Գործ ԵՄԴ/0124/02/12
Վ Ճ Ի Ռ
ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Հայաստանի Հանրապետության Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանը (այսուհետ՝ Դատարան)

նախագահությամբ դատավոր՝ Լ.Սարգսյանի
քարտուղարությամբ՝ Տ.Հարությունյանի
մասնակցությամբ
պատասխանող, հակընդդեմ հայցվոր` Դ.Խաչատրյանի
պատասխանող, հակընդդեմ հայցվորի ներկայացուցիչ` Ա.Հարությունյանի
/լիազորագիր` տրված` 25.05.2017թ./
/արտոնագիր` թիվ 836/
խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի
ներկայացուցիչ` Ի.Մարգարյանի



2017թ. հուլիսի 07-ին ք. Երևան

դռնբաց դատական նիստում, քննելով քաղաքացիական գործն ըստ հայցի Աննա Ասատրյանի /անձնագիր` AM 0627606, տրված` 15.02.2012 թվականին 008-ի կողմից, հասցե` ք.Երևան, Անդրանիկի փողոց, շենք 121, բն. 49/ ընդդեմ Դավիթ Խաչատրյանի /անձնագիր` AG 0575853, տրված` 28.06.2006 թվականին 008-ի կողմից, հասցե` ք.Երևան, Անդրանիկի փողոց, շենք 125, բն. 12/, երրորդ անձ` Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի խնամակալության և հոգաբարձության մարմին /հասցե` ք.Երևան, Սեբաստիա 32/` երեխայի բնակության վայրը որոշելու և երեխայի խնամքն ու դաստիարակությունը իրեն հանձնելու պահանջների մասին, և ըստ հակընդդեմ հայցի Դավիթ Խաչատրյանի ընդդեմ Աննա Ասատրյանի` երեխայի բնակության վայրն անփոփոխ թողնելու պահանջի մասին,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

Գործի դատավարական նախապատմությունը.
Դիմելով դատարան` Աննա Ասատրյանը պահանջել է իր երեխայի՝ 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի բնակության վայրը որոշել իր բնակության վայրը, ինչպես նաև երեխայի խնամքը և դաստիարակությունը հանձնել իրեն:
Հակընդդեմ հայցով դիմելով դատարան՝ Դավիթ Խաչատրյանը պահանջել է 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի բնակության վայրը թողնել անփոփոխ՝ իր մոտ՝ Երևանի Անդրանիկի փողոցի 125-րդ շենքի թիվ 12 բնակարանում:
Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր՝ Ա. Մկրտչյան) 16.08.2012 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է, իսկ հակընդդեմ հայցը՝ մերժվել:
ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 13.12.2012 թվականի որոշմամբ Դավիթ Խաչատրյանի վերաքննիչ բողոքը բավարարվել է՝ Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանի 16.08.2012 թվականի վճիռը բեկանվել է, և գործն ուղարկվել է նոր քննության:
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 27.02.2013 թվականի որոշմամբ Աննա Ասատրյանի վճռաբեկ բողոքը վերադարձվել է:
Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր՝ Լ. Կատվալյան) 20.11.2014 թվականի վճռով հայցը մերժվել է, իսկ հակընդդեմ հայցը բավարարվել է. Արևիկ Խաչատրյանի բնակության վայր է սահմանվել հոր՝ Դավիթ Խաչատրյանի բնակության վայրը:
ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 18.06.2015 թվականի որոշմամբ Աննա Ասատրյանի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 20.11.2014 թվականի վճիռը թողնվել է օրինական ուժի մեջ:
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 28.12.2015 թվականի որոշմամբ Աննա Ասատրյանի վճռաբեկ բողոքը բավարարվել է մասնակիորեն` բեկանվել է ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 18.06.2015 թվականի որոշումը և գործն ուղարկվել է Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարան` նոր քննության
Դատարանի 20.01.2016թ. որոշմամբ վարույթ է ընդունվել թիվ ԵՄԴ/0124/02/12 քաղաքացիական գործն, ըստ հայցի Աննա Ասատրյանի ընդդեմ Դավիթ Խաչատրյանի, երրորդ անձ` Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի խնամակալության և հոգաբարձության մարմին` երեխայի բնակության վայրը որոշելու և երեխայի խնամքն ու դաստիարակությունը իրեն հանձնելու պահանջների մասին, և ըստ հակընդդեմ հայցի Դավիթ Խաչատրյանի ընդդեմ Աննա Ասատրյանի` երեխայի բնակության վայրն անփոփոխ թողնելու պահանջի մասին:
Դատարանի 08.06.2016թ. որոշմամբ թիվ ԵՄԴ/0124/02/12 քաղաքացիական գործով նշանակվել է դատահոգեբանական փորձաքննություն, կատարումը հանձնարարելով Հայաստանի Հանրապետության «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի փորձագետներին և գործի վարույթը կասեցվել է՝ մինչև փորձաքննության ավարտը:
Դատարանը 03.02.2017թ. «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ից ստացել է թիվ «16-0248դ» եզրակացությունը:
Դատարանը 06.02.2017թ. որոշմամբ վերսկսել է քաղաքացիական գործի վարույթը:
Հայցվոր և հակընդդեմ պատասխանող Աննա Ասատրյանին 25.04.2017թ., 22.05.2017թ. և 23.06.2017թ. դատական նիստերի մասին պատշաճ կարգով ծանուցելու համար Դատարանը կատարել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 78-րդ հոդվածի 6-րդ և 7-րդ կետերով նախատեսված գործողությունները:
ՀՀ Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավարի 28.04.2017թ. թիվ 26/15-23870 գրության համաձայն` ք.Երևան, Անդրանիկի փողոց, 121 շենքի 49 բնակարանի դուռը փակ է, հետևաբար հնարավոր չէ Աննա Գևորգի Ասատրյանին ծանուցել: 11.05.2017թ. թիվ 26/15-25636 գրության համաձայն` ըստ տան անդամների բանավոր հայտարարության` Ա.Ասատրյանը գտնվում է ՌԴ-ում: 31.05.2017թ. թիվ 26/15-30890 գրության համաձայն` ք.Երևան, Անդրանիկի փողոց, 121 շենքի 49 բնակարանի դուռը փակ է, հետևաբար հնարավոր չէ Աննա Ասատրյանին ծանուցել: 07.06.2017թ. թիվ 26/15-32894 գրության համաձայն` Աննա Ասատրյանը ք.Երևան, Անդրանիկի փողոցի 121 շենքի 49 բնակարանում չի բնակվում և նրա վերջին բնակության վայրի վերաբերյալ տեղեկություններ չունեն:
Աննա Ասատրյանը 20.10.2016թ. Դատարանին ներկայացված, լրացուցիչ ապացույցներ ներկայացնելու և էլեկտրոնային փոստի միջոցով ծանուցման եղանակ սահմանելու մասին դիմումով հայտնել է, որ ներկայում աշխատանքի և ուսուցման նկատառումներով ժամանակավորապես բացակայում է Հայաստանի Հանրապետությունից, սույն գործով 08.06.2016թ. նշանակված դատահոգեբանական փորձաննությանը մասնակցել չի կարող, սակայն դիմումին կից ներկայացնում է թվով երեք տեղեկանք, որոնք անհրաժեշտ են փորձագետներին: Նշել է, որ սույն գործով արդեն իսկ նշանակված նախորդ դատահոգեբանական փորձաննությամբ պարզվել է սույն գործի քննության համար անհրաժեշտ հայցվորի վերաբերյալ բոլոր հարցերը, ինչպես նաև խնդրել է սույն գործի շրջանակներում ծանուցումներն այսուհետ կատարել էլեկտրոնային հեռահաղորդակցության, մասնավորապես` anna14ast@gmail.com էլեկտրոնային փոստի միջոցով:
Դատարանը, ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 78-րդ հոդվածի 9-րդ կետով Հայցվորի ծանուցումներն այդուհետ իրականացրել է նաև վերը նշված էլեկտրոնային հասցեի միջոցով, զուգահեռաբար կատարելով նաև ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 78-րդ հոդվածի 6-րդ և 7-րդ կետերով նախատեսված գործողությունները:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 22.2 գլխի կանոնների համաձայն՝ գործը նախապատրաստվել է դատաքննության:
Դատարանի 22.05.2017թ. որոշմամբ քաղաքացիական գործը նշանակվել է դատաքննության 23.06.2017թ.:
Գործի քննությունը հայտարարվել է ավարտված 23.06.2017թ., վճռի հրապարակման օր է հայտարարվել 07.07.2017թ.:
Հայցվոր և հակընդդեմ պատասխանողի դիրքորոշումը.
Դիմելով Դատարան` Հայցվորը հայտնել է, որ Պատասխանողի հետ փաստական ամուսնական հարաբերությունների մեջ է գտնվել 2010 թվականի հուլիսի 31-ից: Համատեղ ամուսնական կյանքում ունեցել են մեկ երեխա` Արևիկ Դավթի Խաչատրյանին` ծնված 11.11.2011 թվականին: Ընտանեկան անախորժությունների պատճառով համատեղ կյանքը դարձել է անհնարին և 2012 թվականի հունվարի 31-ից համատեղ չեն ապրում: Երեխան գտնվում է հոր մոտ և վերջինիս խնամքն իրականացվում է տատի կողմից: Հաշվի առնելով մանկահասակ երեխայի մայրական խնամքի անհետաձգելիությունը` խնդրել է 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Խաչատրյանի բնակության վայրը սահմանել մոր` Աննա Ասատրյանի մոտ և նրա հետագա խնամքն ու դաստիարակությունը հանձնել վերջինիս:
