքննիչ դատարանը հանգում է այն հետևության, որ մեղադրյալին կալանքից գրավով ազատելը պետք է ճանաչել թույլատրելի և գրավի գումարի չափ պետք է նշանակել 800.000 /ութ հարյուր հազար/ ՀՀ դրամը:
Վերաքննիչ դատարանը գտնում է, որ գրավի գումարի վերոնշյալ չափի կիրառումը կարող է երաշխիք ստեղծել քրեական գործով վարույթի ընթացքում մեղադրյալի ոչ պատշաճ վարքագիծը կանխելու համար:
Միևնույն ժամանակ, ՀՀ Վերաքննիչ քրեական դատարանի դեպոզիտ հաշվին /հ/հ 900023292015/ գրավի մուծված լինելու մասին ապացույցներ ստանալով` մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանին պետք է անհապաղ ազատել կալանքից:
Ինչ վերաբերում է Առաջին ատյանի դատարանի որոշման մեջ մատնանշված` մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի նախկինում դատապարտված լինելու հանգամանքին, ապա միայն այդ հանգամանքը հիմք չի կարող հանդիսանալ վերջինիս նկատմամբ որպես խափանման միջոց ընտրված կալանքը գրավով փոխարինելն անթույլատրելի ճանաչելու համար:
Այսպիսով, դատական ստուգման արդյունքում Վերաքննիչ դատարանը հանգում է այն հետևության, որ մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի և պաշտպան Ս.Բաղրամյանի վերաքննիչ բողոքները պետք է բավարարել, իսկ Առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտը բեկանել և փոփոխել` մեղադրյալին կալանքից գրավով ազատելը ճանաչելով թույլատրելի:
Ելնելով վերոգրյալներից և ղեկավարվելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 143-րդ, 300-րդ, 393-394-րդ հոդվածներով, Վերաքննիչ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

Մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի և պաշտպան Ս.Բաղրամյանի վերաքննիչ բողոքները բավարարել:
Մեղադրյալ Արտաշես Միսակի Խաչատրյանի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցի կալանքի հիմնավորվածության հարցը և կալանավորումը գրավով փոխարինելու մեղադրյալի միջնորդությունը քննության առնելու մասին Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի 2019թ. օգոստոսի 16-ի որոշումը բեկանել և փոփոխել.
Գրավ կիրառելու վերաբերյալ մեղադրյալ Ա.Խաչատրյանի միջնորդությունը բավարարել և մեղադրյալ Արտաշես Միսակի Խաչատրյանին /ծնված 21.05.1993թ. քաղաք Ջերմուկ, ազգությամբ հայ, ՀՀ քաղաքացի, միջնակարգ կրթությամբ, չամուսնացած, չի աշխատում, նախկինում դատապարտված, հաշվառված է ք.Ջերմուկ, Մյասնիկյան 18/1/ կալանքից գրավով ազատելը ճանաչել թույլատրելի` գրավի չափ նշանակելով 800.000 /ութ հարյուր հազար/ ՀՀ դրամը:
Վերաքննիչ դատարանի դեպոզիտ հաշվին /հ/հ 900023292015/ գրավի մուծված լինելու մասին ապացույցներ ստանալով` մեղադրյալին անհապաղ ազատել կալանքից:
Սույն որոշման դեմ վճռաբեկ բողոք կարող է բերվել այն ստանալու օրվանից տասնհինգօրյա ժամկետում` ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատին:




ՆԱԽԱԳԱՀՈՂ ԴԱՏԱՎՈՐ՝ Ս.ՀԱՄԲԱՐՁՈՒՄՅԱՆ