Հակընդդեմ հայցվորը պատասխանով հայտնել է, որ հակընդդեմ հայցը լիովին անհիմն է և ենթակա է մերժման, իսկ հայցադիմումը ենթակա է բավարարման, քանի որ, հակընդդեմ հայցվորը նշում է, թե համատեղ ամուսնության ընթացքում եղել են համերաշխ, սակայն 31.01.2012 թվականին Աննա Ասատրյանն առանց որևէ պատճառի և առանց որևէ մեկին տեղեկացնելու հեռացել է տնից և լքել ընտանիքը, ամուսնուն և երկու ամսեկան մանկահասակ երեխային: Նշված փաստերը չեն համապատասխանում իրականությանը, քանի որ համատեղ ամուսնական կյանքի ընթացքում պարբերական բնույթ են կրել և գնալով խորացել են վեճերը Աննա Ասատրյանի հետ ոչ միայն Դավիթ Խաչատրյանի, այլև համատեղ բնակվող ընտանիքի այլ անդամների հետ: Հայցվորը հանդուրժել է նման վերաբերմունքը հանուն երեխայի: Համատեղ ամուսնական կյանք վարել են մինչև 2012 թվականի հունվարի 31-ը: Հունվարի 31-ին Պատասխանողի հետ հերթական վեճն ավարտվել է միայն ոստիկանության միջամտությամբ: Հայցվոր Աննա Ասատրյանը ստիպված է եղել հեռանալ տնից, սակայն հնարավորություն չի ունեցել իր հետ տանելու գրեթե երեք ամսեկան կրծքով կերակրվող երեխային, քանի որ պատասխանողը երեխային փախցրել է տնից: Աննա Ասատրյանը բազմիցս փորձել է տեսնել երեխային: Պատասխանողը սկզբնական շրջանում չէր խոչընդոտում երեխային տեսնելու, նրա խնամքով զբաղվելու փորձերին, սակայն յուրաքանչյուր անգամ նման տեսակցությունը ավարտվում էր վեճերով: Վերջին շրջանում պատասխանողն առավել հաճախ պատճառաբանում է, որ մոր այցելությունը երեխային իրենց համար հարմար չէ կամ ուղղակիորեն ձևացնում են, որ բացակայում են բնակարանից: Իրականությանը չի համապատասխանում նաև պատասխանող Դավիթ Խաչատրյանի պնդումն այն մասին, որ համատեղ ապրելու ընթացքում երեխայի խնամքով զբաղվել է ինքը: Զբաղվելով ձեռնարկատիրական գործունեությամբ` պատասխանողն ինչպես համատեղ բնակվելու ընթացքում, այնպես էլ հիմա հաճախ բացակայում է տնից: Նրա բացակայության ընթացքում ներկայումս մանկահասակ երեխայի խնամքով զբաղվում է պատասխանողի մայրը: Բացի այդ, պատասխանող` Դավիթ Խաչատրյանի կողմից չեն ներկայացվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու և կայուն վաստակ ունենալը հավաստող փաստաթղթեր: Պատասխանողը նշում է, թե Աննա Ասատրյանը չի աշխատում, հանդիսանում է ՀՀ բժշկական համալսարանի վճարովի համակարգի ուսանողուհի և դեռ 4 տարի պետք է սովորի: Տվյալ փաստարկը ևս չի համապատասխանում իրականությանը: Հայցվոր Աննա Ասատրյանը սովորում է ՀՀ Բժշկական համալսարանի 5-րդ ավարտական կուրսում, և սույն թվականի մայիս ամսին պատրաստվում է ավարտական քննությունների: Հայցվոր Աննա Ասատրյանը բնակվում է իր ծնողների հետ, հանդիսանում է ք. Երևան, Անդրանիկի 121/49 բնակարանի համասեփականատեր, ուստի կապահովի նաև երեխայի բնակության համար անհրաժեշտ բնակարանային պայմանները: Երեխային մոր մոտ թողնելը բխում է նրա լավագույն շահերից, հաշվի առնելով հայցվորի և երեխայի կապվածությունը, երեխայի տարիքը և այդ առումով մայրական խնամքի ու դաստիարակության առավել անհրաժեշտությունը:
Ելնելով վերոգրյալից հայցվոր, հակընդդեմ պատասխանողը խնդրել է հակընդդեմ հայցը մերժել, իսկ հայցադիմումը բավարարել և 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Դավթի Խաչատրյանի բնակության վայրը որոշել ըստ մոր՝ Աննա Ասատրյանի բնակության վայրի և նրա հետագա խնամքն ու դաստիարակությունը հանձնել վերջինիս:
Հայցվորի ներկայացուցիչը դատարանում նմանատիպ ցուցմունք է տվել և միաժամանակ դատարանին ներկայացրել ՀՀ ոստիկանության Մալաթիայի բաժնի պետի 15.04.2012 թվականի թիվ 48/9-3433 գրությունը և սույն գրությանը կից ներկայացված 31.01.2012 թվականին Երևան քաղաքի Անդրանիկի 125 շենքի թիվ 12 բնակարանում կողմերի միջև տեղի ունեցած վիճաբանության մասին ոստիկանությունում դիմումի, ահազանգի փաստերն ուսումնասիրելու վերաբերյալ 31.01.2012 թվականին կազմված եզրակացության, ՀՀ Կրթության և գիտության նախարարության Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի կողմից 25.04.2012 թվականին տրված թիվ 06-01-29/1116 տեղեկանքի լուսապատճենները և ՀՀ ոստիկանության Մալաթիայի բաժնի պետի 18.03.2005 թվականի թիվ Ա-63 գրությունը:
Պատասխանող և հակընդդեմ հայցվորի դիրքորոշումը
Պատասխանողը 14.04.2012 թվականին ներկայացրել է հակընդդեմ հայց ընդդեմ Աննա Ասատրյանի` երեխայի բնակության վայրն անփոփոխ` հոր մոտ թողնելու պահանջի մասին և հայտնել, որ 31.07.2010 թվականից փաստական ամուսնական հարաբերությունների մեջ է գտնվել Աննա Ասատրյանի հետ, բնակվել են սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող Երևան քաղաքի Անդրանիկի 125 շենքի թիվ 12 բնակարանում: 11.11.2011 թվականին ծնվել է իրենց դուստրը` Արևիկ Դավթի Խաչատրյանը, որի վերաբերյալ ՀՀ ԱՆ ՔԿԱԳ Մալաթիա-Սեբաստիա տարածքային բաժնի կողմից 15.11.2011 թվականին կատարվել է թիվ 1957 գրանցումը և տրվել է թիվ ԱԲ 159445 ծննդյան վկայականը: Իր դուստրը ծնված օրվանից բնակվում է վերը նշված` Երևան քաղաքի Անդրանիկի 125 շենքի թիվ 12 բնակարանում: Համատեղ ամուսնության ընթացքում եղել են համերաշխ, սակայն 31.01.2012 թվականին Աննա Ասատրյանն առանց որևէ պատճառի և առանց որևէ մեկին տեղեկացնելու հեռացել է տնից` լքելով ընտանիքը` իրեն և իրենց երկու ամսեկան մանկահասակ դստերը: Տնից հեռանալուց հետո մինչ օրս Աննա Ասատրյանը երբևէ չի հետաքրքրվել իրենց դստեր խնամքի և դաստիարակության հարցերով, նույնիսկ չի այցելել նրան, որպիսի անտարբեր և անփույթ վերաբերմունքի հետևանքով երեխան չի կարող ճանաչել մորը: Փաստորեն, Աննա Ասատրյանը հրաժարվել է երեխայի խնամքով և դաստիարակությամբ զբաղվելուց: Հակընդդեմ հայցվորը զբաղվում է ձեռնարկատիրական գործունեությամբ և միջին հաշվարկով վաստակում է ամսեկան 100.000-150.000 ՀՀ դրամ, իսկ Աննա Ասատրյանը չի աշխատում, նա բժշկական համալսարանի վճարովի համակարգի ուսանողուհի է և դեռ 4 տարի պետք է սովորի: Հետևաբար, Աննա Ասատրյանը չի կարող երեխայի համար բավարար խնամք և պատշաճ ապրելակերպ ապահովել, ինչպես նաև երեխայի դաստիարակության և զարգացման համար անհրաժեշտ պայմաններ ստեղծել: Ընդ որում, համատեղ ապրելու ընթացքում Աննա Ասատրյանի ուսման հետ կապված բոլոր խնդիրները լուծվել են իր նյութական միջոցների հաշվին և այդ ժամանակ նույնպես երեխայի խնամքով զբաղվել է ինքը:
Ելնելով վերը շարադրվածից և նկատի ունենալով, որ Աննա Ասատրյանը լքել է երկու ամսեկան մանկահասակ երեխային, երբեէ չի հետաքրքրվել նրա խնամքի և դաստիարակության հարցերով, նույնիսկ չի այցելել նրան, այսինքն` հրաժարվել է երեխայի խնամքով և դաստիարակությամբ զբաղվելուց, և որ նա չի կարող երեխայի համար բավարար խնամք և պատշաճ ապրելակերպ ապահովել, ինչպես նաև երեխայի դաստիարակության և զարգացման համար անհրաժեշտ պայմաններ ստեղծել, ուստի խնդրել է հայցադիմումը մերժել, իսկ հակընդդեմ հայցը բավարարել` 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Դավթի Խաչատրյանի բնակության վայրը թողնել անփոփոխ` հոր մոտ, Երևան քաղաքի Անդրանիկի 125 շենքի թիվ 12 բնակարանում:
Դավիթ Խաչատրյանը, պատճառաբանելով, որ երբևէ չի խոչընդոտել Աննա Ասատրյանի և դստեր՝ Արևիկ Խաչատրյանի շփմանը, ավելին՝ չնայած Աննա Ասատրյանի անտարբեր վերաբերմունքին, ինքն է մշտապես զանգահարել Աննա Ասատրյանին՝ առաջարկելով տեսակցել երեխայի հետ (հիմք՝ գործում առկա Դավիթ Խաչատրյանին պատկանող հեռախոսահամարից Աննա Ասատրյանին պատկանող հեռախոսահամարին կատարված զանգերի ցուցակ), չի առարկել միջնորդությանը և համաձայնվել է, որ Աննա Ասատրյանը շաբաթական մեկ կամ երկու անգամ տեսակցի երեխայի հետ՝ հաշվի առնելով երեխայի սնվելու, քնելու ժամերը, ինչպես նաև եղանակային պայմանները։
Դատարանի 16.07.2014թվականի որոշմամբ միջնորդությունը բավարարվել է և տրվել է թիվ ԵՄԴ/0124/02/12 կատարողական թերթը։
Նշված կատարողական թերթի հիմքով 2014թվականի օգոստոսին ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայության ալիմենտի բռնագանձման Երևան քաղաքի բաժնում հարուցվել է թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթը (հարկադիր կատարող՝ Վ.Շահվերդյան)։
ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայության ալիմենտի բռնագանձման Երևան քաղաքի բաժնի 10.02.2016թվականի թիվ Եա 332/09 գրության համաձայն՝ թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթի շրջանակներում հայցվոր Աննա Ասատրյանի և մանկահասակ երեխա Արևիկ Խաչատրյանի միջև տեսակցությունն ու շփում մինչև այժմ տեղի է ունեցել 46 անգամ։
Մինչդեռ թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթի հարուցումից հետո՝ 2014թվականի սեպտեմբերից մինչև ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայության ալիմենտի բռնագանձման Երևան քաղաքի բաժնի 10.02.2016թվականի թիվ Եա 322/09 գրության տրամադրումը Աննա Ասատրյանի և մանկահասակ երեխա Արևիկ Ասատրյանի միջև տեսակցությունը և շփումը պետք է տեղի ունենար առնվազն 68 անգամ՝ շաբաթական մեկ անգամ տեսակցության ու շփման դեպքում և առնվազ 136 անգամ՝ շաբաթական երկու անգամ տեսակցության ու շփման դեպքում։
Այսինքն՝ Աննա Ասատրյանը, չնայած ինքն է միջնորդել կիրառել հայցի ապահովման միջոց և պարտավորեցնել Դավիթ Խաչատրյանին չխոչընդոտելու երեխայի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի հետ տեսակցությանը՝ խնդրելով երեխայի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի հետ տեսակցությունը սահմանել շաբաթական մեկ կամ երկու անգամ, սակայն հենց ինքն էլ չի կատարել իր իսկ միջնորդության հիմքով տրված կատարողական թերթի պահանջը և 17 ամսվա ընթացքում (2014թվականի սեպտեմբերից մինչև 2016թվականի հունվարը ներառյալ) երեխայի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի հետ առնվազն 68 անգամ (շաբաթական մեկ անգամ տեսակցության ու շփման դեպքում) կամ առնվազն 136 անգամ (շաբաթական երկու անգամ տեսակցության ու շփման դեպքում) տեսակցելու և շփվելու փոխարեն երեխայի հետ տեսակցել և շփվել է ընդամենը 46 անգամ։ Ընդ որում՝ թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթի շրջանակներում կազմված հեռախոսագրերի համաձայն՝ երեխայի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի հետ Աննա Ասատրյանի տեսակցությունը և շփումը տեղի չի ունեցել դրա համար նշանակված օրը Աննա Ասատրյանին «հարմար չլինելու» պատճառաբանությամբ։ Ավելին՝ նույն հեռախոսագրերի համաձայն՝ Դավիթ Խաչատրյանն անգամ պատրաստակամություն է հայտնել մինչև երեխայի հետ Աննա Ասատրյանի տեսակցության և շփման համար նշանակված օրը նույնպես կազմակերպել երեխայի և Աննա Ասատրյանի տեսակցությունը և շփումը, սակայն Աննա Ասատրյանը չի ցանկացել և նախընտրել է երեխային տեսակցել ու նրա հետ շփվել միայն դրա համար նշանակված օրը։ Երեխայի հետ տեսակցություն կազակերպելու մասին արձանագրությունների համաձայն՝ Աննա Ասատրյանը երեխայի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի հետ տեսակցության և շփման համար նշանակված օրերին ներկայանալու դեպքում գրեթե միշտ ներկայացել է ուշացումով։
Վերը շարադրվածը երեխայի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի նկատմամբ Աննա Ասատրյանի անտարբեր և անփույթ վերաբերմունքի առավել քան խոսուն ապացույց է, որպիսի պայմաններում երեխայի բնակության վայրն Աննա Ասատրյանի մոտ որոշելը երբևէ չի կարող բխել երեխայի լավագույն շահերից։
Բացի այդ, թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթի շրջանակներում կազմված արձանագրությունների համաձայն՝ երեխան՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանը, Աննա Ասատրյանին չի ճանաչում որպես մայր։ Մասնավորապես՝ երեխայի հետ տեսակցություն կազմակերպելու մասին 29.10.2014թվականի արձանագրության համաձայն՝ Աննա Ասատրյանը երեխային մի քանի անգամ ասել է, որ ինքն է նրա մայրը, ինչին երեխան պատասխանել է, որ իր մայրը տանն է՝ նկատի ունենալով տատիկին՝ Դավիթ Խաչատրանի մորը։
Ավելին՝ թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթի շրջանակներում կազմված արձանագրությունների համաձայն՝ երեխան Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանը, չի ցանկացել մոտենալ Աննա Ասատրյանին և միայն հոր՝ Դավիթ Խաչատրյանի հորդորներից հետո է սկսել շփվել շփվել Աննա Ասատրյանի հետ, որոշ դեպքերում Աննա Ասատրյանի հետ տեսակցությունն ավարտվել է հենց երեխայի ցանկությամբ, իսկ որոշ դեպքերում երեխան չի ընդունել նույնիսկ Աննա Ասատրյանի կողմից նրան առաջարկված կոնֆետները և խաղալիքները։
Հետևաբար՝ երեխայի կողմից Աննա Խաչատրյանին որպես մայր չճանաչելու և նրա հետ դժվարությամբ՝ միայ հոր՝ Դավիթ Խաչատրյանի հորդորների արդյունքում շփվելու պայմաններում նույնպես երեխայի բնակության վայրն Աննա Ասատրյանի մոտ որոշելը չի կարող բխել երեխայի լավագույն շահերից։
Ելնելով վերը շարադրվածից և կից ներկայացնելով սույն դիմումում նշված ապացույցները՝ խնդրում եմ հայցը մերժել, իսկ հակընդդեմ հայցը բավարարել։
Պատասխանող, հակընդդեմ հայցվորը դատաքննությամբ հայտնել է, որ երբևէ չի խոչընդոտել Աննա Ասատրյանի և դստեր շփմանը, սակայն երեխան ծնված օրից ապրում է իր հետ և նրա շահերից չի բխում մոր հետ ապրելը, առավել ևս որ իրենց ունեցած տեղեկություններով Աննա Ասատրյանը ամուսնացել է և մեկնել է Ռուսաստանի Դաշնություն, ի հավաստումն այդ փաստի, Դատարանին ներկայացրեց նկարներ, որտեղ Աննա Ասատրյանը հարսանեկան զգեստով է և հայտնեց, որ ամենայն հավանականությամբ նկարի երիտասարդ տղամարդը նրա ամուսինն է։ Իրեն` Աննայի ամուսնության մասին հայտնել են իրենց ընդհանուր ծանոթները։ Նման պայմաններում ինքն անհնարին է համարում երեխայի բնակության վայրը մոր բնակության վայրը սահմանել, առավել ևս երբ իրենց հայտնի չէ անգամ մոր բնակության վայրը, իսկ երեխան այս տարի դպրոց պետք է հաճախի և նրա համար մեծ սթրես կլինի կյանքի նման փոփոխությունը։
Երրորդ անձ՝ Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի դիրքորքշումը
Ըստ ՀՀ Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի նախագահ Ս.Հարթենյանի, քարտուղար Ի.Մարգարյանի, հանձնաժողովի անդամներ Ա.Պետրոսյանի և Ռ.Կանցյանի կողմից տրված 29.06.2012թ. տրված եզրակացության. «ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆ –հանձնաժողովը կրկին քննարկել է պահանջները Երևանի քաղաքապետարանի երեխաների իրավուքների պաշտպանության բաժնի աշխատակիցների և կողմերի ներկայությամբ։ Նիստի ընթացքում Դավիթ Խաչատրյանը չի ներկայացրել նոր , հիմնավորիչ հանգամանքներ, որոնք կարող էին համոզել ներկաներին՝վերանայելու նախկին եզրակցությունը։ Հաշվի առնելով անչափահասի շահերը, և ղեկավարվելով վերոնշյալ հոդվածների դրույթներով, հանձնաժողովը եկավ եզրակացության, որ պետք է 12.03.2012թ. եզրակացությունը թողնել անփոփոխ՝ այսինքն անչափահաս Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի խնամքն ու դաստիարակությունը, ինչպես նաև նրա բնակության վայրը հանձնել մորը՝ Աննա Ասատրյանին։
Հանձնաժողովը գտնում է, որ Դավիթ Խաչատրյանի կողմից ներկայացրած երեխայի բնակության վայրը անփոփոխ՝ հոր մոտ թողնելու պահանջի մասին հակընդդեմ հայցը հիմնավորված չէ, չի բխում երեխայի շահերից, ուստի միջնորդում է դատարանին՝ մերժել այն» (հ.1, գ.թ. 82-83)։
Ըստ Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի խնամակալության և հոգեբարձության հանձնաժողովի կողմից 29.11.2013թ. տրված եզրակացության. «հանձնաժողովը կրկին քննարկել է պահանջները և հաշվի առնելով դատահոգեբանական փորձաքննության արդյունքները, եկել եզրակացության անչափահաս Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի /ծնված 11.11.2011թ./ բնակության վայր հանձնել մորը՝ Աննա Ասատրյանին։
Դավիթ Խաչատրյանի կողմից ներկայացված երեխայի բնակության վայրը անփոփոխ հոր թողնելու պահանջի մասին հակընդդեմ հայցը հիմնավորված չէ, չի բխում երեխայի շահերից, ուստի միջնորդում է դատարանին՝ մերժել այն» (հ.4, գ.թ. 69)։
Ըստ Աննա Ասատրյանի բնակարանային կենսապայմանների ուսումնասիրության ակտի եզրակացության. «ունի բավարար կենսապայմաններ և կարող է պատշաճ կարգով զբաղվել իր երեխայի խնամքով և դաստիարակությամբ» (հ.4, գ.թ. 70)։
Ըստ Դավիթ Խաչատրյանի բնակարանային կենսապայմանների ուսումնասիրության ակտի եզրակացության. «ունի բավարար կենսապայմաններ և պատշաճ կարգով զբաղվում է իր երեխայի խնամքով» (հ.4, գ.թ. 71)։
Ըստ ՀՀ Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավար Ա.Ալեքսանյանի կողմից Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Լ.Կատվալյանին 21.02.2014թ. ուղղված թիվ 26/10-Խ-107 դիմումի. «Հարգելի տիկին Կատվալյան
Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավարին է դիմել քաղաքացի Դավիթ Խաչատրյանը՝ խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի 29.11.2013թ. եզրակացությունը վերացնելու, կողմերի կենսապայմանների ուսումնասիրություն կատարելու և նոր եզրակացություն տալու պահանջներով։ Մեկ անգամ ևս կատարվել է կողմերի կենսապայմանների ուսումնասիրություն և պարզ է դարձել, որ կենսապայմանների փոփոխություն չի կատարվել։
Դիմումը քննարկվել է հանձնաժողովի 06.02.2014թ նիստում։ Դավիթ Խաչատրյանը եղել է պատշաճ կարգով ծանուցված, սակայն նիստին չի ներկայացել։ Նա մեկ անգամ ևս ներկայացրել է դիմում՝ հարցի քննարկումը հետաձգելու խնդրանքով՝ պատճառաբանելով, որ այդ ժամին նշված գործով հրավիրված է դատական նիստի, սակայն չի ներկայացրել համապատասխան դատական ծանուցագիր։ Հաշվի առնելով այս հանգամանքը, հանձնաժողովը դիմումը քննարկել է առանց նրա մասնակցության և եկել եզրակացության, որ պահանջը հիմնավորված չէ, հետևաբար վարչական շրջանի ղեկավարի 26/10-9807 02.12.2013թ. գրությամբ Ձեզ ներկայացված 29.11.2013թ. եզրակացությունը և կենսապայմանների ուսումնասիրության ակտերը մնում են անփոփոխ» (հ.4, գ.թ. 121)։
Ըստ ՀՀ Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավար Ա.Ալեքսանյանի կողմից Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Լ.Կատվալյանին 27.03.2014թ. ուղղված թիվ 26/10-Խ310 գրության. «Հարգելի տիկին Կատվալյան
Տեղեկացնում եմ Ձեզ, որ Երևանի քաղաքապետ պարոն Տ.Մարգարյանին հասցեագրված Դավիթ Խաչատրյանի դիմումը քննարկվել է խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի 02.03.2014թ նիստում։ Քաղաքապետի հանձնարարականով, բացի հանձնաժողովի անդամներից, խորհրդակցական ձայնի իրավունքով նիստին մասնակցել են նաև քաղաքապետարանի երեխաների իրավունքների պաշտպանության բաժնի պետ Ի.Խաչատրյանը, գլխավոր մասնագետ Լ.Շահբազյանը, առաջատար մասնագետ Լ.Սարգսյանը, ինչպես նաև դիմող Դավիթ Խաչատրյանը և նրա ներկայացուցիչը։
Նիստի ընթացքում քննարկվել է դիմումում նշված այն փաստարկները՝ համաձայն որի հանձնաժողովը կայացրել է ոչ օբյեկտիվ եզրակացություն։ Որպես նոր հանգամանք՝ Դ.Խաչատրյանը ներկայացրել է լուսանկարներ և փաստաթղթեր, որ ինքը ձեռք է բերել անշարժ գույք, կենսապայմանները էապես բարելավվել են, ավելացել են եկամուտները, սակայն չի ներկայացրել համապատասխան սեփականաշնորհման վկայական և տեղեկանք իր եկամուտների մասին։
Մեկ անգամ ևս քննարկելով դիմումում նշված փաստարկները, ներկայացված նոր հանգամանքները, հանձնաժողովը եկել է եզրակացության, որ պահանջները հիմնավորված չեն, չեն բխում անչափահաս Արևիկ Խաչատրյանի /ծնված 11.11.2011թ./ շահերից, ուստի վարչական շրջանի ղեկավարի 10.02.2014թ. հ.26/10-Խ 107 գրությունը, 29.11.2013թ. եզրակացությունը և նրան կից դատարան ներկայացված կենսապայմանների ուսումնասիրության ակտերը թողնել անփոփոխ» (հ.4, գ.թ. 123)։
Ըստ ՀՀ Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավար, հանձնաժողովի կողմից տրված Աննա Ասատրյանի կյանքի և կենսապայմանների ուսումնասիրության ակտի եզրակացության` Ա.Ասատրյանը ունի բավարար կենսապայմաններ (տե՛ս h.8, գ.թ. 56)։
Ըստ ՀՀ Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավար, հանձնաժողովի կողմից տրված Դավիթ Խաչատրյանի, անչափահաս Արևիկ Խաչատրյանի կյանքի և կենսապայմանների ուսումնասիրության ակտի եզրակացութույան` Դ.Խաչատրյանը ունի բավարար կենսապայմաններ ( տե՛ս h.8, գ.թ.57)։
Ըստ խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի կողմից 02.03.2016թ. եզրակացության. «-Հաշվի առնելով կողմերի նախօրդ դիրքորոշումները և այն հանգամանքը, որ նրանք չներկայացրին նոր հանգամանքներ, ինչպես նաև անչափահասի շահերը և ղեկավարվելով վերոնշյալ հոդվածների դրույթներով, խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովը եկել է հետևյալ եզրակացության՝
1. հանձնաժողովի 29.11.2013թ. եզրակացությունը թողնել անփոփոխ՝ անչափահաս Արևիկ Խաչատրյանի բնակության վայր սահմանել մոր՝ Աննա Ասատրյանի բնակության վայրը» (հ.8, գ.թ.58)։
Ըստ խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի կողմից 15.04.2016թ. եզրակացության. «1.ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ-քաղաքացիներ Աննա Ասատրյանը և Դավիթ Խաչատրյանը 2010թվականից մինչև 2012 թվականը եղել են փաստական ամուսնության մեջ։ Ունեն մեկ երեխա՝ 11.11.2011թվականին ծնված Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանին։ Դ.Խաչատրյանը ճանաչել է երեխայի հայրությունը։ Երեխան բնակվում է հոր հետ։ Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանի /դատավոր՝ Մկրտչյան/ 16.08.2012թ. վճռով անչափահաս Արևիկ Խաչատրյանի բնակության վայր է սահմանվել մոր՝ Աննա Ասատրյանի բնակության վայրը։ Նման դիրքորոշում է ունեցել նաև խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովը՝ իր 12.03.2012թ. եզրակացությամբ։ Վերաքննիչ դատարանի 13.12.2012թ. որոշմամբ ընդհանուր իրավասության դատարանի վճիռը բեկանվել է և գործը ուղարկվել է նոր քննության։ Դ.Խաչատրյանը դատարան է ներկայացրել միջնորդություն՝ Աննա Ասատրյանի նկատմամբ դատահոգեբանական փարձաքննություն նշանակելու պահանջով։ «Փորձաքննությունների ազգայի բյուրո» ՊՈԱԿ-ի կողմից ներկայացված փորձաքննության արդյունքների համաձայն Աննա Ասատրյանի մոտ չի բացահայտվել ագրեսիվ վարքագիծ և նրա շփումը երեխայի հետ չի կարող բացասական անդրադառնալ վերջինիս վրա։ Նրան բնորոշ է երեխայի նկատմամբ գերխնամքի ցանկությունը և վիրավորելու վախը։
Հանձնաժողովը մեկ անգամ ևս քննարկել է հայցապահանջը և երեխայի բնակության վայր է սահմանել մոր բնակության վայրը /29.11.2012թ. եզրակացություն/։ Դ.Խաչատրյանը վերադասության կարգով բողոքել է Երևանի քաղաքապետին՝ կողմնակալ եզրակացություն տալու համար։ Քաղաքապետի հանձնարարությամբ մեկ անգամ ևս հրավիրվել է հանձնաժողովի նիստ՝ որին մասնակցել են նաև քաղապետարանի երեխաների իրավունքների պաշտպանության բաժնի աշխատակիցները։ Լսելով կողմերի դիրքորոշումները, նիստին հրավիրվածները համոզվել են, որ տրված եզրակացությունը օբյեկտիվ է և այն մնացել է անփոփոխ։
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ հանձաժովը մի քանի անգամ քննարկել է հայցապահանջը և տվել է միևնույն եզրակացությունը, դատարանը /դատավոր՝ Կատվալյան/ 20.11.2014 վճռով անչափահաս երեխայի բնակության վայր է սահմանել հոր՝ Դավիթ Խաչատրյանի բնակության վայրը։ Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանը 18.06.2015թ. որոշմամբ 20.11.2014թ. վճիռը թողել է անփոփոխ։ Վճռաբեկ քաղաքացիական դատարանը 28.12.2015թ. որոշմամբ բեկանել է վերաքննիչ դատարանի 18.06.2015թ որոշումը և գործը ուղարկվել է նոր քննության։ Նշենք, որ վճռաբեկ դատարանի այս որոշման համար հիմք է հանդիսացել այն հանգամանքը, որ «երեխայի շահ» հասկացությունը գնահատելիս չեն իրականացրել գործում առկա բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտումն և գնահատումը։
Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի ներկայացուցիչը Դատարանին է ներկայացրել նոր եզրակացություն, համաձայն որի խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի նիստին խորհրդակցական ձայնի իրավունքով մասնակցել են նաև Երևանի քաղաքապետարանի երեխաների իրավունքների պաշտպանության բաժնի պետ Ի.Խաչատրյանը, մասնագետ Լ.Շահբազյանը, մանկավարժ-հոգեբան Լ.Պողոսյանը, Ա.Ասատրյանը, Դ.Խաչատրյանը, նրա ներկայացուցիչ Ժ.Հարությունյանը, անչափահաս Ա.Խաչատրյանը: Կողմերը չեն ներկայացրել նոր միջնորդություններ, առարկություններ և ապացույցներ: Աննա Ասատրյանը պնդել է իր հայցապահանջը և նշել, որ երեխային մոր մոտ թողնելը բխում է նրա լավագույն շահերից` հաշվի առնելով վերջինիս տարիքը և մայրական խնամքի ու դաստիարակության առավել անհրաժեշտությունը: Դավիթ Խաչատրյանը նշել է, որ Աննա Ասատրյանը չի կարող երեխայի համար ապահովել բավարար խնամք և ապրելակերպ, հետևաբար երեխայի բնակության վայրը պետք է մնա անփոփոխ: Հոգեբանը հնարավորություն է ունեցել շփվել երեխայի և նրա ծնողների հետ` պարզելու երեխայի և ծնողներից յուրաքանչյուրի հետ իր հարաբերությունները, նրա հոգեբանական վիճակը, ստացած դաստիարակության որակը: Նա եկել է եզրակացության, որ Դավիթ Խաչատրյանը վարում է դաստիարակության ավտորիտար ոճ: Այսպիսի դաստիարակչական մեթոդներ կիրառող ծնողների երեխաները սովորաբար լինում են ըմբոստ, վախկոտ և հեշտությամբ ընկնում են հասակակիցների ազդեցության տակ: Նման դաստիարակության պատճառով տուժում են երեխա-ծնող հարաբերությունները, անխուսափելի են դառնում վեճերը: Ծնողների հետ երեխան հոգեբանորեն գտնվում է անառողջ կապվածության մեջ, քանի որ նրանցից յուրաքանչյուրը մտածում է, որ ինքը ավելի լավ կպահի երեխային և չկա գիտակցումը` երեխային որպես անհատ ընդունելու: Երեխայի հոգեհուզական վիճակը անկայուն է և ոչ ադեկվատ, քանի որ փակ են այն բոլոր մղիչ ուժերը, որոնք թույլ կտան նրան առանց կողմնակի ազդեցության ունենալ իր սեփական կարծիքը: Երեխայի` մոր հետ անառողջ կապվածությունը նրա համոզումը չէ: Երեխան ապրում է մի խորը բարդույթ, որը կոչվում է մոր հանդեպ հոգեբանական կորուստի և զրկվածության վիճակ: Ինչքան էլ երեխան խոսքով մերժի մորը, այնուամենայնիվ նրա բազային պահանջմունքներից մեկն է սիրվելու և սիրելու պահանջմունքը: Ամփոփելով իր դիտարկումները` հոգեբանը նպատակահարմար է գտել երեխայի հետագա խնամքը հանձնել մորը: Հաշվի առնելով հանձնաժողովի անդամների կարծիքը, հոգեբանի և խորհրդակցական ձայնի իրավունքով նիստին մասնակցած անձանց դիրքորոշումները, անչափահասի շահերը, հանձնաժողովը եզրակացրել է անչափահաս Արևիկ Խաչատրյանի բնակության վայրը սահմանել մոր` Աննա Ասատրյանի բնակության վայրը:
Դատաքննությամբ երրորդ անձի ներկայացուցիչը հայտնել է, որ թեև մշտապես նույն դիրքորոշումն են հայտնել, սակայն հարցի լուծումը թողնում են դատարանի հայեցողությանը, հանձնաժողովը նոր նիստ չի հրավիրել, Աննա Ասատրյանի բնակության վայրը պարզել չեն կարողացել, միայն ընտանիքի անդամների հայտարարությամբ Աննա Ասատրյանը ամուսնացել է և ժամանակավորապես մեկնել է Հայաստանից, ամռանը վերադառնալու է Հայասատան, սակայն չեն հայտնել, թե որ ամսին։ Ի պատասխան Դատարանի հարցադրմանը, պատասխանել է, որ իրենք էլ են բանավոր տեղեկացել, որ Աննա Ասատրյանը ամուսանցել է, սակայն նոր ի հայտ եկած հանգամանքներից հետո նոր նիստ չեն հրավիրել, հետևաբար հարցի լուծումը թողնում են Դատարանի հայեցողությանը։
Գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.
Դավիթ Խաչատրյանը և Աննա Ասատրյանը փաստական ամուսնական հարաբերությունների մեջ են գտնվել 31.07.2010 թվականից:
ՀՀ ԱՆ ՔԿԱԳ Մալաթիա-Սեբաստիա տարածքային բաժնի կողմից 15.11.2011 թվականին տրված թիվ ԱԲ178768 ծննդյան վկայականի համաձայն` 11.11.2011թ. ծնվել է Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանը, ծնողներն են, հայր` Դավիթ Խաչատրյանը, մայրը` Աննա Ասատրյանը:
Դավիթ Խաչատրյանը և Աննա Ասատրյանը համատեղ կյանք չեն վարում սկսած 2012թ. փետրվար ամսից:
Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանը ծնված օրից մինչ օրս բնակվում է հոր բնակության վայրում և 2012թ. փետրվար ամսից գտնվում է հոր խնամքին:
23.06.2009թ. տրված սեփականության իրավունքի վկայականի համաձայն՝ Կոտայքի մարզ, Պտղնի 1-ին այգետարածք, 5 թաղ. թիվ 9 այգ. հողամասի նկատմամաբ գրանցված է Դավիթ Խաչատրյանի սեփականության իրավունքը:
ՀՀ ԿԱ ԱԳԿ ՊԿ կողմից 23.07.2013թ. տրված սեփականության իրավունքի գրանցման վկայականի համաձայն՝ Երևան, Մալաթիա-Սեբաստիա Անդրանիկ 123/8 անշարժ գույքի նկատմամբ գրանցված է Դավիթ Խաչատրյանի սեփականության իրավունքը:
ՀՀ ԿԱ ԱԳԿ ՊԿ կողմից 06.08.2011թ. տրված սեփականության իրավունքի գրանցման վկայականի համաձայն՝ Երևան, Մալաթիա-Սեբաստիա Անդրանիկ 125/2 հասցեի անշարժ գույքի նկատմամաբ գրանցված է Գրետա Մարտիրոսյանի սփականության իրավունքը:
Սեփականության իրավունքի թիվ 2289287 վկայականի համաձայն՝ ք. Երևան, Անդրանիկի 125 շ., բն. 12 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը համատեղ սեփականության իրավունքով պատկանում է Դավիթ Խաչատրյանին:
Գրետա Շավարշի Մարտիրոսյանի լիազորված անձ Դավիթ Գուրգենի Խաչատրյանի և Գևորգ Ստեփանի Եղիազարյանի միջև 29.01.2016թ. կնքվել է /նոտարական կարգով վավերացված/ անշարժ գույքի /տարածքի/ վարձակալության պայմանագիր, համաձայն որի 1.1 կետի` սույն պայմանագրի համաձայն Վարձատուն Վարձակալի ժամանակավոր տիրապետմանը և օգտագործմանն է հանձնում ՀՀ ք.Երևան, Անդրանիկի փողոց, 125/2 հասցեում գտնվող անշարժ գույքից սույն պայմանագրի անբաժան մասը հանդիսացող շենքի հատակագծում նշված 85քմ մակերեսը: 3.2 կետի համաձայն` վարձավճարի չափը կազմում է 200.000 /երկու հարյուր հազար/ ՀՀ դրամ:
Սեփականության իրավունքի թիվ 1413799 վկայականի համաձայն` ք. Երևան, ՀԱԲ 2 թաղ., 1 շ., բն. 49 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը սեփականության իրավունքով պատկանում է Գեորգի, Աշոտ, Աննա և Հովհաննես Ասատրյանին, Ռուզաննա Սաֆարյանին:
«Լիլիա» համատիրության կողմից 13.04.2012թ. տրված տեղեկանքի համաձայն` Արևիկ Դավթի Խաչատրյանը, ծնված` 11.11.2011 թվականին, առանց հաշվառման բնակվում է Երևան քաղաքի Անդրանիկի 125 շենքի թիվ 12 բնակարանում:
ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի կողմից 20.05.2013 թվականին տրված թիվ 06-01-29/2417 տեղեկանքի համաձայն` Աննա Գևորգի Ասատրյանը հանդիսանում է համալսարանի ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետի մագիստրատուրա 1-ին կուրսի ուսանողուհի:
ՀՀ «Հոգեբուժական բժշկական կենտրոն» ՓԲԸ-ի 23.04.2013թ. տեղեկանքի համաձայն` Դավիթ Խաչատրյանը «Հոգեբուժական բժշկական կենտրոնում» հաշվառված չէ:
ՀՀ առողջապահության նախարարության «ՀԲԿ» ՓԲԸ Նարկոլոգիական կլինիկայի տեղեկանքի համաձայն` Դավիթ Խաչատրյանը նարկոլոգիական կլինիկայում հաշվառված չէ:
«Մուրացան» հիվանդանոցային համալիրի 08.05.2013թ. տեղեկանքի համաձայն` Արևիկ Խաչատրյանը սպասարկվում է «Մուրացան» հիվանդանոցային համալիր պոլիկլինիկայի կողմից 13.01.2012 թվականից: Երեխայի ֆիզիկական և մտավոր զարգացումը ընթացել է տարիքային նորմաներին համապատասխան: Պրոֆ. պատվաստումները ստացել է ըստ ազգային օրացույցի: Երեխան հիվանդագին վիճակներ և խրոնիկ հիվանդություններ չունի: Ներկայումս երեխան պրակտիկ առողջ է:
ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի փորձագետի 26.09.2013թ. եզրակացություն համաձայն` Աննա Ասատրյանի շփումը, տեսակցությունը երեխայի՝ Արևիկ Խաչատրյանի հետ չի կարող վնասակար ազդեցություն ունենալ երեխայի վրա ինչպես ֆիզիկական, հոգեբանական, այնպես էլ բարոյական առումով: Դատահոգեբանական փորձաքննության համար վճարման ենթակա գումարի չափը կազմում է 99.960 ՀՀ դրամ:
ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի փորձագետ Մ. Գ. Պետրոսյանի բացատրությունների համաձայն` Աննա Ասատրյանի մոտ հակասոցիալական և ագրեսիվ վարքագիծ չի բացահայտվել և նրա շփումը, տեսակցությունը երեխայի հետ չի կարող վնասակար ազդեցություն ունենալ երեխայի վրա ինչպես ֆիզիկական, հոգեբանական, այնպես էլ բարոյական առումով:
Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավարի 21.02.2014 թվականի թիվ 26/10-Խ107 գրության համաձայն` Դավիթ Խաչատրյանի՝ Երևանի քաղաքապետին հասցեագրված՝ 29.11.2013թ. եզրակացությունը վերացնելու, կողմերի կենսապայմանների ուսումնասիրություն կատարելու և նոր եզրակացություն տալու պահանջների մասին դիմումը քննարկվել է խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի 06.02.2014թ. նիստում: Որոշվել է հանձնաժողովի 29.11.2013թ. եզրակացությունը և դրա կից ներկայացված կենսապայմանների ուսումնասիրության ակտերը թողնել անփոփոխ:
Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավարի 07.03.2014 թվականի թիվ 26/10-Խ310 գրության համաձայն՝
Դավիթ Խաչատրյանի՝ Երևանի քաղաքապետին հասցեագրված դիմումը քննարկվել է խնամակալության և հոգաբարձության հանձնաժողովի 05.03.2014թ. նիստում, որին մասնակցել են նաև քաղաքապետարանի երեխաների իրավունքների պաշտպանության բաժնի պետ Ի. Խաչատրյանը, գլխավոր մասնագետ Լ. Շահբազյանը, առաջատար մասնագետ Լ. Սարգսյանը, ինչպես նաև դիմող Դավիթ Խաչատրյանը և նրա ներկայացուցիչը: Որոշվել է հանձնաժողովի 29.11.2013թ. եզրակացությունը և դրա կից ներկայացված կենսապայմանների ուսումնասիրության ակտերը թողնել անփոփոխ։
Հոգեբան Լ.Պողոսյանի 19.04.2016թ. քաղաքացիական գործի վերաբերյալ հոգեբանական փորձաքննության արդյունքների համաձայն` Դավիթ Խաչատրյանը վարում է դաստիարակության ավտորիտար ոճ: Այսպիսի դաստիարակչական մեթոդներ կիրառող ծնողների երեխաները սովորաբար լինում են ըմբոստ, վախկոտ և հեշտությամբ ընկնում են հասակակիցների ազդեցության տակ: Նման դաստիարակության պատճառով տուժում են երեխա-ծնող հարաբերությունները, անխուսափելի են դառնում վեճերը: Ծնողների հետ երեխան հոգեբանորեն գտնվում է անառողջ կապվածության մեջ, քանի որ նրանցից յուրաքանչյուրը մտածում է, որ ինքը ավելի լավ կպահի երեխային և չկա գիտակցումը` երեխայի, որպես անհատ ընդունելու: Երեխայի հոգեհուզական վիճակը անկայուն է և ոչ ադեկվատ, քանի որ փակ են այն բոլոր մղիչ ուժերը, որոնք թույլ կտան նրան առանց կողմնակի ազդեցության ունենալ իր սեփական կարծիքը: Երեխայի` մոր հետ անառողջ կապվածությունը նրա համոզումը չէ: Երեխան ապրում է մի խորը բարդույթ, որը կոչվում է մոր հանդեպ հոգեբանական կորուստի և զրկվածության վիճակ: Ինչքան էլ երեխան խոսքով մերժի մորը, այնուամենայնիվ նրա բազային պահանջմունքներից մեկն է սիրվելու և սիրելու պահանջմունքը: Հոգեբանը նպատակահարմար է գտել երեխայի հետագա խնամքը հանձնել մորը:
ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի 12.01.2017թ. թիվ 16-0248դ փորձագետի եզրակացության համաձայն` Աննա Ասատրյանը փորձաքննության չի ներկայացել, ուստի հնարավոր չի եղել ուսումնասիրել և պատասխանել որոշմամբ առաջադրված` Արևիկ Խաչատրյանի և Աննա Ասատրյանի հարաբերությունների, վերջինիս բարոյական և անձնային հատկանիշների, երեխայի հոգեվիճակի և հոգեկան զարգացման վրա դրանց ազդեցության, Ա.Խաչատրյանի բնակության վայրի սահմանման նպատակահարմարության վերաբերյալ հարցադրումներին: 1,3 Դ.Խաչատրյանին բնորոշ են այնպիսի բարոյական և անձնային հատկանիշներ, ինչպիսիք են շփվողականությունը, տպավորվողականությունը, ցուցադրականությունը, հոգեկան ապրումների երկարատևությունը, նա իր համար կարևոր արժեքների շարքին է դասում առողջությունը, հոգևոր և ֆիզիկական մտերմությունը մտերիմ մարդու հետ, երջանիկ ընտանեկան կյանքը, նյութական ապահովվածությունը, հետաքրքիր աշխատանքը, դժվարությունները հաղթահարելու կարողությունը, ազնվությունը, կարգապահությունը, վարքի համընդհանուր նորմերին հետևելու կարողությունը, անկախությունը: Դ.Խաչատրյանի մոտ չեն բացահայտվել այնպիսի անձնային հոգեբանական առանձնահատկություններ, որոնք կարող են բացասական ազդեցություն ունենալ Ա.Խաչատրյանի հոգեվիճակի և հոգեկան զարգացման վրա: 2, 4. Արևիկ Խաչատրյանն արտահայտված հուզական կապվածություն ունի հոր հետ, առկա է հոր հետ նույնականանալու միտում, նրան համարում է հեղինակավոր: Ա.Խաչատրյանը մորը` Ա.Ասատրյանին չի ճանաչում որպես իր մայր, խեղաթյուրված ընկալում ունի մոր դերի, կերպարի վերաբերյալ, գտնվում է նախադպրոցական տարիքում, այս տարիքում գտնվող երեխաները արագ կապվածություն են ստեղծում այն անձի հետ, ով հոգում է իրենց խնամքն ու ջերմություն ցուցաբերում իրենց հանդեպ, կարող են արագ մոռանալ իրենցից հեռու գտնվող հարազատին, եթե նրա հետ որևէ շփում չունենան և դրական շփման վերականգնման հետ այն արագ վերականգնվում է: 5. Արևիկ Խաչատրյանի հոգեկան զարգացման մակարդակը համապատասխանում է տարիքային նորմերին, նրա մոտ առկա է երևակայական և իրական ընտանիքների մոդելների անհամապատասխանության զգացում, ունի խեղաթյուրված ընկալում մոր դերի, կերպարի վերաբերյալ: 6. Արևիկ Խաչատրյանի մոտ տագնապաայնության արտահայտված բարձր մակարդակ չի բացահայտվել: 7. Արևիկ Խաչատրյանի դաստիարակությամբ ներկայումս զբաղվում է Դավիթ Խաչատրյանը, ով կարևորում է երեխայի հետ արդյունավետ հուզական կոնտակտի հաստատումը, ծնողի և երեխայի միջև հավասար /ոչ ավտորիտար/ հարաբերությունների ստեղծումը, նրա մոտ առկա է երեխայի վրա չափազանց կենտրոնացվածության բարձր մակարդակ: 8,9,10,11 Ա.Խաչատրյանի առողջ հոգեբանական զարգացման համար կարևոր նշանակություն ունի ծնողներից յուրաքանչյուրի հետ շփումը, նրանց հետ դրական հուզական կապվածությունը, նրանց երկուսի մասնակցությունը երեխայի դաստիարակությանը: Ներկայիս բնակության և դաստիարակության պայմաններում Ա.Խաչատրյանի կողմից մորը չճանաչելը, նրա հետ որպես մայր շփման բացակայությունը, մոր դերի, կերպարի վերաբերյալ խեղաթյուրված պատկերացում ունենալը կարող է խիստ բացասական անդրադառնալ նրա հոգեկան զարգացման վրա: Ա.Խաչատրյանի հետ շփման ընթացքում խիստ անհրաժեշտ է, որ Ա.Ասատրյանը և Դ.Խաչատրյանը միմյանց նկատմամբ ունեցած բացասական դիրքորոումներից զերծ պահեն Ա.Խաչատրյանին: Քանի որ Ա.Խաչատրյան Ա.Ասատրյանին չի ճանաչում, նրան չի ընկալում որպես մայր, ուստի նրա հետ բնակվելու հնարավոր որոշում կայացնելու պարագայում խիստ անհրաժեշտ է Ա.Խաչատրյանին նախապես պատրաստել, այդ թվում նաև հոգեբանական աշխատանքի միջոցով:
ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Ա.Ջավադյանի 03.02.2017թ. գրության և 12.01.2017թ. հարկային հաշվի համաձայն՝ դատահոգեբանական փորձաքննության համար վճարման ենթակա գումարի չափը կազմում է 199.920 ՀՀ դրամ:
ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայության ալիմենտի բռնագանձման Երևան քաղաքի բաժնի 21.04.2017թ. թիվ Եա 1455/09 գրության համաձայն` թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթի կատարման շրջանակներում վերջին անգամ տեսակցություն և շփում պահանջատեր Աննա Ասատրյանի և մանկահասակ Արևիկ Խաչատրյանի միջև արձանագրվել է 02.06.2016թ.:
Դատարանի իրավական վերլուծությունները.
Դատարանը, ուսումնասիրելով գործի հանգամանքները և ներկայացված ապացույցները, յուրաքանչյուր ապացույց գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտության վրա հիմնված ներքին համոզմամբ, գտավ, որ հայցը ենթակա է մերժման, իսկ հակընդդեմ հայցը՝ բավարարման հետևյալ հիմնավորմամբ.
Համաձայն ՀՀ ընտանեկան օրենսգրքի 53 հոդվածի 3-րդ մասի՝ ծնողների` միմյանցից առանձին ապրելու դեպքում երեխաների բնակության վայրը որոշվում է ծնողների համաձայնությամբ։ Համաձայնության բացակայության դեպքում ծնողների միջև վեճը լուծում է դատարանը` ելնելով երեխաների շահերից և հաշվի առնելով տասը տարին լրացած երեխայի կարծիքը։ Ընդ որում, դատարանը հաշվի է առնում երեխայի կապվածությունը ծնողներից յուրաքանչյուրի, քույրերի ու եղբայրների հետ, երեխայի տարիքը, ծնողների բարոյական և անձնական այլ հատկանիշներ, ծնողներից յուրաքանչյուրի և երեխայի միջև գոյություն ունեցող հարաբերությունները, երեխայի դաստիարակության ու զարգացման համար պայմաններ ստեղծելու հնարավորությունը (ծնողների գործունեության (աշխատանքի) բնույթը, նրանց գույքային ու ընտանեկան դրությունը և այլն)։
Նշված նորմի վերլուծությունից բխում է, որ երեխայի բնակության վայրը սահմանվում է դատական կարգով, եթե ծնողները բնակվում են միմյանցից առանձին և նրանց միջև բացակայում է համաձայնություն երեխայի բնակության մասին:
Համաձայն դատաքննությամբ հետազոտված ապացույցների, մասնավորապես ՀՀ ԱՆ ՔԿԱԳ Մալաթիա-Սեբաստիա տարածքային բաժնի կողմից 15.11.2011 թվականին տրված թիվ ԱԲ178768 ծննդյան վկայականի ` 11.11.2011թ. ծնվել է Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանը, ծնողներն են, հայր` Դավիթ Խաչատրյանը, մայրը` Աննա Ասատրյանը:
Համաձայն սույն գործի փաստերի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի և Դավիթ Խաչատրյանը, Աննա Ասատրյանի ամուսնությունը փաստացի դադարած է 2012թվականից:
20.02.2012թ. դիմելով դատարան` Աննա Ասատրյանը պահանջել է իր երեխայի՝ 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի բնակության վայրը որոշել իր բնակության վայրը, ինչպես նաև երեխայի խնամքը և դաստիարակությունը հանձնել իրեն:
14.04.2012թ. հակընդդեմ հայցով դիմելով դատարան՝ Դավիթ Խաչատրյանը պահանջել է 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի բնակության վայրը թողնել անփոփոխ՝ իր մոտ՝ Երևանի Անդրանիկի փողոցի 125-րդ շենքի թիվ 12 բնակարանում:
Փաստորեն 2012թ. սկսած ծնողների միջև բացակայում է երեխայի բնակության վայրի վերաբերյալ համաձայնությունը, հետևաբար համաձայնության բացակայության պայմաններում երեխայի բնակության վայրը պետք է սահմանվի դատական կարգով:
Դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է պատասխանել հետևյալ իրավական հարցադրմանը` արդյոք ամուսինների միջև համաձայնության բացակայության դեպքում, երեխայի լավագույն շահերից որն է բխում՝ շարունակել ապրել հոր բնակության վայրում, թե բնակության վայրը փոխել և մոր բնակության վայրում բնակվել:
«Երեխայի իրավունքների մասին» 1989 թվականի ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) 3-րդ հոդվածի վերլուծությունից հետևում է, որ Դատարանները երեխայի իրավունքները շոշափող ցանկացած գործ քննելիս առաջնայնությունը պետք է տան երեխայի շահերի առավել ապահովմանը: Կոնվենցիայով պետությունը պարտավորվում է օրենսդրական, վարչական միջոցներ ձեռնարկել երեխայի շահերի ապահովման համար, սահմանել երեխայի խնամարկյալների, ծնողների իրավունքների և պարտականությունների ծավալը, հետևել պետական և պատկան մարմինների գործունեությանը տվյալ իրավահարաբերություններում միտված երեխայի բարեկեցությանն անհրաժեշտ պաշտպանությանը և հոգատարությանը:
ՀՀ ընտանեկան օրենսգրքի 53-րդ հոդվածի 3-րդ մասը սահմանում է, որ երեխայի բնակության վայրը Դատարանը որոշում է՝ ելնելով երեխայի շահերից և հաշվի առնելով երեխայի կապվածությունը ծնողներից յուրաքանչյուրի, քույրերի ու եղբայրների հետ, երեխայի տարիքը, ծնողների բարոյական և անձնական այլ հատկանիշներ, ծնողներից յուրաքանչյուրի և երեխայի միջև գոյություն ունեցող հարաբերությունները, երեխայի դաստիարակության ու զարգացման համար պայմաններ ստեղծելու հնարավորությունը (ծնողների գործունեության (աշխատանքի) բնույթը, նրանց գույքային ու ընտանեկան դրությունը և այլն)։
Վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ ծնողների` միմյանցից առանձին ապրելու դեպքում երեխաների բնակության վայրը որոշելիս դատարանը յուրաքանչյուր կոնկրետ գործով պետք է ելնի երեխայի լավագույն շահերից` այն գնահատելիս որպես հիմք ընդունելով օրենսդրորեն սահմանված հետևյալ պայմանները.
1) երեխայի կապվածությունը ծնողներից յուրաքանչյուրի, քույրերի ու եղբայրների հետ,
2) երեխայի տարիքը,
3) ծնողների բարոյական և անձնական այլ հատկանիշները,
4) ծնողներից յուրաքանչյուրի և երեխայի միջև գոյություն ունեցող հարաբերությունները,
5) երեխայի դաստիարակության ու զարգացման համար պայմաններ ստեղծելու հնարավորությունը (ծնողների գործունեության (աշխատանքի) բնույթը, նրանց գույքային ու ընտանեկան դրությունը և այլն):
Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ երեխայի բնակության վայրը որոշելու հայցապահանջի հիման վրա հարուցված գործեր քննելիս դատարանը կարող է բացահայտել երեխայի լավագույն շահերը՝ հիմք ընդունելով ոչ միայն երեխայի լավագույն շահերը որոշելու օրենսդրորեն կանխորոշված վերոգրյալ չափանիշները, այլ նաև տվյալ գործով դատարան ներկայացված և դատարանին հայտնի այլ պայմաններ: Ընդ որում, երեխայի բնակության վայրը որոշելիս երեխայի լավագույն շահերի բովանդակության մեջ ընդգրկվող յուրաքանչյուր չափանիշի բացահայտման հարցը դատարանը պարզում է գործում եղած բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ գործում առկա յուրաքանչյուր ապացույցի անմիջական գնահատման արդյունքում: Այլ կերպ ասած՝ երեխայի բնակության վայրը որոշելիս երեխայի լավագույն շահերի բովանդակության մեջ ընդգրկվող յուրաքանչյուր չափանիշի առկայության կամ բացակայության մասին դատարանի դիրքորոշումը պետք է ձևավորվի գործով ձեռք բերված բոլոր թույլատրելի և վերաբերելի ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման արդյունքում՝ հաշվի առնելով ապացույցների համակցությունը և փոխադարձ կապը, ինչպես նաև դատարանի ներքին համոզմունքը:
Վերը նշված հոդվածներից հետևում է, որ երեխաների ծնողներից մեկի հետ ապրելու հարցը դատարանը որոշում է` առաջնորդվելով երեխայի լավագույն շահերով:
Դատարանը հաշվի առնելով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի արտահայտած դիրքրոշումը և համաձայն ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրեսգրքի 48-րդ հոդվածի, Հայցվորի վրա դրել է այն փաստի ապացուցման բեռը, որ երեխայի լավագույն շահերից է բխում մոր հետ բնակվելը, իսկ Հակընդդեմ հայցվորի վրա դրել է այն փաստի ապացուցման բեռը, որ երեխայի շահերից բխում է հոր հետ ապրելը:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 47-րդ հոդվածի 1-ին մասին համաձայն՝ գործով ապացույցներ են սույն օրենսգրքով և այլ օրենքներով նախատեսված կարգով ձեռք բերված տեղեկությունները, որոնց հիման վրա դատարանը պարզում է գործին մասնակցող անձանց պահանջները և առարկությունները հիմնավորող, ինչպես նաև վեճի լուծման համար նշանակություն ունեցող այլ հանգամանքների առկայությունը կամ բացակայությունը:
Այդ տեղեկությունները հաստատվում են`
1) գրավոր և իրեղեն ապացույցներով.
2) փորձագետների եզրակացություններով.
3) վկաների ցուցմունքներով.
4) գործին մասնակցող անձանց ցուցմունքներով:
Համաձայն սույն գործով հետազոտված ապացույցների հիման վրա հաստատված փաստերի` Աննա Ասատրյանը ընտանեկան անխորժությունների պատճառով 2012թ. հունվար ամսվա վերջին հեռացել է տնից:
Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանը ծնված օրից մինչ օրս բնակվում է հոր բնակության վայրում և 2012թ. փետրվար ամսից գտնվում է հոր խնամքին:
23.06.2009թ. տրված սեփականության իրավունքի վկայականի համաձայն՝ Կոտայքի մարզ, Պտղնի 1-ին այգետարածք, 5 թաղ. թիվ 9 այգ. հողամասի նկատմամաբ գրանցված է Դավիթ Խաչատրյանի սեփականության իրավունքը:
ՀՀ ԿԱ ԱԳԿ ՊԿ կողմից 23.07.2013թ. տրված սեփականության իրավունքի գրանցման վկայականի համաձայն՝ Երևան, Մալաթիա-Սեբաստիա Անդրանիկ 123/8 անշարժ գույքի նկատմամբ գրանցված է Դավիթ Խաչատրյանի սեփականության իրավունքը:
Սեփականության իրավունքի թիվ 2289287 վկայականի համաձայն՝ ք. Երևան, Անդրանիկի 125 շ., բն. 12 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը համատեղ սեփականության իրավունքով պատկանում է Դավիթ Խաչատրյանին:
Սեփականության իրավունքի թիվ 1413799 վկայականի համաձայն` ք. Երևան, ՀԱԲ 2 թաղ., 1 շ., բն. 49 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը սեփականության իրավունքով պատկանում է Գեորգի, Աշոտ, Աննա և Հովհաննես Ասատրյանին, Ռուզաննա Սաֆարյանին:
ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի կողմից 20.05.2013 թվականին տրված թիվ 06-01-29/2417 տեղեկանքի համաձայն` Աննա Գևորգի Ասատրյանը հանդիսանում է համալսարանի ընդհանուր բժշկության ֆակուլտետի մագիստրատուրա 1-ին կուրսի ուսանողուհի:
ՀՀ «Հոգեբուժական բժշկական կենտրոն» ՓԲԸ-ի 23.04.2013թ. տեղեկանքի համաձայն` Դավիթ Խաչատրյանը «Հոգեբուժական բժշկական կենտրոնում» հաշվառված չէ:
ՀՀ առողջապահության նախարարության «ՀԲԿ» ՓԲԸ Նարկոլոգիական կլինիկայի տեղեկանքի համաձայն` Դավիթ Խաչատրյանը նարկոլոգիական կլինիկայում հաշվառված չէ:
«Մուրացան» հիվանդանոցային համալիրի 08.05.2013թ. տեղեկանքի համաձայն` Արևիկ Խաչատրյանը սպասարկվում է «Մուրացան» հիվանդանոցային համալիր պոլիկլինիկայի կողմից 13.01.2012 թվականից: Երեխայի ֆիզիկական և մտավոր զարգացումը ընթացել է տարիքային նորմաներին համապատասխան: Պրոֆ. պատվաստումները ստացել է ըստ ազգային օրացույցի: Երեխան հիվանդագին վիճակներ և խրոնիկ հիվանդություններ չունի: Ներկայումս երեխան պրակտիկ առողջ է:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 62-րդ հոդվածի համաձայն՝ փորձագետի եզրակացությունը կազմվում է գրավոր: Այն պետք է պարունակի`
1) նշում` կիրառված մեթոդների մասին.
2) կատարված հետազոտությունների մանրամասն նկարագրությունը.
3) հետազոտությունների արդյունքում արված հետևությունները.
4) առաջադրված հարցերի հիմնավորված պատասխանները:
2. Եթե փորձագետը փորձաքննություն կատարելիս պարզում է գործի համար նշանակություն ունեցող այնպիսի հանգամանքներ, որոնց կապակցությամբ նրան հարցեր չեն առաջադրվել, նա իրավունք ունի այդ հանգամանքների վերաբերյալ հետևություններն արտացոլել իր եզրակացությունում:
3. Փորձագետի եզրակացությունը հետազոտվում է դատական նիստում և գնահատվում մյուս ապացույցների հետ:
Դատարանը կարող է հրավիրել գրավոր եզրակացություն ներկայացրած փորձագետին դրա վերաբերյալ բանավոր բացատրություններ տալու համար, եթե գործի հանգամանքներից բխում է դրա անհրաժեշտությունն ու նպատակահարմարությունը:
Դատարանը հրավիրում է գրավոր եզրակացություն ներկայացրած փորձագետին դրա վերաբերյալ բանավոր բացատրություններ տալու համար, եթե այդ մասին միջնորդել են կողմերը, կամ միջնորդել է կողմերից մեկը:
ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի փորձագետի 26.09.2013թ. եզրակացություն համաձայն` Աննա Ասատրյանի շփումը, տեսակցությունը երեխայի՝ Արևիկ Խաչատրյանի հետ չի կարող վնասակար ազդեցություն ունենալ երեխայի վրա ինչպես ֆիզիկական, հոգեբանական, այնպես էլ բարոյական առումով:
ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի փորձագետ Մ. Գ. Պետրոսյանի բացատրությունների համաձայն` Աննա Ասատրյանի մոտ հակասոցիալական և ագրեսիվ վարքագիծ չի բացահայտվել և նրա շփումը, տեսակցությունը երեխայի հետ չի կարող վնասակար ազդեցություն ունենալ երեխայի վրա ինչպես ֆիզիկական, հոգեբանական, այնպես էլ բարոյական առումով:
ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի 12.01.2017թ. թիվ 16-0248դ փորձագետի եզրակացության համաձայն` Աննա Ասատրյանը փորձաքննության չի ներկայացել, ուստի հնարավոր չի եղել ուսումնասիրել և պատասխանել որոշմամբ առաջադրված` Արևիկ Խաչատրյանի և Աննա Ասատրյանի հարաբերությունների, վերջինիս բարոյական և անձնային հատկանիշների, երեխայի հոգեվիճակի և հոգեկան զարգացման վրա դրանց ազդեցության, Ա.Խաչատրյանի բնակության վայրի սահմանման նպատակահարմարության վերաբերյալ հարցադրումներին: 1,3 Դ.Խաչատրյանին բնորոշ են այնպիսի բարոյական և անձնային հատկանիշներ, ինչպիսիք են շփվողականությունը, տպավորվողականությունը, ցուցադրականությունը, հոգեկան ապրումների երկարատևությունը, նա իր համար կարևոր արժեքների շարքին է դասում առողջությունը, հոգևոր և ֆիզիկական մտերմությունը մտերիմ մարդու հետ, երջանիկ ընտանեկան կյանքը, նյութական ապահովվածությունը, հետաքրքիր աշխատանքը, դժվարությունները հաղթահարելու կարողությունը, ազնվությունը, կարգապահությունը, վարքի համընդհանուր նորմերին հետևելու կարողությունը, անկախությունը: Դ.Խաչատրյանի մոտ չեն բացահայտվել այնպիսի անձնային հոգեբանական առանձնահատկություններ, որոնք կարող են բացասական ազդեցություն ունենալ Ա.Խաչատրյանի հոգեվիճակի և հոգեկան զարգացման վրա: 2, 4. Արևիկ Խաչատրյանն արտահայտված հուզական կապվածություն ունի հոր հետ, առկա է հոր հետ նույնականանալու միտում, նրան համարում է հեղինակավոր: Ա.Խաչատրյանը մորը` Ա.Ասատրյանին չի ճանաչում որպես իր մայր, խեղաթյուրված ընկալում ունի մոր դերի, կերպարի վերաբերյալ, գտնվում է նախադպրոցական տարիքում, այս տարիքում գտնվող երեխաները արագ կապվածություն են ստեղծում այն անձի հետ, ով հոգում է իրենց խնամքն ու ջերմություն ցուցաբերում իրենց հանդեպ, կարող են արագ մոռանալ իրենցից հեռու գտնվող հարազատին, եթե նրա հետ որևէ շփում չունենան և դրական շփման վերականգնման հետ այն արագ վերականգնվում է: 5. Արևիկ Խաչատրյանի հոգեկան զարգացման մակարդակը համապատասխանում է տարիքային նորմերին, նրա մոտ առկա է երևակայական և իրական ընտանիքների մոդելների անհամապատասխանության զգացում, ունի խեղաթյուրված ընկալում մոր դերի, կերպարի վերաբերյալ: 6. Արևիկ Խաչատրյանի մոտ տագնապաայնության արտահայտված բարձր մակարդակ չի բացահայտվել: 7. Արևիկ Խաչատրյանի դաստիարակությամբ ներկայումս զբաղվում է Դավիթ Խաչատրյանը, ով կարևորում է երեխայի հետ արդյունավետ հուզական կոնտակտի հաստատումը, ծնողի և երեխայի միջև հավասար /ոչ ավտորիտար/ հարաբերությունների ստեղծումը, նրա մոտ առկա է երեխայի վրա չափազանց կենտրոնացվածության բարձր մակարդակ: 8,9,10,11 Ա.Խաչատրյանի առողջ հոգեբանական զարգացման համար կարևոր նշանակություն ունի ծնողներից յուրաքանչյուրի հետ շփումը, նրանց հետ դրական հուզական կապվածությունը, նրանց երկուսի մասնակցությունը երեխայի դաստիարակությանը: Ներկայիս բնակության և դաստիարակության պայմաններում Ա.Խաչատրյանի կողմից մորը չճանաչելը, նրա հետ որպես մայր շփման բացակայությունը, մոր դերի, կերպարի վերաբերյալ խեղաթյուրված պատկերացում ունենալը կարող է խիստ բացասական անդրադառնալ նրա հոգեկան զարգացման վրա: Ա.Խաչատրյանի հետ շփման ընթացքում խիստ անհրաժեշտ է, որ Ա.Ասատրյանը և Դ.Խաչատրյանը միմյանց նկատմամբ ունեցած բացասական դիրքորոշումներից զերծ պահեն Ա.Խաչատրյանին: Քանի որ Ա.Խաչատրյան Ա.Ասատրյանին չի ճանաչում, նրան չի ընկալում որպես մայր, ուստի նրա հետ բնակվելու հնարավոր որոշում կայացնելու պարագայում խիստ անհրաժեշտ է Ա.Խաչատրյանին նախապես պատրաստել, այդ թվում նաև հոգեբանական աշխատանքի միջոցով:
ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի փորձագետ Մ.Պետրոսյանի եզրակացության վերաբերյալ տված բանավոր բացատրությունների համաձայն` Աննա Ասատրյանը չի ներկայացել փորձաքննության, հետևաբար նրա բացակայության պայմաններում նրա անձի վերաբերյալ չեն կարողացել դիրքորոշում հայտնել, նաև չեն կարող եզրահանգումնել անել երեխայի և մոր միջև կապվածության վերաբերյալ, սակայն պնդել է եզրակացությամբ տրված դիրքրոշումն առ այն, որ երեխայի մոտ առկա է մայրընկալման հետ կապված խնդիրներ, երեխան մորը չի ճանաչում: Արևիկ Խաչատրյանի առողջ հոգեբանական զարգացման համար կարևոր նշանակություն ունի ծնողներից յուրաքանչյուրի հետ շփումը, նրանց հետ դրական հուզական կապվածությունը, նրանց երկուսի մասնակցությունը երեխայի դաստիարակությանը: Միժամանկ պարզաբանել է, որ երեխային մոր խնամքին հանձնելու դեպքում անգամ պետք է հոգեբանական լուրջ աշխատանք տարվի երեխայի հետ, քանի որ Արևիկ Խաչատրյանն Աննա Ասատրյանին չի ճանաչում, նրան չի ընկալում որպես մայր, ուստի նրա հետ բնակվելու հնարավոր որոշում կայացնելու պարագայում խիստ անհրաժեշտ է Ա.Խաչատրյանին նախապես պատրաստել, այդ թվում նաև հոգեբանական աշխատանքի միջոցով:
Նշված փաստերի հաշվառմամբ, Դատարանն արձանագրում է, ծնողներից երկուսն էլ իրենց բարոյական և անձնային հատկանիշներով ընդհանուր առմամբ բնութագրվում են դրական և նրանցից և ոչ մեկը իր անձնային և բարոյական հատկանիշներով չի կարող բացասական ազդեցություն ունենալ երեխայի նկատմամբ:
Գույքային առումով, հայր ծնողն ունի հնարավոր բոլոր միջոցները երեխայի համար բարեկեցիկ կյանք ապահովելու համար, այդ թվում մշտական բնակության վայր, որտեղ ծնված օրից ապրել և մեծացել է երեխան: Ինչ վերաբերում է մոր՝ Հայցվորի նյութական ապահովվածությանը և մասնավորապես բնակության վայրին, ապա հարկ է արձանագրել, որ ինչպես Հայցվորի անձի, ընտանեկան դրության, այնպես էլ նրա գույքային դրության վերաբերյալ ապացույցները ներկայացվել են դեռևս սույն գործով իրականացված առաջին քննության ընթացքում, այսինքն այդ ապացույցները ձեռք են բերվել 2012թ.-2013թ., որից հետո սույն գործով իրականացվող նոր քննության ընթացքում Հայցվորը այլ ապացույցներ Դատարանին չի ներկայացրել, մասնակցել է երկու նախնական դատական նիստերի, իսկ այնուհետև չի մասնակցել ոչ նախնական դատական նիստերին և ոչ էլ դատաքննությանը, անգամ իրականասցված փորձաքննությանը ներկա չի գտնվել:
Ու թեև Հայցվորը իր հասցեն նշել է ք.Երևան, Անդրանիկի փողոց, 121 շենքի 49 բնակարան, սակայն Աննա Ասատրյանը 20.10.2016թ. Դատարանին ներկայացված դիմումով հայտնել է, որ ներկայում աշխատանքի և ուսուցման նկատառումներով ժամանակավորապես բացակայում է Հայաստանի Հանրապետությունից և խնդրել է սույն գործի շրջանակներում ծանուցումներն այսուհետ կատարել էլեկտրոնային հեռահաղորդակցության, մասնավորապես` anna14ast@gmail.com էլեկտրոնային փոստի միջոցով, իսկ համաձայն ՀՀ Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ղեկավարի 11.05.2017թ. թիվ 26/15-25636 գրության` ըստ տան անդամների բանավոր հայտարարության` Ա.Ասատրյանը գտնվում է Ռուսաստանի Դաշնությունում:
Հակընդդեմ հայցվորի կողմից տրված բացատրությունների համաձայն՝ Աննա Ասատրյանն ամուսնացել է և մեկնել է Հայաստանից, նա նաև հայտնել է, որ թեև այդ փաստը հիմնավորող պատշաճ ապացույցներ չի կարողացել ձեռք բերել, այդուհանդերձ Դատարանին է ներկայացնում լուսանկարներ, որտեղ Աննա Ասատրյանը հարսանեկան զգեստով է, իսկ նկարի երիտասարդը ամենայն հավանականությամբ նրա ամուսինն է: Դատարանը հետազոտելով նկարները, փաստում է, որ նկարներում Աննա Ասատրյանը հարսանեկան զգեստով է, ու թեև նկարները ամուսնության փաստը հիմնավորող թույլատրելի ապացույցներ չեն, սակայն խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի ներկայացուցիչը ևս հայտնեց, որ հետազոտությունների արդյունքում Հայցվորի ընտանիքից բանավոր կարգով տեղեկացել են, որ Աննա Ասատրյանը ամուսնացել է և մեկնել է Ռուսաստանի Դաշնություն և վերադառնալու է ամռանը:
Այսպիսով, Դատարանին պարզ չէ, թե որտեղ է բնակվում Աննա Ասատրյանը, ներկա դրությամբ աշխատում է, թե ոչ, ինչպիսի նյութական ապահովվածություն ունի, ինչ ընտանեկան կարգավիճակ ունի, ինչ վերաբերում է խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի հետազոտության ակտին և դրա հիման վրա տրված եզրակացությանը, ապա նախ դա խորհրդատվական բնույթ կրող փաստաթուղթ է, բացի այդ վերջինիս ներկայացուցիչը հայտնեց, որ իրենք տվյալներ ձեռք են բերվել ավելի վաղ իրականացված հետազոտության արդյունքում, քան Աննա Ասատրյանը կբացակայեր Հայաստանի Հանրապետությունից, ուստի նոր ի հայտ եկած հանգամանքներից ելնելով, վեճի լուծումը թողնում են Դատարանի հայեցողությանը:
Սույն գորոծվ հետազոտված ապացույցներից, մասնավորապես փորձագետի եզրակացությունից բխում է, որ երեխան չի ճանաչում մորը, իսկ հոր հետ գտնվում է արտահայտված հուզական կապվածություն մեջ:
Ինչ վերաբերում է այն հանգամանքին, որ համաձայն փորձագետի եզրակացության և նրա կողմից տրված բացատրությունների Ա.Խաչատրյանի առողջ հոգեբանական զարգացման համար կարևոր նշանակություն ունի ծնողներից յուրաքանչյուրի հետ շփումը, նրանց հետ դրական հուզական կապվածությունը, նրանց երկուսի մասնակցությունը երեխայի դաստիարակությանը: Ներկայիս բնակության և դաստիարակության պայմաններում Ա.Խաչատրյանի կողմից մորը չճանաչելը, նրա հետ որպես մայր շփման բացակայությունը, մոր դերի, կերպարի վերաբերյալ խեղաթյուրված պատկերացում ունենալը կարող է խիստ բացասական անդրադառնալ նրա հոգեկան զարգացման վրա, ապա Դատարանը գտնում է, որ թեև կողմերի միջև առկա վեճին, Հայցվորը, որպես մայր զրկված չի եղել իր երեխայի հետ շփվելու, տեսակցելու հնարավորությունից, Աննա Ասատրյանը որպես հայցի ապահովման միջոց միջնորդել է արգելել խոչընդոտել իր և երեխայի տեակցությանը և թույլ տալ շաբաթական մեկ կամ երկու անգամ տեսակցի երեխայի հետ, իսկ Դավիթ Խաչատրյանը չի առարկել:
Դատարանի 16.07.2014 թվականի որոշմամբ միջնորդությունը բավարարվել է և տրվել է թիվ ԵՄԴ/0124/02/12 կատարողական թերթը, ինչի հիման վրա 2014թվականի օգոստոսին ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայության ալիմենտի բռնագանձման Երևան քաղաքի բաժնում հարուցվել է թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթը, որից հետո՝ 2014թվականի սեպտեմբերից մինչև ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայության ալիմենտի բռնագանձման Երևան քաղաքի բաժնի 10.02.2016 թվականի թիվ Եա 332/09 գրության տրամադրումը Աննա Ասատրյանի և մանկահասակ երեխա Արևիկ Խաչատրյանի միջև տեսակցությունը և շփումը պետք է տեղի ունենար առնվազն 68 անգամ՝ շաբաթական մեկ անգամ տեսակցության ու շփման դեպքում և առնվազն 136 անգամ՝ շաբաթական երկու անգամ տեսակցության ու շփման դեպքում, մինչդեռ ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայության ալիմենտի բռնագանձման Երևան քաղաքի բաժնի 10.02.2016 թվականի թիվ Եա 332/09 գրության համաձայն՝ թիվ 01/09-516/14 կատարողական վարույթի շրջանակներում հայցվոր Աննա Ասատրյանի և մանկահասակ երեխա Արևիկ Խաչատրյանի միջև տեսակցություն ու շփում մինչև այժմ տեղի է ունեցել 46 անգամ։
Նշված փաստերն ինքնին վկայում են այն մասին, որ Աննա Ասատրյանը, չնայած ինքն է միջնորդել կիրառել հայցի ապահովման միջոց և պարտավորեցնել Դավիթ Խաչատրյանին չխոչընդոտել երեխայի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի հետ տեսակցությանը՝ խնդրելով երեխայի՝ Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի հետ տեսակցությունը սահմանել շաբաթական մեկ կամ երկու անգամ, սակայն հենց ինքն էլ չի օգտվել այդ հնարավորությունից, մինչդեռ թեկուզ և նման միջոցով տեսակցելու պարագայում կկարողանար շփվել երեխայի հետ, նրան մայրական սեր ու ջերմություն տալ, հոգեբանական կապվածություն ստեղծել իրենց միջև: Նշվածից հետևում է, որ երեխայի մոտ մայրընկալման վերաբերյալ սխալ պատկերացումներն ու նման տրամադրվածությանը նպաստել են ոչ միայն այն հանգամանքները, որ երեխան բնակվում է հոր հետ և ստանում է բացառապես հոր դաստիրակությունը, այլ նաև այն, որ որ մայրը առանձնակի շահագրգռվածություն չի դրսևորել երեխայի հետ շփվելու համար, որի արդյունուքում և երեխան մեծացել է առանց մոր հոգածություն, սիրո և ջերմության, ինչը և հանգեցրել է երեխայի՝ հոր հետ առավել կապվածության, իսկ մորը գրեթե չճանաչելուն:
ՀՀ ընտանեկան օրենսգրքի 51-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` ծնողներն իրավունք ունեն և պարտավոր են դաստիարակելու իրենց երեխաներին։ Ծնողները պատասխանատվություն են կրում իրենց երեխաների դաստիարակության և զարգացման համար։ Նրանք պարտավոր են հոգ տանել իրենց երեխաների առողջության, ֆիզիկական, հոգեկան, հոգևոր և բարոյական զարգացման մասին։ Ծնողները բոլոր այլ անձանց հանդեպ ունեն իրենց երեխաներին դաստիարակելու նախապատվության իրավունք:
Նույն օրենսգրքի 54-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` երեխայից առանձին ապրող ծնողն իրավունք ունի երեխայի հետ շփվելու, նրա դաստիարակությանը մասնակցելու, երեխայի կրթություն ստանալու հարցերը լուծելու: Ծնողը, որի հետ ապրում է երեխան, չպետք է խոչընդոտի մյուս ծնողի հետ երեխայի շփմանը, եթե նման շփումը վնաս չի պատճառում երեխայի ֆիզիկական ու հոգեկան առողջությանը, նրա բարոյական զարգացմանը։
Նշված հոդվածների վերլուծությունից հետևում է, որ անկախ այն հանգամանքից, թե երեխան ծնողներից ում հետ է ապրելու և հետագայում նրա բնակության վայրը որտեղ կորոշվի, երկու ծնողներն էլ ունեն հավասար հնարավորություն մասնակցելու երեխայի դաստիարակությանն ու զարգացմանը: Տվյալ դեպքում որևէ հանգամանք չի կարող արգելել և ոչ ոք չպետք է խոչընդոտի Աննա Ասատրյանին օգտվել իր ծնողական իրավունքներից, շփվել Արևիկ Խաչատրյանի հետ, մասնակցել նրա խնամքին ու դաստիարակությանը, քանի որ սույն վեճի կարգավորման առարկան երեխայի բնակության վայրի հարցի որոշումն է, այլ բան է, որ, ինչպես բխում է սույն գործի փաստերից, Աննա Ասատրյանը չի օգտվում իր այդ իրավունքներից, թեև կողմերի միջև առկա է վեճ, այդուհանդերձ Դատարանը կրկին ցանկանում է նշել, որ գոյություն ունեն մի շարք և դատավարական և այլ միջոցներ, որոնցից օգտվելով մայր ծնողը կարող էր և պետք է օգտվեր իր ծնողական իրավունքներից և կատարեր իր պարտականությունները ի շահ իր երեխայի լավագույն շահերի, որպիսի վարքագծի դրսևորում մոր կողմից տվյալ դեպքում առկա չէ և միայն հայց հարուցելն ու գործի քննության ընթացքում նման անտարբեր վերաբերմունք ցուցաբերելը ծնողական իրավունքներից օգտվելու, ծնողական պարտականությունները ի շահ երեխայի շահերի կատարելու փաստերը հիմանվորող ապացույց չէ: Այսպիսով Հայցվորը չի ներկայացրել որևէ ապացույց որով կհիմնավորվի այն փաստը, որ 2012թ. մինչ օրս, այսինքն շուրջ վեց տարի հոր բնակության վայրում ապրելու, նրա խնամքն ու դաստիարակությունը ստանալու, հոր հետ նման կապվածության մեջ գտնվելու, մորը չճանաչելու պայմաններում երեխայի բնակության վայրը փոխելը և մոր բնակության վայրը սահմանելը բխում է երեխայի լավագույն շահերից:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 53-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ Դատարանը յուրաքանչյուր ապացույց գնահատում է գործում եղած բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտության վրա հիմնված ներքին համոզմամբ:
Դատարանը, գնահատելով սույն գործով ձեռք բերված ապացույցները, հիմք ընդունելով դրանց հիման վրա հաստատված փաստերը, գտնում է, երեխայի լավագույն շահերից է բխում այն, որ նա շարունակի ապրել հոր բնակության վայրում, քանի որ երեխան ծնված օրից բնակվում է հոր հետ, ստանում է նրա խնամքն ու դաստիարակությունը, հայրը բարոյապես բնութագրվում է որպես դրական անձնավորություն, նրա մոտ չեն բացահայտվել այնպիսի անձնային հոգեբանական առանձնահատկություններ, որոնք կարող են բացասական ազդեցություն ունենալ Արևիկ Խաչատրյանի հոգեվիճակի և հոգեկան զարգացման վրա: Դավիթ Խաչատրյանը ունի բավարար նյութական պայմաններ, սեփականության իրավունքով պատկանող գույք, նա հոգատար հայր է, երեխան ջերմ ու կապված հարաբերությունների մեջ է հոր հետ, երեխան ապրում է բնակարանային լավ պայամններում, ստանում է լավ խնամք և դաստիարակություն:
Այսպիսով Դատարանը, հիմք ընդունելով սույն վեճի նկատմամբ կիրառելի վերը նշված նորմերի պահանջները, գործում եղած բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և oբյեկտիվ հետազոտության հիման վրա հաստատված փաստերի հաշվառմամբ, ելնելով երեխայի լավագույն շահերից, գտնում է, որ հայցը պետք է մերժել, իսկ հակընդդեմ հայցը բավարարել և 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի բնակության վայր թողնել անփոփոխ այն սահմանելով հոր՝ Դավիթ Խաչատրյանի բնակության վայրը /հասցե` քաղաք Երևան, Անդրանիկի փողոց, շենք 125, բնակարան 12/:
Դատական ծախսեր
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 73-րդ հոդվածի համաձայն՝ դատական ծախսերը գործին մասնակցող անձանց միջև բաշխվում են բավարարված հայցապահանջների չափին համամասնորեն:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 68-րդ հոդվածի համաձայն` դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից և փորձագետին, վկային կանչելու, ապացույցները դրանց գտնվելու վայրում զննելու, փաստաբանի խելամիտ վարձատրության և գործի քննության հետ կապված այլ գործողությունների համար վճարման ենթակա գումարներից:
Դատարանը, հաշվի առնելով այն, որ հակընդդեմ հայցվորը խնդրել է պետական տուրքի վճարման մասով դատական ծախսերի հարցը համարել լուծված, գտնում է որ այդ մասով դատական ծախսերի հարցը պետք է համարել լուծված, իսկ հայցը մերժելու, հակընդդեմ հայցը բավարարելու պայմաններում Աննա Ասատրյանից հօգուտ ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի պետք է բռնագանձել 299.800 /երկու հարյուր իննսունինը հազար ութ հարյուր/ ՀՀ դրամ` որպես փորձաքննությունների կատարման ծախսերի գումար:
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 130-132-րդ, 140-րդ, 1401-րդ հոդվածներով, Դատարանը՝

Վ Ճ Ռ Ե Ց

Աննա Ասատրյանի հայցն ընդդեմ Դավիթ Խաչատրյանի, երրորդ անձ` Երևանի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի խնամակալության և հոգաբարձության մարմին` երեխայի բնակության վայրը որոշելու և երեխայի խնամքն ու դաստիարակությունը իրեն հանձնելու պահանջների մասին` մերժել:
Դավիթ Խաչատրյանի հակընդդեմ հայցը բավարարել` 11.11.2011 թվականին ծնված Արևիկ Դավիթի Խաչատրյանի բնակության վայր սահմանել հոր՝ Դավիթ Խաչատրյանի բնակության վայրը /հասցե` քաղաք Երևան, Անդրանիկի փողոց, շենք 125, բնակարան 12/:
Աննա Ասատրյանից հօգուտ ՀՀ «Փորձաքննությունների ազգային բյուրո» ՊՈԱԿ-ի բռնագանձել 299.800 /երկու հարյուր իննսունինը հազար ութ հարյուր/ ՀՀ դրամ` որպես փորձաքննությունների կատարման ծախսերի գումար:
Դատարանի 16.07.2014 թվականի որոշմամբ ձեռնարկված հայցի ապահովման միջոցը, այն է` Դավիթ Խաչատրյանին` Աննա Ասատրյանի և մանկահասակ երեխա Արևիկ Խաչատրյանի տեսակցությանը և շփմանը խոչընդոտելն արգելելը, պահպանել մինչև վճռի օրինական ուժի մեջ մտնելը, որից հետո այն վերացնել:
Վճիռը կամովին չկատարելու դեպքում դա կկատարվի դատական ակտերի հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության միջոցով՝ պարտապանի հաշվին:
Վճիռը օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից մեկ ամիս հետո:
Վճիռը կարող է բողոքարկվել վերաքննության կարգով:




ԴԱՏԱՎՈՐ՝ Լ.ՍԱՐԳՍՅԱՆ